Ойбекдиссер

3.4. Yosh voleybolchilar texnik va taktik mahoratlarini takomillashtirish va jismoniy tayyorgaliklarin amalga oshirish uslub va tamoyillari
Uyinda kullaniladigan harakat faoliyatlarining maksadga muvofik, aniq vazifalarini echib berishga imkon yaratadigan usullari majmuiga uyin texnikasi deb aytishimiz mumkin. Avvalo texnika uzi nima degan savolga javob bersak, texnika” suzi, “maxorat degan ma’noni anglatadi. texnikani takomillashtirish natijasida yoki texnik usullarni egallash bilan yuqori maxoratga erishiladi.
Voleybol uyinidagi barcha harakat usullarini birlashtiriladigan bo`lsa, bulardan uyin texnikasi tashkil topadi. harakat texnikasini oldiga qo`yilgan turli vazifalarni amalga oshirish bilan maksadga erishishda samarali harakat qilish bilan baxolanadi. Bu baxolash-texnikaning darajasi xisoblanadi. uyindagi xar bir texnik usulni bajarish bir-biri bilan chambarchas boglanganligi va bu bogliklik harakatlanish tizimidan tashkil topadi. Harakat texnikasi vazifalarini aniq bir usul bilan xal etish uchun zarur va etarli bulgan harakatning dinamik va knematik xususiyatlaridir ya’ni, kuchlarning muayyan izchilligi, gavdaning ayrim kismlari urtasidagi muvofiklidir va xokazolar.
Texnik harakatlarni bajarishda harakatlarning vaqt jixatidan ma’lum bir fazalari farklanadi. odatda harakatlarning quyidagi 3 ta fazasini ajratib belgilash mumkin :

1. 
   Tayyorgarlik fazasi
   
2. 
   Asosiy fazasi
   
3. 
   Yakunlovchi fazasi
   

Tayyorgarlik fazasini axamiyati ushbu harakatlar mexanizmini amalga oshirishda kulayrok sharoit yaratishdan iborat. Bu sharoitlar yugurib kelish, sakrash, aylanma harakatlarni bajarish bilan yaratiladi. tayyorgarlik kismi kanchalik yaxshi bo`lsa asosiy kismni bajarish shuncha aniqrok bo`ladi.
Asosiy fazadagi harakatlar bevosita asosiy harakat vazifalarini xal etishga qaratiladi. biodinamik nuktai-nazaridan bu fazadagi eng muxim narsa harakatlantiruvchi kuchlardan tegishli vaziyatda, tegishli yo`nalishda samarali foydalanishdan iboratdir.
Yakunlovchi fazadagi harakatlar gavdaning muvozanatini saklash maksadida sunib boradi yoki keskin tormozlanadi. voleybol dinamik uyin bulganligi sababli voleybolchi turli texnik usullarni egallashi, uyin vaziyatidan kelib chiqqan xolda ularni tanlay olishi va uni tez, aniq bajarishi lozim. Bu esa voleybolchining texnik maxoratini belgilaydi.
Voleybol rivojlanishining xar xil davrlarida texnik harakatlarni bajari usullari, talablari shakli, mazmuni uzgardi va takomillashib bordi. texnik uyin qoidalarini o`zgarishi, taktik harakatlarni takomillashuvi, uyinchilarning jismoniy tayyorgarlik darajasining o`sishi asosiy sabab bo`ldi.
Voleybol uyining texnikasining tasniflasak u quyidagi 2 ta katta bulimga bulinadi:
1. xujum texnikasi. 2. ximoya texnikasi.
Uz navbatida yuqoridagi bulimlar ham texnik usullarning shakli va mazmuniga ko`ra bir qancha guruxlarga bulinadi. xar bir guruxda texnik harakatlarning o`ziga xos
Xujum zarbasini berish va to‘siq qo‘yishda ­– baland, uyinga kiritilgan tupni qabul kilishda urta, xujum zarbasini yoki tusikdan pastlab kaytgan tupni qabul kilishda past xolatlar egallanadi. Bunda umumiy og‘irlik markazining xolati navbatdagi harakatning xususiyatiga bog‘liq bo`ladi. Shuni ham aytib o‘tish kerakki, o‘yinchining bo‘yi va uning ma’lum bir masofadagi to‘pni qabul qila olish qobiliyati umumiy og‘irlik markaziga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun ham samarali turish xolati shunday bo‘lishi kerakki, bunda og‘irlik markazi tezda tayanch chegarasidan chikib, zarur harakatlanish va faoliyat imkoniyatini berishi kerak.