Октябрь 2020 17-қисм
Download 2.49 Mb. Pdf ko'rish
|
8Fizika matematika 2 qism
- Bu sahifa navigatsiya:
- 6 ga ko‘paytirish
- 7 ga ko‘paytirish.
|
12 ga ko‘paytirish:Raqamni ikkilantiring va qo‘shnisini qo‘shing.
Misol.123*12. Ko‘paytirishning raqamlarini, ya’ni 3, 2, 1 raqamlarni galma-galdan ishlab chiqamiz.3 ni ikkilantiramiz va nolni qo‘shamiz,7 hosil bo‘ladi.1 ni ikkilantiramiz va 2 ninqo‘shamiz, 4 hosil bo‘ladi.Ko‘paytuvchi oldiga xayolan yozilgan nolni ikkilantiramiz va qo‘shnisi, ya’ni 1 ni qo‘shamiz, 1 hosil bo‘ladi.Shunday qilib, natijada 1476 chiqadi. Eslatma.Quyida 6, 7 va 5 ga ko‘paytirish qoidalarida bir xonali sonning yarimini topishga to‘g’ri keladi.Juft sonning yarimini odatdagicha topamiz, toq son bo‘lgan holda uning yarimi deb hosil bo‘lgan sonning butun qismi olinadi.Masalan, to‘qqizning “yarimi” 4, yettining yarimi 3 bo‘ladi va hokazo. 6 ga ko‘paytirish:Qo‘shni raqamning yarimini va agar ishlanayotgan raqam toq bo‘lsa, 5 ni ham qo‘shing. Misol. 2328*6 Ko‘paytuvchining hamma raqamlarini birin-ketin ishlab chiqamiz: 8 ga uning qo‘shnisi bo‘lgan nolning yarimini, ya’ni nolni qo‘shamiz,8 bo‘ladi.2 ga 8 ning yarimini qo‘shamiz, 6 bo‘ladi.3 ga 2 ning yarimi va 5 ni qo‘shamiz, 9 bo‘ladi.2 ga 3 ning “yarimini”,ya’ni 1 ni qo‘shib, 3 hosil qilamiz.Nolga 2 ning yarimini qo‘shamiz, 1 chiqadi.Javob topilgan raqamlardan iborat bo‘ladi:13968. 7 ga ko‘paytirish.Raqamni ikkilantiring va qo‘shnisining yarimini qo‘shing. 5 ga ko‘paytirish.Qo‘shni raqamning yarimini oling, agar ishlanayotgan raqam toq bo‘lsa,o‘sha qo‘shni sonning yarimiga yana 5 ni ham qo‘shing. Misol.4768*5 Ko‘paytuvchining hamma raqamlarini birin-ketin ishlab chiqamiz: 0 ning qo‘shnisi 4, 4 ning yarimi 2,4 ning qo‘shnisi 7, 7 ning yarimi 3 lekin tanlagan 7 sonimiz toq bo‘lganligi uchun natijani yozib,natijaga 5 ni qo‘shamiz qoidaga ko‘ra, 6 ning qo‘shnisi 8, 8 ning yarimi 4,8 ning qo‘shnisi 0,0 ning yarimi 0.Demak natijamiz,23840 ga teng ekan. Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati. 1. A.A.A’zamov,B.K.Xaydarov.Matematika sayyorasi.”O‘qituvchi”T.,1993. 2. T.A.Azlarov, M.A.Mirzaahmedov, D.O.Otaqo‘ziyev, M.A.Sobirov, Matematikadan qo‘llanma. 2-qism.O‘qituvchi, T.,1990. |
