Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил " 27 " июлдаги

Чоп этиш воситалари 
"Босма оммавий ахборот воситалари" атамаси бугунги ота-оналар 
ўсиб-улғайган анъанавий ёки "ески мода" босма оммавий ахборот 
воситаларини, жумладан газеталар, журналлар, китоблар, комикслар ёки 
график романларни тасвирлаш учун ишлатилади. Тарихан, фақат бадавлат 
нашриётлар босма материалларни яратиш учун зарур бўлган мураккаб 
турларни созлаш технологияларидан фойдаланишлари мумкин эди, аммо бу 
сўнгги йилларда иш столи нашриёт дастурлари ва “Lulu.com” (LINK) каби 
талаб бўйича чоп этиш хизматларининг кенг тарқалиши билан ўзгарди. 
Яқинда “Amazon Kindle” каби юзлаб китобларни битта қурилмада 

---

сақлайдиган ва ўқувчиларга китоб ва газеталарни тўғридан-тўғри юклаб олиш 
имконини берувчи электрон китоб медиа истеъмолчиларга тақдим этилди. 
Телевидиние 
Телевизор эллик йилдан ортиқ вақтдан бери медиа истеъмолчиларни 
қизиқтириб келади. Дастлаб, танлаш учун бир нечта дастурлар бор эди, аммо 
бугунги кунда танлаш учун юзлаб умумий ва махсус каналлар ва минглаб 
дастурлар мавжуд. Илгари дастурларни телевизорда ўз вақтида кўриш керак 
бўлган бўлса, энди бундай эмас. Бугунги кунда томошабинлар кўплаб кабел 
ёки сунъий йўлдош хизматларининг кўриш учун тўлов ёки талаб бўйича бепул 
хизматлари орқали хоҳлаган вақтда кино ёки телевидение эпизодини томоша 
қилишлари мумкин. Шунингдек, улар контентни Интернетдан юклаб олиш 
имкониятига ҳам эга бўлдилар. Томошабинлар дастурларни бир вақтнинг 
ўзида ёзиб олиш ва бошқа вақтда томоша қилиш учун TIVO (рақамли видео 
ёзувчиси) каби қурилмалардан фойдаланиши мумкин. Ҳатто мобил 
телефонлар орқали теледастурларни кузатиб бориш мумкин. 
Видео Ўйинлар 
1980-йилларнинг бошидан бери мавжуд бўлган видео ўйинлар фақат 
ёш медиа истеъмолчилар орасида машҳур бўлди. Бугунги ўйинлар юқори 
даражада реал ландшафтлар ва физика симуляцияларини ўз ичига олган уч 
ўлчовли ўйин ўйнашни ва тармоқ уланиши орқали бошқа ўйинчилар билан 
рақобатлашиш имкониятини ҳам беради. Бунинг учун илғор графикалар ва 
процессорлардан фойдаланилади. Замонавий видео ўйинлар иммерсив, 
ҳаяжонли ва борган сари интерактивдир. Ўйинчилар ҳаётга ўхшаш графикалар 
ва товушлар туфайли ўзларини ҳақиқатан ҳам вазиятга тушиб қолгандек ҳис 
қилишади. Видео ўйинлар орқали ёшлар ўзларининг гўё ўйинларини 
кенгайтиришлари мумкин, чунки улар аскар, мусофир, пойга машинаси 
ҳайдовчиси, кўча жангчилари ва футболчига айланади. 
Бугунги кунда машҳур ўйин консоллари орасида “Nintendo Wii”, 
“Microsoft Xbox 360” ва “Sony Playstation III” мавжуд. “Nintendo Wii” каби 
мобил ўйинларни ўйнаш имконини берувчи қўлда ушлаб туриладиган 
консоллар ҳам мавжуд. Бундан ташқари, баъзи видео ўйинларни шахсий 
компютерларда ҳам ўйнаш мумкин. Аксарият видео ўйинлар экрандаги 
белгиларни бошқариш учун тугмалар, жойстиклар ва бошқа қурилмаларга эга 
қўлда ушлаб туриладиган қурилмадан фойдаланади. Бироқ, янги ўйин 
тизимларида ҳаракатни аниқловчи сенсорлар, масалан, акселерометрлар 
ўйинчиларни ўйин фаолиятини якунлаш учун бутун танасини ҳаракатга 
келтиришга ундайди.
Мана шундай чексиз тур ва кўринишдаги медиа маҳсулотларни 
истеъмолчи ҳукмига ҳавола этаётган медиа маконда адашиб қолмаслик, 

---

ахборот хуружидан ҳимояланиш, манипуляция таъсирига тушиб қолмаслик 
учун танқидий фикрлаш кўникмаси зарур ҳисобланади.