Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi O‘zbekiston Respublikasi


Download 87.29 Kb.
bet16/24
Sana12.02.2023
Hajmi87.29 Kb.
#1192222
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   24
So‘zani ” she’rida shoira xalq urf-odati – sevganiga rang-barang so‘zani kashta tikayotgan kelinchakning ovozida dard bilan hikoya qiladi. undan yiroqda vatan oldidagi muqaddas burchini ado etayotgan kuyovini sog‘inib. Va nafaqat sog'inch, balki vafo, sharaf va shon-sharaf haqida ham.
Va go'yo ko'zlaringiz naqshga qaragandek,
Va ipakdagi tikuvlar qog'ozdagi chiziqlar kabi,
Bu so‘zani esa sevgimning maktubi, Vafo, shon-shuhrat va jasorat haqida.
Ushbu she'r qahramoni bo'lajak uchrashuv orzusi bilan tirik, bu albatta bo'lib o'tadi, lekin faqat dushman ustidan g'alaba qozongandan keyingina va er yuzida kelayotgan tinch hayot orzusi.
Siz dushmanni mag'lub qilasiz. Qaytish. Va birga
Rangli so'zani, biz naqshlarni kengaytiramiz.
Uyni quyosh nuriga to'ldiradi, Quyosh esa tog'lar ortiga yashirinmaydi.



2. “ O‘lim qushlari cho‘qqisida” she’ri.


O'lim qushlari o'z cho'qqilarida.
Leningradni kim qutqaradi?

Atrofda shovqin qilmang - u nafas oladi,


U hali ham tirik, hamma narsani eshitadi:

Ho'l Boltiq kunidagi kabi


O‘g‘illari uyquda nola qiladilar

Uning ich-ichidan: "Non!" -


Osmon yettinchiga yetadi...

Ammo bu osmon shafqatsizdir.


Va barcha derazalardan tashqariga qaraydi - o'lim.
She'r 1941 yil sentyabr oyida, Badaev oziq-ovqat omborlarini vayron qilgan dahshatli portlashdan keyin yozilgan. Shahar portreti Axmatova tomonidan katta zarbalar bilan, hayot va o'lim kurashini aks ettiruvchi yorqin detallar yordamida yaratilgan. O'lim ochlikni halqada tutdi, bu she'rning " o'lim qushi " metaforasi bilan boshlanib , barcha derazalardan tashqariga qarab, o'lim timsoli bilan tugaydigan halqa kompozitsiyasi bilan ta'kidlangan. Ring ichida nafas oluvchi, hali tirik shahar, yordam so'rab faryod qilmoqda. Ammo o'lganlarning faryodi osmon gumbazida sinadi va o'g'illar Boltiqbo'yi tubida nola qiladilar. Befarq unsurlar – dengiz va osmon she’r oxirida nafaqat shahar ustidan osilibgina qolmay, balki derazadan tashqariga qarab, uning ichida o‘zini topadigan o‘limning ittifoqchisiga aylangandek tuyuladi.

2. " Qo'shiqchilar frontda " she'ri .


Yuqori badiiy mahorat, har doim yorqin she'riy obrazlar va intonatsiyalarning ko'pligi bilan ajralib turadigan urush yillari she'rlarida nay adabiy lug'ati elementlari bilan folklor uslublari va xalq nutqining organik birikmasi mavjud. Lirik qahramon, qoida tariqasida, xalq va askarlarning front va orqa hayotidagi hodisalar va hodisalarga o'zining, ba'zan o'ziga xos, g'ayrioddiy kutilmagan munosabatini aniq va aniq ifodalaydi. “ Qo‘shiqchilar frontda” she’rida shoira yurak og‘rig‘i va to‘g‘ridan-to‘g‘ri jinoyatchilarni g‘azab bilan qoralab, ko‘zlarida yosh bilan “xarobalar ”, urush kuygan, qoraygan, kimsasiz yerlarga qaraydi.
Tez orada bu kuydirilgan yurtda” yana tinch hayot bo‘lib, bog‘lar gullab-yashnashiga, to‘qay va o‘tloqlar yam-yashil bo‘lishiga ishonch bildiradi...

Bu she’rlar orasidagi asosiy farqlardan biri lirik qahramonlarning o‘ziga xosligidir. Axmatova urushni tashqi tomondan tasvirlangan voqealarning bevosita ishtirokchilaridan biri sifatida tasvirlaydi; biz urushni uning ko'zlari bilan ko'ramiz. Zulfiya urushning o‘zini tasvirlamaydi, balki uyda qolgan, sevgilisini kutayotgan ayolning urushga munosabatini tasvirlaydi.




Download 87.29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling