Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

Porterнинг бешта кучи сизга нима учун маълум соҳаларда рентабеллик бошқа соҳаларга қараганда юқори эканлигини тушунтиради. Кейин Porter рентабелликка таъсир қилувчи бешта кучни батафсил баён қилади:
(1) харидорларнинг савдолашиш кучи;
(2) етказиб берувчиларнинг савдолашиш кучи;
(3) алмаштириш таҳдиди;
(4) янги иштирокчилар таҳдиди;
(5) саноат ичидаги компаниялар ўртасидаги рақобат.
Манфаатдор томонларни таҳлил қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш ёки амалга оширишда кимнинг манфаатларини ҳисобга олиш кераклигига жавоб бериш учун жуда муҳимдир. Сиз мунтазам равишда компаниянинг манфаатдор томонлари кимлиги, улар компанияга қандай таъсир қилиши ва уларнинг компанияга қанчалик муҳим таъсири ҳақида маълумот тўплашингиз ва таҳлил қилишингиз керак.
Стратегик гуруҳлар ким энг тўғридан-тўғри рақиб эканлигини аниқлашга ёрдам беради. Нафақат бу таҳлил орқали, балки улар қандай асосда рақобатлашаётганини ҳам билиб оласиз.
Муваффақиятнинг асосий омиллари компаниялар нима қилиши кераклигини ва буни қандай қилиш кераклигини аниқ белгилайди. Уларни бузиш стратегик режада кўрсатилган мақсадларга еришиш учун жуда муҳимдир.
Ишбилармонлик муҳити компаниянинг муваффақияти ва рентабеллигига таъсир қилади. Уларнинг ўзгаришлари компаниянинг стратегик қарорларига таъсир қилади. Баъзилар билвосита тўғридан-тўғри бўлиши мумкин, бошқалари еса бевосита таъсир қилади.
Ишбилармонлик муҳити компания фаолияти ва стратегиясини очиб беради. Мисол учун:

• 
  Ўрмон ёнғинлари, иқлим ўзгариши ва табиий офатлар каби табиий муҳит.
  
• 
  Сиёсий воқеалар, масалан, етакчиликдаги ўзгаришлар, коррупция ва сиёсий нотинчлик.
  
• 
  Иқтисодий шароитлар, масалан, турғунлик, юқори фоиз ставкалари, валюта девалвацияси ва гиперинфляция.
  
• 
  Истеъмолчиларнинг диди ва имтиёзларининг ўзгариши, демографик таркибнинг ўзгариши ва урбанизация каби ижтимоий-маданий ўзгаришлар.
  
• 
  Рақобат қоидалари, маҳсулот хавфсизлиги ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш каби қоидалардаги ўзгаришлар.
  
• 
  Интернет ва электрон тижорат каби технологиялар
  
• 
  Ходимларнинг айланмаси ва унумдорлиги каби ички шароитлар.
  

Ҳар бир омилнинг компанияга таъсири қанчалик катта бўлса, у фаолият кўрсатадиган соҳага боғлиқ. Девалвация экспортчиларга мулкни суғурталаш компанияларига қараганда кўпроқ таъсир қилади. Худди шундай, истеъмолчилар дидидаги ўзгаришлар банкларга қараганда озиқ-овқат ишлаб чиқарувчиларга кўпроқ таъсир қилади.
Кўпгина ҳолларда компаниялар ташқи муҳитни эмас, балки ички муҳитни назорат қилишади. Компаниялар фақат ташқи муҳитдаги ҳар қандай ўзгаришларга мослашади. Ва, бу ҳолда, таъсирнинг ноаниқлиги ва катталиги сизнинг эътиборингиз бўлиши керак. Уларнинг ноаниқлиги ва таъсири қанчалик юқори бўлса, компания учун стратегик муаммолар шунчалик катта бўлади.
Динамик ташқи муҳит компанияларни тез ва тўғри жавоб беришга мажбур қилмоқда. Сценарийни режалаштириш, сезги ва ўрганиш ёндашуви жавоб бериш учун жуда муҳимдир. Шунингдек, қарорлар тезда қабул қилиниши учун мослашувчан ташкилий тузилмани талаб қилади. ⁴¹
Европа мамалакатларида бизнес муҳити билан ишбилармонлик муҳитининг хусусиятларини FIA - Foundations of Accounting in Business - FAB Study Text 2016. PART A: The business organization, its stakeholders and the external enveroment» қисмида қуйидагича таърифлар келтирилган:
Умумий стратегик бошқарув усули қандай қўлланилишидан қатъий назар, ҳеч бир ташкилот ўзи фаолият юритаётган муҳитнинг хусусиятларини ҳисобга олмаса, ўз мақсадларига эриша олмайди.
Атроф-муҳит-бу ташкилотни жисмоний ва ижтимоий жиҳатдан ўраб турган ҳамма нарса.
Атроф-муҳитни таҳлил қилиш стратегияни ишлаб чиқиш жараёнининг манбаларидан биридир. Jonson ва Scholes қуйидаги тартибни таклиф қилишади: