Инфляция (Inflation). Товарлар ёки хизматларга талаб нархининг ошиши инфляция ва пул таклифини оширади.
Меҳнат (Labor). Меҳнат ва харажат ёки иш ҳақи ҳар доим иқтисодиётга таъсир қилувчи муҳим иқтисодий омиллардир. Натижада, кўплаб мамлакатлар бошқа мамлакатлардан ишчи кучини ауцорсинг қилишни бошладилар. Компания ишчи кучи арзон бўлган завод ёки ишлаб чиқаришни бошлайди.
Талаб ва таклиф (Demand / Supply). Товарлар ёки хизматларга талаб ёки таклиф иқтисодиётга таъсир қилади, чунки талабнинг ошиши товарлар нархи ёки хизмат ўсиши, бу эса инфляцияга олиб келади. Инфляция билан иқтисодиётда пул захираси товарлар ёки хизматлар таклифининг ошиши билан ортади. Бир хил нархлар пасаяди. Талаб ва таклиф бир-бирига боғлиқ.
Иш ҳақи (Wages). Меҳнатга ёки ходимга тўланадиган иш ҳақи-бу иқтисодиётга таъсир қиладиган товарлар ёки хизматлар нархига қўшилган компания учун тўғридан-тўғри харажат ыилади. Иш ҳақининг иқтисодиётга таъсир қилишининг яна бир усули бу иш ҳақини ошириш, қувватни истеъмол қилиш ва истеъмол харажатларини яхшилашдир.
Қонун ва сиёсат (Law and Policies). Қонуннинг ўзгариши билан мамлакат иқтисодиёти ўзгаради. Масалан, агар ҳукумат мамлакатда спиртли ичимликларни тақиқлаши керак бўлган қонун чиқарса, бу у билан шуғулланадиган компанияларга, уларнинг ходимларига ва дўкон эгаларига таъсир қилади, бу эса иқтисодиётга кенг даражада таъсир қилади. Худди шундай, ҳукумат томонидан амалга оширилган ҳар қандай сиёсат иқтисодиётга таъсир қилади.
Ҳукумат Фаолияти (Government Activity). Ҳукумат фаолияти иқтисодиётга ҳам таъсир қилади. Масалан, агар ҳукумат суғурта ёки тиббиёт ёки технология каби бирон бир соҳани илгари сурса, у ўз иқтисодиётини ривожлантирадиган ва умуман қўллаб-қувватлайдиган соҳани рағбатлантиради.
Турғунлик (Recession). Етишмовчилик истеъмолчиларнинг харид қобилиятига таъсир қилиб, компанияларни ўз товарлари ёки хизматларидан воз кечишга мажбур қилади. Демак, юқоридаги иқтисодий омиллар иқтисодиётга қандай таъсир қилишини кўришимиз мумкин.
Ишсизлик, бозор, ер, капитал, фан ва технология каби бошқа кўплаб иқтисодий омиллар иқтисодиётга таъсир қилади. Бироқ, мамлакатнинг тўғри ишлаши учун иқтисодиёт барқарор бўлиши керак. Ибратли даражада, рақобатбардош даромад билан мунтазам бизнес билан кўриш мумкин.91
Do'stlaringiz bilan baham: |
