Obodonlashtirish va transport

ranglami beradi, ulaming o'zini aralashtirib ranglar hosil qilib 
bo'lmaydi. Qo'shimcha ranglar bular — asosiy ranglami aralashtirib 
hosil qilish mumkin bo'lgan ranglar: ko'k rang sariq bilan 
qo'shilganda zangori rangni, 
ko'k qizil bilan qo'shilganda — 
binafsha rangni, qizil sariq bilan qo'shilganda — to'q sariq rangni 
beradi. Neytral ranglarga oq, kulrang va qora ranglar kiradi.
Inson ko'ziga ta’sir qilishiga bog'liq holda ranglar alanga 
shu’lasini eslatuvchi issiq (qizil, sariq va to'q sariq) va muz, osmon 
bo'lagini eslatuvchi sovuq (ko'k, zangori, binafsha) ranglarga 
bo'linadi. Issiq ranglar bu - faol ranglar, odamga qo'zg'atuvchi 
sifatida ta ’sir etuvchi ranglar bo'lib, ular yaqin masofada ham, uzoq 
masofada ham yaxshi qabul qilinadi. Sovuq ranglar — passiv ranglar 
bo'lib, ular tinchlantiruvchi ta ’sir etadi va yaqin masofani yaxshi 
idrok qiladi.
Rang bo'yicha m a’lum bir kompozitsiyalami yaratishda (rangli 
varaqdagi 1-jadval) quyidagi rang birikmalari farq qiladi:
a) kontrast — rang doirasi bir-biriga qarshi joylashgan, ya’ni 
qizil zangori bilan, to'q sariq bilan, sariq bilan binafsha;
b) garmonik — rang doirasida bitta oralatib joylashgan, ya’ni 
qizil sariq bilan, zangori ko'k bilan, sariq ko'k bilan, ko'k binafsha
162

---

bilan ko'k qizil bilan, shuningdek. bu ranglarning jigarrang bilan 
qo'shiiishi,
d) disgarmonik — rang doirasida yonma-yon joylashgan, ya’ni 
qizi! to'q sariq bilan, to'q sariq sariq bilan, sariq zangori bilan. 
zangori ko'k bilan. ko'k binafsha bilan. binafsha qizil bilan Bu 
birikmalar chiroyli emas va ulami sof holda qllanish tavsiya