Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

34-расм. Компанияда қонун, ахлоқ ва ижтимоий жавобгарликнинг ўзаро таъсири


Кўпгина омиллар компаниянинг хатти-ҳаракатларига таъсир қилишини кўришимиз мумкин. Асосий ташқи таъсир қонундир, чунки у кутилган хатти-ҳаракатларнинг минимал даражасини белгилайди. Жамиятнинг аҳлоқий қарашлари ва ижтимоий масъулиятга бўлган эҳтиёжлари таъсир қилади, чунки компаниялар уларни даромадли бўлиб қолиш учун зарур бўлган даражада ҳурмат қилишади.
Директорлар акциядорларга талаб қиладиган натижаларни бериш зарурати катта таъсир кўрсатади, масалан, компаниянинг акциялар нархини ошириш ёки дивидентларни тўлаб бериш. Бунга эришиш учун ўзларининг шахсий ахлоқий эътиқодларини бузиш талаб қилиниши мумкин.
Шуни эсда тутиш керакки, бизнесда албатта, ахлоқий ҳаракат қилиш шарт эмас. Кўпгина ҳолларда улар умуман жамият манфаати учун эмас, балки эгалари (акциядорлар) манфаати учун ишлайди.²⁴³


Таянч иборалар: корпоратив бошқарув, акциядорлар, адолат, муомала, ҳуқуқ, бошқарув тамойиллари, яхлитлик (integrity), ҳисобдорлик (аccountability), мустақиллик (independence), яхши бошқарув (good management), агентлик (agency), бошқарув назарияси, манфаатдор томонлар назарияси, принцип, қоида, одоб-аҳлоқ кодекси, кенгаш роли, кенгаш раиси, бош ижрочи директор, кенгшаш котиби, йиллик даромад, устав капитали, валюта операциялар, аудиторлик ҳисоботи, молиявий ҳисобот, норматив китоблар, акция сертификатлари, таъсис ҳужжатлари, тажриба, номинация қўмитаси, баҳолаш, жавобгарлик, ижро этмайдиган директор, стратегия, иш ҳақи, номинация, аудит, хавф қўмиталари, доимий комиссиялар (standing committees), иш ҳақи қўмитаси (remuneration committee), aудит қўмитаси (audit committee), номинациялар қўмитаси (nominations committee), авф қўмитаси (risk committee), ички аудит, ички назорат, корпоратив бошқарув кодекси, корпоратив ижтимоий жавобгарлик, ижтимоий жавобгарлик стратегиялари, проактив стратегия (рroactive strategy), реактив стратегия (Reactive strategy), мудофаа стратегияси (Defence strategy), турар жой стратегияси (аccommodation strategy), этика, ташқи босимлар, ички босимлар.