Odam bo‘lish qiyin: roman va hikoyalar
Download 1.53 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Olmas Umarbekov
32 , – Qorong‘i tushganda. – Mayli. Kechqurun ular devordan oshib, Dadavoy amakining hovlisiga tushishdi. Ayvonning bur chagidagi ustun qozig‘ida uzun zanjir osilib tu rardi. Uning yarmi qoziqqa o‘ralgan bo‘lib, yarmi tomda burgutning oyog‘iga bog‘langan edi. Abdul la zanjirni yechdi va birikki siltab tortdi. Burgut tomning zihiga yaqinlashdi, lekin uchishni xayo liga ham keltirmadi. – Oyog‘idan bo‘shatish kerak, – dedi Gulchehra. – Qanday qilib? Cho‘qib olsachi? – Ustiga qop tashlaymiz. Ular tomga chiqishdi. Zanjir burgutning oyog‘iga omonatgina ilib qo‘yilgan ekan, ye chish qiyin bo‘lmadi. Yechib bo‘lib, zanjirni hovliga tashlashganda esa, kutilmagan voqea yuz berdi. Burgut uchmadi. Aksincha, tomdan tushishayot ganda ularning ketidan yurib, narvonga yaqin lashganda to‘xtadida, yana hurpayib, boshini qanotlari orasiga yashirdi. – Uchmayaptiku! – hayron bo‘ldi Abdulla. – Haydash kerak, – dedi Gulchehra. U shunday deb devor orqali tomga ko‘tarildi va uzun bir tayoq bilan burgutni hayday bosh ladi. Ammo burgut joyidan qimirlamasdi. Bir gal Gulchehra uni qattiq itarib yubordi shekilli, bur gut gandiraklab qanotlarini yoydi va o‘zini tutol may hovliga sekin uchib tushdi. Shunda bolalar uning qanotlari qirqilganini ko‘rishdi va qilgan ishlaridan qo‘rqib ketishdi. Burgut esa ayvon oldida savlat bilan birikki aylanib, kecha ovqat yegan joyiga bordida, yana bukchayib tum shug‘ini qanoti ichiga yashirdi. Odam bolish qiyin 33 , – Nima qilamiz endi? – so‘radi Gulchehra. Abdulla birinchi marta uning cho‘chiganini sezdi. Lekin nima deb javob berishi mumkin? U ham Gulchehradek nima qilishini bilmasdi. Shuning uchun yelkalarini qisdi. Bolalar ancha vaqt burgutga termilib, o‘ylashdi. Lekin ikka lovining xayoliga hech qanday fikr kelmadi. Ni hoyat bo‘shashib ostonaga o‘tirishdi. – Yaxshi ham boshqa bolalar bilishmadi, – dedi Gulchehra xo‘rsinib. – Bilishganda, bittasi emas, bittasi aytib qo‘yardi. – Ha, rosa to‘polon bo‘lardi. – Men amakidan qo‘rqaman. Ko‘zi yomon. Gulchehra Dadavoy amakining ko‘zlarini ko‘rsatmoqchi bo‘lib, olaydi, o‘xshata olmadi. Ab dulla kulib yubordi. – Nega kulasan? – Amaki ko‘zlarini hech shunaqa olaytirmay di, – dedi Abdulla. – Uning ko‘zlari doim bir xil – sovuq. – Olayadi! – dedi Gulchehra o‘zinikini ma’qullab. – Olaymaydi. – Olayadi! – Xo‘p, seniki ma’qul. Menga qara, – dedi Ab dulla u bilan tortishish foydasizligini tushunib, – yaxshisi, ketaylik. Amaki kelib qolsa ikkalamizni ham sog‘ qo‘ymaydi. Nima deding? Bu gap Gulchehraga ma’qul tushdi. Ular o‘rinlaridan turib eshik tomon yo‘l olishdi. Lekin hali besh qadam ham yurmagan edilarki, burgut ularning ketidan yurdi. Abdulla eshikni ochish o‘rniga hovlining orqa tomoniga qochdi. Gulcheh ra ham uning ketidan yugurdi. Burgut ulardan bir qadam orqada qolmasdi, ular to‘xtasa to‘xtar, Olmas Umarbekov 34 , chopsa chopardi. Yana ayvonga qaytib kelishgan da Gulchehra o‘zini tutolmay yig‘lab yubordi. – Endi nima qilamiz? Abdulla indamadi. Uni ham qo‘rquv bosgan edi. Shu alfozda ular qancha turishdi, bilishmay di, bir mahal ko‘cha eshik g‘irchillab ochilib, Da davoy amaki kirib keldi. Qo‘lida har doimgidek katta sumka, boshida uchi nayza qalpog‘i. U ayvonga yaqinlashganda bolalarni ko‘rib qoldi. – Kimsanlar? Bolalar indashmadi. Ikkalovi ham sovuq yegan odamdek qaltqalt qilardi. Ulardan sado chiqmagach, Dadavoy amaki ayvonga ko‘tarilib jinchiroqni yoqdi. – Ha, – dedi u Gulchehraga chiroqni tutib. – Yusufning qizimisan? Bu bola kim? Gulchehra javob berish o‘rniga yig‘lay boshladi. – Nega yig‘laysan? Qanday kirib qoldilaring bu yerga? Yana ikkalovidan sado chiqmadi. – Mayli, gapirmasalaring gapirmalaring, – dedi Dadavoy amaki sumkasini ko‘tarib. – Men ham yoshligimda sho‘x edim. Qo‘shnilarning na devori, na tomi qolgan mendan. U shunday deb, hovliga tushdiyu, shumsha yib turgan burgutni ko‘rib qoldi. – Mana bu ishlaring chakki bo‘pti, – dedi u hamma narsaga tushunib. – Ko‘r odam hassasiz yurolmaydi. Bu burgut ham ko‘r, ham qari. Na ucha oladi, na ko‘ra oladi. Bir cho‘pon o‘rtog‘im urushga ketayotganda menga topshirdi: senda tursin, menga ko‘p yaxshilik qildi, qariganida xor bo‘lmasin, dedi. Ikki yildan beri men boqib yurib man. Bu ishlaring chakki bo‘libdi. |
