Оliy malaka tоifasi uchun: Nafas shovqinlari. Bronxial shovqin va vezikulyar shovqin orasidagi faqrni toping

6. O`pka raki bilan kasallangan bemorlar reabilitatsiyasi. Turlari. Bosqichlari. 
O‘pka saratonining ilk belgilari kutilganidek (doimiy yo‘tal, nafas siqishi, qon aralash 
balg‘am) kechadi. Yelkalarda ko‘krak qafasining orqa tomonida, hatto, paradoksal 
ravishda tizza bo‘g‘imlarida kuchli bo‘lmagan muntazam og‘riqlar kuzatiladi. Simptomlar 
erkaklar va ayollar, chekuvchilar va chekmaydiganlar o‘rtasida ham farq qiladi. Shu 
bilan birga, klinik yosh qiyofasini sezilarli darajada o‘zgartiradi. 
Qayd etish kerak, inson onkologik x
avflarni oshiradigan faktorlar bilan uzviy bog‘liq 
holda yashaydi. Garchi doimiy sog‘lom turmush tarzini tanlaganlar ham saratondan 
kafolatlanmagan 
— xastalik har kimga ta’sir qilishi mumkin. 
O‘pka saratonining eng ko‘p uchraydigan belgilari qanday? 
Biz o‘pka saratoni haqida ma’lum bir kuzatuvlarni bilamiz, biroq bu har doim ham 
muqobil kelmasligi mumkin. O‘pka saratoniga ishora beradigan eng “mashhur” belgilar 
kuchsiz bo‘ladi yoki birma-bir paydo bo‘la boshlaydi. Ushbu belgilarga e’tibor bering: 
 
doimiy yo‘tal. 
 
nafas siqishi. 
 
respiratorli infeksiyalarning tez-tez takrorlanishi. 
 
yo‘tal vaqtida qon. 
 
yelkalarda, ko‘krak qafasida, qo‘llardagi og‘riq. 

---

Kasalxonada qolish:
5 kun
 
7. Yurak poroklari bilan kasallangan bemorlar reabilitatsiyasi. Turlari. Bosqichlari. Pahxez 
stoli. 
J: 
Yurak poroklari 
— yurakning anatomik tuzilishidagi turgʻun nuqson, kamchilik va oʻzgarishlar; 
normal qon oqimiga xalaqit beradi. Tugʻma va orttirilgan Yurak poroklari farq qilinadi. Tugʻma Yurak 
poroklari homila yuragi va yurak yirik tomirlarining embrional rivojlanish da
vrida notoʻgʻri shakllanishi 
natijasida roʻy beradi. Homiladorlikning ilk davrida ona organizmining zaharlanishi, baʼzi kasalliklar 
bilan ogʻrishi, ionlovchi nurlarning biologik taʼsiri, irsiy kasalliklar va h.k. sabab boʻladi. Goʻdaklik 
davrida (1 yoshgac
ha) yuraktomir sistemasining toʻla rivojlanmay qolishi (mas, ochiq arterial yoʻllar 
yoki oval teshikning bitmay qolishi) ham Yurak poroklariga kiradi. 
Tugʻma Yurak poroklari ning koʻp uchraydigan turlari: katta va kichik qon aylanish doiralari oʻrtasida 
ha
r xil kombinatsiyadagi anormal yoʻllar, shuningdek, yurakning yirik tomirlari (mas, oʻpka arteriyasi 
va aorta)da toraygan yoki bitib qolgan joylar boʻlishi yoki shu tomirlarning notoʻgʻri joylashuvi; aralash 
poroklar; yurak boʻlmachalar soni va tuzilishiga oid nuqsonlar. 
Arteriya va vena qonining qay daraja aralashib turishiga qarab baʼzi tugʻma Yurak poroklari sianoz 
bilan (koʻk xildagi poroklar), baʼzilari sianozsiz (oq xildagi poroklar) oʻtadi. Bu qonning katta va kichik 
qon aylanish doiralarini tutashti
ruvchi nooʻrin teshiklar orqali qaysi tomonga oqib oʻtishiga (shunt 
yoʻnalishiga), oʻpka arteriyasidagi bosimning koʻtarilishi darajasi va yurak muskullari holatiga bogʻliq. 
Bolaning jismonan tuzuk rivojlanmasligi, rangparlik yoki koʻkarib ketish, nafas siqishi, yurak hajmi va 
holatining oʻzgarishi, yurakda shovqin eshitilishi va boshqalar tugʻma Yurak poroklariga xos 
belgilardir. 
Orttirilgan Yurak poroklari hayot davrida yurakning xastalanishi, aksari revmokardit, baʼzan 
ateroskleroz, septik endokardit, za
xm va h.k. kasalliklar oqibatida paydo boʻladi. Orttirilgan Yurak 
poroklariga: yurak klapanlarining (yopilish vaqtida) zich berkilmasligi; boʻlmachaqorinchalar (oʻng va 
chap boʻlmachaqorinchalar) oʻrtasidagi teshik yoki asosiy tomirlar chiqish joyining torayishi (stenozi); 
shu nuqsonlarning aralash boʻlishi, bir yoki bir necha klapanda baravar kamchilik boʻlishi va h.k. 
kiradi. Yurakning mitral (chap boʻlmacha bilan qorincha oʻrtasidagi teshik va ikki tavaqali klapan), 
aortal, mitralaortal va boshqalar poroklari farq qilinadi. Yurak poroklarida klapan nuqsonlari tufayli 
qon qisman orqaga qaytib tushadi yoki toraygan teshikdan zoʻriqib oʻtishi natijasida yurakning 
muskul devori qalinlashib (gipertrofiya), keyinchalik qisqarish kuchi susayadi, boʻshliqlari kengayadi 
(dilatatsiya). Natijada qon aylanishi izdan chiqib 
— qon aylanishi yetishmovchiligi sodir boʻladi. 
Orttirilgan Yurak poroklari tez yoki uzoq vaqt davomida asta-
sekin yuzaga keladi. Paydo boʻlgan 
illatning joyi, turi, darajasiga qarab kasallikning kl
inik belgilari turlicha namoyon boʻladi. Baʼzan u 
uzoq vaqt hech qanday belgisiz kechishi ham mumkin. Homiladorlik, zotiljam, gripp, shuningdek, 
kuchli jismoniy zoʻriqish va boshqalar kasallik belgilarining quchayishi va roʻyrost namoyon boʻlishiga 
olib keladi. Tomir urishining tezlashuvi, oyoqlarda shish, hansirash kabi yurak yetishmovchiligi 
belgilari va yurakda shovqin paydo boʻlishi yurak porogi borligidan darak beradi. Yurak poroklari ning 
klinik koʻrinishi porokning xususiyati, shuningdek, unga sababchi asosiy kasallikning kechishi, 
bemorning mehnat va dam olish rejimiga bogʻliq. Vaqtida terapevtik va jarrohlik usulida davolash 
bemor ahvolini yengillashtirib, umrini uzaytirish imkonini beradi.