2. “ O‘lim qushlari cho‘qqisida” she’ri.
O'lim qushlari o'z cho'qqilarida.
Leningradni kim qutqaradi?
Atrofda shovqin qilmang - u nafas oladi,
U hali ham tirik, hamma narsani eshitadi:
Ho'l Boltiq kunidagi kabi
O‘g‘illari uyquda nola qiladilar
Uning ich-ichidan: "Non!" -
Osmon yettinchiga yetadi...
Ammo bu osmon shafqatsizdir.
Va barcha derazalardan tashqariga qaraydi - o'lim.
She'r 1941 yil sentyabr oyida, Badaev oziq-ovqat omborlarini vayron qilgan dahshatli portlashdan keyin yozilgan. Shahar portreti Axmatova tomonidan katta zarbalar bilan, hayot va o'lim kurashini aks ettiruvchi yorqin detallar yordamida yaratilgan. O'lim ochlikni halqada tutdi, bu she'rning " o'lim qushi " metaforasi bilan boshlanib , barcha derazalardan tashqariga qarab, o'lim timsoli bilan tugaydigan halqa kompozitsiyasi bilan ta'kidlangan. Ring ichida nafas oluvchi, hali tirik shahar, yordam so'rab faryod qilmoqda. Ammo o'lganlarning faryodi osmon gumbazida sinadi va o'g'illar Boltiqbo'yi tubida nola qiladilar. Befarq unsurlar – dengiz va osmon she’r oxirida nafaqat shahar ustidan osilibgina qolmay, balki derazadan tashqariga qarab, uning ichida o‘zini topadigan o‘limning ittifoqchisiga aylangandek tuyuladi.
|
2. " Qo'shiqchilar frontda " she'ri .
Yuqori badiiy mahorat, har doim yorqin she'riy obrazlar va intonatsiyalarning ko'pligi bilan ajralib turadigan urush yillari she'rlarida nay adabiy lug'ati elementlari bilan folklor uslublari va xalq nutqining organik birikmasi mavjud. Lirik qahramon, qoida tariqasida, xalq va askarlarning front va orqa hayotidagi hodisalar va hodisalarga o'zining, ba'zan o'ziga xos, g'ayrioddiy kutilmagan munosabatini aniq va aniq ifodalaydi. “ Qo‘shiqchilar frontda” she’rida shoira yurak og‘rig‘i va to‘g‘ridan-to‘g‘ri jinoyatchilarni g‘azab bilan qoralab, ko‘zlarida yosh bilan “xarobalar ”, urush kuygan, qoraygan, kimsasiz yerlarga qaraydi.
“ Tez orada bu kuydirilgan yurtda” yana tinch hayot bo‘lib, bog‘lar gullab-yashnashiga, to‘qay va o‘tloqlar yam-yashil bo‘lishiga ishonch bildiradi...
|