Oilaviy munosabatlarning bola shaxsida ijtimoiy

Ёшларга ижтимоий-психологик хизмат кўрсатиш маркази 
orqali gapirishga majbur qiladigan, televizor haqida ham xuddi, shu so’zlarini be’malol 
aytish mumkin. 
Qurbaqa va chelak haqida hikoya bor. 
Harakatchan bir qurbaqani bir chelak issiq suvga tashlasangiz, qurbaqa nima 
qiladi? Tashqariga chiqishga intiladi. U: “Bu yer zerikarli ekan, men ketaman”, deydi. 
Shu qurbaqani bir chelak sovuq suvga solib,suvni sekin-asta isitsangiz, nima bo’ladi? 
Qurbaqa bo’shashadi… Bir necha daqiqadan so’ng o’zicha: “Bu yer iliqqa o’xshaydi’’, 
deydi. Ko’p o’tmay qurbaqa pishib qoladi. Xayot pillapoyalardan iborat. Qurbaqa 
singari bizni ham aldashlari va so’nggi daqiqada kech bo’lishi mumkun. Shu sababli 
atrofimizda nimalar bo’layotganini anglab olish lozim. Muntazam ravishda televizor 
ko’rishning badali juda og’ir bo’ladi. Qanday deysizmi? Televizor ko’rilgan har bir soat 
yangi kashfiyotlarning yaratilishiga, birgalikda o’ynab-kulishga to’sqinchilik qiladi.
Ba’zida o’quvchilardan so’raymiz: “Oila azolaringiz bilan vaqt o’tkazasizlarmi? 
Nimalar qilasizlar?” Beriladigan javoblar esa juda qiziq: “Biz kechqurunlari popko’rn 
olib, birgalikda o’tirib, televizor ko’ramiz”. Demak, insonlarning oila sifatida 
to’yishlari bo’lgan eng katta baxt televizo’rga aylangan. Avallari bola amakiga, tog’aga, 
ammaga, xolaga o’xshar edi. Chunki, bolalar ular bilan muntazam ravishda mustaxkam 
munosabat ichida edilar. Endi esa bolalar “televizor xola”siga yoki “amaki”siga 
o’xshamoqda. Sochlarini televizorda ko’rganidek kestirib, kiyim va so’zlarni ham 
shunga qarab tanlashmoqda. 
Yurtimizning har javhasida bir xil madaniyat yoyildi. Qanday madaniyat 
deysizmi? Televizor madaniyati. Bu madaniyatning zudlik bilan yoyilishi hududlarora 
madaniy farqlanishlarning yuqolishiga sabab bo’lmoqda. 
Bugun o’rta yoshda va undan katta yoshda bo’lgan kishilar televizor bilan 
ulg’aymadilar. U paytlar televizor yoki telefon yo’q edi, oq qora televizorlar bor edi. 
Yangi avlod tug’iliishi bilan unung hayotiga televizor kirib kelmoqda. Masalan, bola 
ovqatini yemasa televizor yoqilib, unga ovqatini berishga harakat qilinadi. Ya’ni, bola 
televizor bilan ulg’ayishni boshlaydi. Televizor bilan ulg’ayishning salbiy ta’sirlarini 
biz hali to’liq anglab yetganimiz yo’q. Uch yoshgacha televizor ko’rgan bolalarda 
otistik xususiyatlar ko’p uchraydi. Ba’zi ota-onalar “Bizning farzandimiz juda aqlli. 

---