Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

M = m. RT= 1,3. 8,31 · 360= ₇₈
PY 83. 2 · 0,600

2. 
   usu/: l) PV = , Vo T formuladan gazning n. sh. dagi hajmi
   

To
topiladiz:
^{V = P VT}0^{= 83,2. 0,6. 273= 0,} _{3 735}^I

0
o P T IOI, 325 · 360
2) 1,3 g gazning n. sh. dagi hajmi 0,3735 / ekanligini bilgan holda 22,4 / gazning massasi, ya'ni gazning molekular massasi hisoblanadi
0,3735 I _ 1,3 g kelsa,
22,4 I _ x g keladi

• 
  · l.3
  

bundan x = ^{22 4}
0,3735
= 78 g.

2.5- §. Kimyoviy tenglamalar
Kimyoviy reaksiyani kimyoviy formulalar vositasida ifodalash kimyoviy tenglama deyiladi. Kimyoviy tenglama qanday moddalar reaksiyaga kirishishini, qanday moddalar va qanday miqdoriy nis­ batda hosil bo'lishini ko'rsatadi. Har bir tenglama tenglik alomati bilan birlashgan ikki qismdan iborat. Tenglamaning chap qismiga reaksiyaga kirishayotgan moddalaming formulalari, o'ng qismiga esa reak.siya natijasida hosil bo'lgan moddalaming formulalari yoziladi. Tenglama tuzish uchun dastlab boshJang'ich moddalar va hosil bo'ladigan moddalar yozilib, orasiga strelka qo'yiladi:
2AI + 6HCI 2AICl ₃ + 3H₂
Tenglama yozish uchun har qaysi element atomlarining soni chap tomonda ham, o'ng tomonda ham bir xii bo'lishi lozim. Buning uchun reaksiyada ishtirok etayotgan elementlaming atomlari ikkala tomonda sanab chiqiladi. Agar bir xii atomlar soni ikkala tomonda teng bo'lsa, strelka tenglik alomati bilan almashtiriladi, ya'ni tenglama hosil bo'ladi:
2AI + 6HCI = 2AIC l₃ + 3H₂
JO

Yuqoridagi tenglamadan ko'rinib turibdiki, 2 molekula alumi­ niy bilan 6 molekula xlorid kislota reaksiyaga kirishganda 2 mole- kula AIC l₃ va 3 molekula H₂ hosil bo'ladi. Tenglamaning chap va
o•ng qismidagi moddalaming umumiy miqdorlari bir-biriga tengdir.
Chapda: 27 · 2 + 36,5 · 6 = 273 g.
O'ngda: 133,3 · 2 + 3 · 2 = 273 g.
Kimyoviy tenglamadan foydalanib, ayni reaksiya bilan bog'liq bo'lgan turli hisoblashlami bajarish mumkin.
Misol. 60 g kalsiy karbonat parchalanganda necha gramm ug­ lerod (IV) oksid hosil bo'ladi?


Yechish. I) CaCO ₃ ning parchalanish reaksiyasini yozamiz:

I•
CaC O₃ - - CaO + C O ₂
2) reaksiyadan oldingi va reaksiyadan keyingi moddalaming molekular massasini hisoblaymiz:
CaCO ₃ = CaO + CO ₂
100g =56g+44g
100 g CaCO₃ _ 44 g CO₂
60 g CaCO ₃ _ x g CO₂

Bundan
hosil bo'ladi.