Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi o‘zbekiston respublikаsi rаqаmli texnologiyalаr vаzirligi o. O. Zaripov, M. O. Atajonov


Sinxron dvigatelli iste’molchilar


Download 2.61 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/32
Sana25.10.2023
Hajmi2.61 Mb.
#1721670
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32
Bog'liq
64d5b5c1e8544 4-Monografiya. REAKTIV QUVVAT. 2-qism

1.4. Sinxron dvigatelli iste’molchilar 
Korxonalarda yirik quvvatli sinxron dvigatellar bo‘lganida ularni 
birinch navbatda reaktiv quvvatni kompensatsiyalash uchun foydalanish 
kerak. Ular generatsiyalaydigan reaktiv quvvat 0,4 kV tarafga uzatiladi 


11 
va 6/10 kVli shinalardagi reaktiv yuklamalar kompensatsiyasiga 
sarflanadi.
Agar 
o‘rnatilgan 
transformator 
sinxron 
dvigatellar 
generatsiyalagan, reaktiv quvvatni uzata olmasa, u holda qo‘shimcha 
transformtor o‘rnatilishi maqsadga muvofiqligi ko‘rib chiqilishi kerak. 
Ishlab chiqarilayotgan SD ishlashida uzuvchi cosφ = 0,9 nominal 
rejimga hisoblangan. Nominal aktiv yuklamada R
n
, kuchlanishi (0,95-
1,05) Un, nominalli uzuvchi cosφ va sinxron dvigatellar nominal 
qo‘zg‘alish toki qiymatida reaktiv quvvatni generatsiyalashi mumkin. 
(1.13) 
bu yerda η – nominal FIK, tgφ = 0,484, bu esa cosφn = 0,9 ga mos 
keladi. 
Baholash hisob-kitoblari uchun, o‘rtacha η =0,96 qabul qilib, 
SDning nominal reaktiv quvvatini aniqlash mumkin 
(1.14) 
Dvigatel aktiv quvvat bo‘yicha chala yuklanganida
balki uning reaktiv bo‘yicha uta yuklanishida
(2- rasm,a). 
Reaktiv quvvat bilan eng ko‘p ruxsat etilgan o‘ta yuklanishi 
dvigatelning qisqichlaridagi kuchlanishga ham bog‘liq: kuchlanish 
pasayganida reaktiv quvvat maksimumga ortadi,ortganida esa pasayadi 
(2,b).
Reaktiv quvvat bo‘yicha o‘rtacha yuklamalar koeffisienti aktiv 
yuklamalar o‘zgarishi va sinxron dvigatellar kuchlanish ta’minlovi 1-
jadvalda keltirilgan.(2,v-rasm), reaktiv generatsiyasida qo‘shimcha aktiv 
quvvat isroflari ∆R bilan uzuvchi cosφ kuzatiladi, u yetarli darajada 
amaliyot hisob-kitoblari o‘zaro nisbati bo‘yicha aniqlangan bo‘lishi 
mumkin
(1.15) 
bu yerda α = Q/Qn – reaktiv quvvat bo‘yicha yuklama koeffisienti; D
1
va D
2
– sinxron dvigatelning parametrlari, ularning miqdorlari 
dvigatelning turiga, uning quvvatiga,aylanish chastotalariga bog‘liq. Bu 
parametrlar dvigatelning aktiv quvvat bo‘yicha 0,5-1,0 chegaralarida va 


12 
tarmoq kuchlanishi nominaldan 0,95 dan 1,1 gacha o‘zgarishida ham 
yuklanish koeffisienti amalda o‘zgarishsiz qoladi. Qn generatsiyasida 
a)
b)
v)
2-rasm. a) SDN-18-71-12 sinxron dvigatel qisqichlaridagi
kuchlanishning har xil qiymatlarida uning ixtiyorida bo‘lgan reaktiv 
quvvatini yuklanish koeffisientigabog‘ligi; b) SDN-18-71-12 sinxron 
dvigatelning har xil yuklanish koeffisientlaridauning ixtiyoridabo‘lgan 
reaktiv quvvatini qisqichlaridagi kuchlanishiga bog‘liqligi; v) SDN-15-
64-6 dvigatel uchun reaktiv quvvatni generatsiyalashdagi aktiv quvvat 
isrofi yuklanish koeffisientiga bog‘liqligi 
Aktiv 
quvvatni 
baholash 
uchun 
hisob-kitoblarida 
elektr 
dvigatelning FIK orqali hisoblash mumkin: 
 
 
 
Aktiv quvvat isrofining nominal reaktiv quvvatga nisbati, elektr 
dvigatel generatsiyalayotgan. Ya’ni solishtirma isroflar, sinxron 
dvigatelni xuddi reaktiv quvvatni kompensatsiyalovchi iqtisidiy vosita 
sifatida tavsiflaydi. Bunday nisbatan qarash dvigatelning quvvati va 
uning aylanish chastotasi pasayganida ortadi.
Sinxron dlvigatellar uchun ixtiyorida bo‘lgan αm reaktiv 
quvvatning urtacha nisbiy qiymatlari.


13 
1-jadval 
Dvigatelning tavsifi 
Qisqichlardagi 
kuchlanish 
Yuklamalar koeffisienti 
0.9 
0,8 
0.7 
SDN 6 va 10 Kv 
0.95 
1,0 
1,05 
1,31 
1,21 
0,96 
1.39 
1,27 
1,12 
1,45 
1,33 
1,17 
SDN 6 kV 600-1000 ay/min 
375-500 ay/ min 
187-300ay/min 
100-167 ay/min 
1.1 
1,1 
1,1 
1,1 
0,89 
0,88 
0,86 
0,81 
0,94 
0.92 
0,88 
0,85 
0,96 
0,94 
0,90 
0,87 
SDN 10 kV 1000 ob/min 
250-750 ay/min 
SDN 6 va 10 kV 
STD 
1,1 
1,1 
0,95 
1.0 
1,05 
1,1 
0.9 
0,86 
1,3 
1,23 
1,12 
0,9 
0,98 
0.90 
1.42 
1,34 
1,23 
1,08 
1,0 
0.92 
1,52 
1.43 
1.31 
1,16 
SD i SDZ 380 V 
0,95 
1,0 
1.05 
1,1 
1.16 
1,15 
1.1 
0,9 
1,26 
1,24 
1.18 
1,06 
1,35 
1.32 
1.25 
1,15 
Bir xil yuklangan parallel ishlovchi guruhlar uchun va bir xil 
turdagi SD ning aktiv quvvat yig‘indilari, reaktiv quvvat generatsyasi 
bilan bog‘liq, va teng:



















2
2
2
nom
1
N
Q
N
Q
D
N

Download 2.61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling