Oliy geodeziya

A. Analitik usul
Geodezik to‘r loyihasini tuzishining asosiy talablaridan biri - belgilar balandligi eng kichik bo‘lishi kerak va shu bilan birga to‘r yo‘nalishlari bo‘yicha ko‘rinishni va vizir nurini to‘siq ustidan kerakli balandlikda o‘tishini ta'minlashi lozim.
Geodezik belgilar balandligini hisoblash Geodezik tarmoqlarning punktlarida geodezik belgilar shunday balandlikda qurilishi kerakki, ulardan burchak va masofa o’lchashda vizir nuri har bir yo nalishda joydagi to’siqlar ustidan, belgilangan minimal balandlikdan o’tishi lozim.
Belgilar balandligini aniqlashning eng ishonchli usuli signallarni qurish uchun tanlangan joydagi nuqtalar orasida ko‘rinishni bevosita o‘rnatish hisoblanadi. Agar yerdan bevosita ko‘rinish bo‘lmasa mashinadan, daraxtdan va boshqa mahalliy predmetlardan foydalanib, rekognosirovka paytida belgilar balandligini aniqlash mumkin.
Belgilar balandligini hisoblash analitik va grafik usulda amalga oshiriladi.
Analitik usulda belgilar balandligini hisoblashda V. N. Shishkin formulasidan foydalanadi:

Bu yerda:

H₁ = h₁ + a +V₁

H₂ = h₂ + a +V₂ (1)

H₁ va H₂ – o‘zaro ko‘rinishni ta'minlovchi belgilar balandligi.
h₁ va h₂ – birinchi va ikkinchi belgining asosidan to‘siqning uchigacha bo‘lgan nisbiy balandlik.
A – vizir nurining to‘siq ustidan berilgan balandligi.
V₁ va V₂ – punktdan to‘siqgacha bo‘lgan masofa bo‘yicha hisoblangan, yerning egriligi va refraksiya uchun tuzatma.

1 - rasmda keltirilgan belgilar :
ACB – yerning haqiqiy yuzasi.
A va B – punktlarning belgilangan o‘rni.