Олий ва урта махсус таълим вазирлиги наманган давлат университети


Download 1.59 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/10
Sana30.04.2023
Hajmi1.59 Mb.
#1413552
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Ижтимоий педагогика атамалар изоҳли луғати

уз-узида 
эса оиланинг бошка аъзосини 
тушунишга интилишни, узини бошканинг Урнига кУйиб кура билишни,
42


бошканинг холатини хис этишни,, вазиятдан чикишнинг энг яхши йулини 

топишга харакат килишни, мажбурламай маслахат беришни, ишонтира

олиш хислатини яратищ хисобланади.
г

Оила кодекси - Узбекистан Республикасининг конунчилик хужжати. 
1998 йил 1 сентябрдан кучга кирган. Хужжат саккиз булимдан иборат 
б^либ, куйидагиларни уз ичига олади: умумий коидалар (1-12-модца.); 
никох (13-56-м.); кон-кариндошлк ва болаларнинг насл-насабини белгилаш 
(57-64-м.); ота-она хамда вояга етмаган болаларнинг хукук ва 
мажбуриятлари (65-95-м.); ота-она карамогидан махрум булган болаларни 
жойлаутириш 
шакллари 
(148-200-м.); 
фукаролик 
холати 
далолатномаларини кайд этиш (201-233-м.); чет эл фукаролари ва 
фукаролиги булмаган шахслар иштирокидаги оилавий муносабатларни 
тартибга солиш (234-238-м).
ОИТС - (кискартма, рус. - СПИД - ортгирилган иммунитет танкислиги 
синдроми) - юкумли касаллик, инсоннинг иммунитет тизимини емиради 
ва амалда хамиша кунгилсиз тугайди. Жахон амалиётида ОИТСга карши 
самарали дори воситаси хали топилгани йук. Асосий риск гурухлари булиб 
куйидагилар хисобланади: наркоманлар, кони зарарланган рецепиентлар ва 
болалар, 
оналар 
хамда 
ОИТСга 
йуликкан 
шахслар. 
ЮНЕСКО 
маълумотларига кура дунёда ОИТСга йуликкан касалларнинг 60 % ини 
эркаклар ва 15 % ини наркоманлар ташкил этар экан. Ижтимоий ходимлар 
касалларга 
ва уларнинг оилаларига мукаррар улим олдидан ёрдам 
кУрсатишлари ва ОИТС билан касалланган фукаролар ва шахсларнинг 
хукукларини химоя килишда кумак беришлари мумкин. Ёшлар орасида 
олдини олиш ишларини бажариш мухим ахамият касб этади.
Онтогенез - хайвон ёки усимлик оламининг яралишидан бошлаб 
хаётининг охиригача индивидуал ривожланиши. Онтогенез организмнинг 
ташки мухитнинг аник бир шароитларда ривожланиши хисобланади. 
Онтогенезда хар организм бирин-кетин ривожланиш боскичларидан утади.
43


Ота-онанинг урнини босувчи шахслар - конунда белгиланган 
тартибда болага нисбатан ота-оналик кукукини амалга оширувчи ва ота- 
оналик мажбуриятини бажарувчи, лекин боланинг ота-онаси булмаган 
шахслар (фарзандликка олувчилар, васийлар ва хомийлар).
Ота-она карамогидан махрум булган бола - хар кандай сабабга кура 
ота-она карамогидан махрум булган бола, бундан етим бола мустасно.
Ота-она парвариши ва таъминотидан махрум булган болаларга 
ижтимоий ёрдам курсатиш - ота-она парвариши ва таъминотидан 
махрум булган вояга етмаган (16 ёшга тулмаган) шахслар жойлардаги 
васийлик ва хомийлик органлари томонидан фукаролар узини-узи 
бошкариш органлари билан биргаликда аникланади хамда хисобга 
олинади. Бундай болаларга ижтимоий ёрдам курсатиш хамда уларни 
мехрибонлик уйларига жойлаштириш белгиланган тартибда васийлик ва 
хомийлик органлари томонидан амалга оширилади. Вояга етмаган 
шахсларга ижтимоий ёрдам курсатилишини ташкил этиш сохасида 
васийлик ва хомийлик органлари, умумтаълим мактаби маъмурияти, 
фукаролар узини-узи бошкариш органлирининг ваколатлари хамда 
вазифалари коун хужжатлари билан белгиланади.
П
Пассивлик - атрофдаги нарса-ходисаларга
кишиларга бефарк 
муносабатда булиш хамда жисмоний ёки рухий фаолиятсизликдан иборат 
холат бзлиб, купинча узига ва Уз кучига ишонмаслик окибатида юзага 
келади. Болада пассивлик дастлаб психик жараёнларнинг секинлашуви, 
шунингдек, журъатсизлик, катьиятсизлик, эхтиёткорлик каби сифатлар 
таъсирида ривожланиши мумкин. Пассив киши учун жамиятдаги мавжуд 
меъёр ва юксак орзулар ётдир, у ижтимоий фойдали мехнат иблан 
шугулланиш, жамоа фаолиятида иштирок этишга интилмайди.
Педагогик 
ташхис - укувчи ва укувчилар жамоаси шахсиятини 
таълим-тарбия жараёнига индивидуал ва дифференциал ёндошувни 
таъминлаш учун урганиш.
44


Педагогик 
технология 
-
таълим-тарбиянинг 
педагогик 
самарадорлигини оширувчи омиллар тахлили оркали оптималлашуви 
жараёнидир. 
Педагогик технология 
болаларни 
натижавий 
килиб 
тарбиялаш, таълим бериш ва ривожлантиришга ёрдам беради. Педагогик 
технологияларнинг асосий белгилари натижалилик, алгоритм мавжудлиги, 
иктисод, лойихалаштириш, бутунлик ва бошкариш хисобланади. Бу 
педагогик технологиялар иш самарадорлигини ошириши, хар кандай 
шароитларда кулланилади, бир-бири билан боглик аник ифодаланган 
боскичларга эгалигидан даполат беради.
Педагогик талаб - турли хатги-харакатларни бажариш хамда 
фаолиятда иштирок этиш жараёнида укувчи томонидан амал килиниши 
зарур булган ижтимоий хулк-атвор меъёрлари.
Педагогик каровсизлик - шахе ривожланишига барча омиллар 
мажмуасининг дезинтеграция таъсири окибати булиб, улар авваламбор 
тулаконли индивидуал-психологик ривожланишни таъминловчи етакчи 
фаолият турларини коникарсиз узлаштиришда намоён булади. Педагогик 
каровсизлик тарбияда йул куйилган камчиликлар ва хатолар, атроф- 
мухитнинг салбий таъсири натижасида болалар ва усмирлар ахлокий 
тафаккури ва хулк-атворида чекинишнинг юзага келиши.
Педагогик эътиборсизлик - тарбиядаги камчиликлар ва хисобга 
олмасликлар туфайли бола укув фаолиятида ва хатти-харакатида 
меъёрлардан четга чикиш. Оила тарбиясининг етарли эмаслиги, огир 
турмуш шароитлари, катгалар томонидан болага ягона талабнинг йуклиги, 
укув-тарбия жараёнининг яхши ташкил этилмаганлиги, мактаб ва 
укитувчиларнинг тез-тез алмашиниши, кучанинг таъсири кароксизлик 
педагогик эътиборсизликнинг сабаблари булиши мумкин. Бунда факат 
аклий ривожланиш ёки идроклаш жараёнида секинлашиш юз бермайди, 
балки бурчни англаш, масъулият, уюшкоклик ва катьият ва бошка 
жихатларнинг шаклланиши хам оркада колади.
45


Профессионал 
ижтимоий педагогик фаолият - болалар ва 
усмирларни ураб турувчи микрожамиятда ижтимоий тарбияси буйича 
боскичма-боскич иш олиб бориш булиб, болаларнинг муваффакиятли 
адаптацияси, индивидуаллашуви ва интеграциясига каратилган. Унинг 
объекта бола хисобланиб, предмети-болаларнинг 
ижтимоий тарбияси 
жараёнидир.
Профилактика (юнонча 

Download 1.59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling