Oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot

Muvofiqlashtiruvchi nazorat biznes firmalarni aniqlaydi²⁷

Tartibga solishni tarkibiy shakllari	Funksiyasini aniqlash	Mamlakatlar
Institutsional model	Tartibga soluvchi nadzor firmalarni huquqiy tarkiblari	Kitay, Gonkong, Meksika
Konsolidatsiyalashgan model	Yagona tartibga soluvchi barcha moliyaviy sektorlar ustidan nazoratni amalga oshiradi	Kanada, Germaniya, Norvegiya, Islandiya, Daniya, Shvetsiya, Rossiya, Yaponiya, Katar, Singapur
Funksionalli / gibridli model	Muvofiqlashtiruvchi nazorat biznes firmalarni aniqlaydi	SShA, Fransiya, Italiya, Braziliya, Ispaniya
«Tvin Piks» Model	Muvofiqlashtiruvchi nazorat aniq maqsadlarni aniqlaydi	Velikobritaniya, Avstraliya, Niderlandiy

²⁷ Muallif tomonidan ishlab chiqildi
Shotlandiyalik iqtisodchi olimlar ekspert R. Maskiandaro va Kvintin M²⁸ ning (2009) soʻzlariga koʻra, 2000-yillarning keng islo- hotlaridan oldin 102 rivojlangan davlatlar oʻrtasida moliyaviy tartibga solish va nazorat modellari quyidagicha taqsimlangan(Markaziy bank vakolatiga asosiy e’tibor bergan olim)ligini koʻrsatib bergan:
-tanlangan mamlakatlarning 35% institutsional modelga rioya qilgan;
-24% - birlashtirilgan model;
-2% - Tvin Piks modellari (xususan, Avstraliya va Niderlandiya kabi mamlakatlar) va
-39% mamlakatlar gibrid (funksional) modelni qabul qilishdi²⁹, xususan, AQSH, Fransiya va Italiya, masalan, tartibga solish va nazorat tuzilmasi tarix yoki siyosiy iqtisod bilan izohlanadi. 1988- 2008-yillardagi islohotlardan soʻng namunalarning 30% yagona modelni, 33% institutsional modelni, 33% gibrid modelni va 4% Tvin Piks modelini qabul qildi.
Moliya bozorining u yoki bu segmenti kamida uchta davlat idoralari tomonidan tartibga solinadi, bu yagona siyosatni shakllantirishni murakkablashtiradi.
Iqtisodiyotni, birinchi navbatda, xususiy sektorning barqaror rivojlanishini ta’minlash uchun Oʻzbekistonda mahalliy moliya bozorining ajralmas modelini shakllantirish zarur.
Iqtisodiy oʻsishni moliyalashtirish uchun safarbarlik va kapitalni samarali taqsimlash faqatgina butun moliya bozorini har tomonlama isloh qilish va muvofiqlashtirilgan holda rivojlantirish mumkin.
Oʻzbekistonda moliya bozorini parchalanib ketgan holda boshqarish mavjud: uning u yoki bu segmentlari Markaziy bank, Moliya vazirligi va Kapital bozorini rivojlantirish agentligi (ARRK) tomonidan tartibga solinadi:



²⁸ http://economy-lib.com/perspektivy-i-prioritety-razvitiya-bankovskogo-nadzora-v-rossiyskoy-federatsii-s- uchetom-so
²⁹http://economy-lib.com/perspektivy-i-prioritety-razvitiya-bankovskogo-nadzora-v-rossiyskoy-federatsii-s-
uchetom-so