Oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot

Qonuniy cheklovlar.
Buxgalteriya balansining passivida mustaqil boʻlim bilan ifoda- langan kompaniya egalarining kapitali uchta elementga birlashtirilishi mumkin:

• 
  ustav kapitali, aksion mukofot, qayta investitsiya qilingan daromad.
  

Koʻpgina mamlakatlarda ikkita sxemadan biriga qonunda ruxsat berilgan - faqat foyda (hisobot davrining foydasi va oldingi davrlarning taqsimlanmagan foydasi), yoki foyda va aksiya ustama mukofoti dividendlarni toʻlashga sarflanishi mumkin.
Xususan, Qoʻshma Shtatlar va Buyuk Britaniyada dividend siyosati bilan bevosita bogʻliq boʻlgan uchta qoidalar mavjud: sof daromad olish qoidalari, kapitalni yoʻq qilish qoidalari va toʻlov qobiliyati qoidalari.
Shartnoma boʻyicha cheklovlar.
Koʻpgina mamlakatlarda toʻlanadigan dividendlar miqdori maxsus shartnomalar bilan tartibga solinadi (masalan, kompaniya uzoq muddatli kredit olishni xohlagan taqdirda). Bunday qarzga xizmat koʻrsatishni ta’minlash uchun shartnomada, qoida tariqasida, dividendlar boʻyicha taqsimlanmagan foyda tushishi mumkin boʻlmagan chegara yoki qayta tiklangan foydaning minimal foizi belgilanadi.
Likvidlikning yetarli emasligi sababli cheklovlar.
Yuqorida ta’kidlab oʻtilganidek, dividendlarni kompaniyaning joriy hisobvaragʻida pul boʻlsa yoki naqd pulga aylantirilishi mumkin boʻlgan naqd pul ekvivalenti miqdori toʻlash uchun yetarli boʻlsa, uni toʻlash mumkin.
Ishlab chiqarishni kengaytirish sababli cheklovlar.
Koʻpgina kompaniyalar, ayniqsa shakllanish bosqichida, ishlab chiqarish quvvatlarini oqilona kengaytirish uchun moliyaviy manbalarni topish muammosiga duch kelishmoqda.
Qoʻshimcha moliyaviy manbalar ishlab chiqarish hajmini yuqori sur’atlar bilan koʻpaytirayotgan kompaniyalarga (qoʻshimcha ishlab chiqarish quvvatlarini olish uchun) va nisbatan past oʻsish sur’atlariga ega boʻlgan kompaniyalarga (moddiy-texnik bazasini yangilash uchun) kerak.
Aksiyadorlarning manfaatlariga bogʻliq cheklovlar.
Dividend siyosati moliyaviy boshqaruvning asosiy prinsipi - aksiyadorlarning boyligini maksimal darajaga koʻtarish tamoyiliga asoslanadi. Oʻtgan davr uchun ularning umumiy daromadlari miqdori olingan dividend miqdori va aksiyalarning bozor qiymatining oʻsishidan iborat.
Shuning uchun dividendlarning optimal miqdorini belgilashda kompaniya direksiyasi va aksiyadorlari dividend miqdori umuman kompaniya qiymatiga qanday ta’sir qilishi mumkinligini baholashlari kerak. Bozor sharoitida kompaniyalarning dividend siyosati toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni tahlilchilar, menejerlar, brokerlar va boshqalar diqqat bilan kuzatib boradi.
Dividendlarni toʻlashda muvaffaqiyatsizliklar, ma’lum bir kom- paniyada oʻrnatilgan amaliyotdan istalgan istalmagan ogʻishlar aksiya- larning bozor narxining pasayishiga olib kelishi mumkin.
Shu sababli, tijorat tashkiloti, aksariyat hollarda, bozor sharoitidagi mumkin boʻlgan tebranishlarga qaramay, oʻzining dividend siyosatini barqaror darajada ushlab turishga majbur. Koʻpgina tajribasiz aksiyadorlar uchun dividend siyosatining barqarorligi kompaniya muvaffaqiyatining oʻziga xos koʻrsatkichi boʻlib xizmat qiladi.