Obodonlashtirish va transport

182

---

Issiqlikdan farqli ravishda
 
yorug'lik daraxt o'simligining tashqi 
qiyofasiga 
ko'proq shakllantiruvchi ta’sir ko'rsatadi.
 
Masalan, 
yorug'likda o'sgan daraxtlar konussimon poyaga ega, yerga yaqin 
joydan yo‘g ‘on shoxlarga ega bo'lib, tepa qismi keng bo'ladi. 
O ’rmonda o ‘sgan daraxtlarning poyasi shoxlardan tozalangan tekis, 
deyarli silinrdsimon shaklda bo'ladi, uning tepa qismi uncha katta 
bo'lmaydi. Turli xildagi daraxtlar va butalardan guruhlar tuzib, 
ularning yorug'likka bo'lgan munosabatini qat’iy hisobga olishi 
kerak. G uruh bu hisobsiz, odatda, jonli bo'lmaydi. Daraxt 
navlarining 
yashashi va me’yorida
 
rivojlanishi uchun yoritishning 
jadalligi (yorug'lik kuchi) va 
davomiyligi
 
(kunning uzunligi) 
ahamiyatga ega.
Daraxt 
navlarning 
yorug'likka 
bo'lgan 
talabining 
ayrim 
ko'rsatkichlariga bargining shakli xizmat qilishi mumkin. Barglari 
murakkab va keng bo'lmagan navlari odatda, yorug'likni yaxshi 
ko'radi, yirik oddiy yaxlit bargli navlar esa odatda, soyaga chidamli 
bo'ladi. Kesilgan barg shaklidagi va «rangli» lar yorug'likka ancha 
talabchan bo'ladilar.
Daraxt navlarining issiq joylardan ancha sovuqroq joylarga 
siljishida yorug'likka bo'lgan ehtiyoj oitadi va aksincha. Bundan 
tashqari, yorug'likka talab oziqlanish sharoitlariga bog'liq: kuchsiz 
tuproqda yorug'likka bo'lgan talab ortadi.
Daraxt navlarining jadal yorug'likka bo'lgan talabi ulam ing 
muhim xususiyati hisoblanadi va mazkur joy uchun navlami 
tanlashda va navlarning o'simliklarga qo'shilishida doim hisobga 
olinishi kerak. Aks holda yorug'lik yetishmasligi o'simliklarning 
rivojlanishiga 
va 
ularning 
dekorativ 
sifatlariga 
salbiy 
ta’sir 
ko'rsatadi. Yorug'liksevar turlarga yaxshi yoritilgan joylar ajratishi, 
ularning massivlarda boshqa navlarga qaraganda siyrakroq qilib 
o'tkazish kerak; chunki poyaning soyada qolgan novdalari tezroq 
o'ladi. Soyaga chidamli daraxtlar va butalar massivlar ichiga yoki 
shimoliy tomonga mo'ljallangan chetiga o'tkaziladi.