Mehnat unumdorligining ortishi xarajatlarni pasaytirganidan foydani ko‘paytirisb omiliga aylanadi.
Unumdorlikni oshirish uchun, o‘z navbatida mehnat va mod-diy resurslarni tejovchi ilg‘or texnologiyani qo'llash, ishlovchi-lar malakasini muttasil oshirib borish, mehnatni rag‘batlantirish, boshqarishning yangi usullarini qodlash talab qilinadi.
Biznesda foydadan tashqari renta ham bo‘ladi, u yer resurs si-fatida ishlatiigan joyda yuzaga keladi. Renta yerni ishlatishdan to-pilgan foydaning bir qismi bo1ib, uiii yer egasi otadi. Yer noyob resurs sifatida mulkdorlar tomonidan egallab olinadi. Yerni ishlatish uchun egasiga uning haqini to'lash zarar bo'ladi. Bu rentani yuza ga keltiradi. Remaning manbayi yer beradigan foydadir. Lekin, bu foyda yerni ishlatuvchi tadbirkor bilan uning egasi o‘rtasida taqsim-lanib, uning bir qismi tadbirkor foydasiga aylansa, boshqa qismi yer egasiga renta boiib tegadi. Renta yerga mulk beradigan daro-mad hisoblanadi, Rentaning miqdori yerning sifatiga, ya’ni tuproq-ning hosildorligiga, yer uchastkasining qayerda (yaqin yoki uzoq-da) joylashuviga, yerda turli kommunikatsiyanlng (kanallar, ko‘llar, elektr va gaz ta’minoti shoxobchalari, ichimlik suv ta’minoti, alo-qa vositalarining) mavjudligiga bog‘liq bo‘ladi. Yer g‘oyat muhim va qafiyan cheklangan resurs boiganidan unga talab oshib bora-di, chimki dehqonchilik, undirma sanoat, uy-joy, yo‘l-transport qurilishi kengayib boradi. Biroq yerni yangidan yaratib bolmaydi va shu sababli yer taklifi mutlaqo noelastik boHadi, ya’ni talab qanchaga oshmasin, uning taklifi o‘zgarmay turaveradi. Bu talab ta’sirida rentaning tinimsiz o‘sib borishiga olib keladi. Ayniqsa, bu
yirik shaharlarda yaqqol kuzatiladi. Amalda renta to‘lovi yer xususiy mulk boMgan joyda ijara haqi shakliga kiradi, u davlat mulki bo‘lgan joyda esa yer solig'i shaklini oladi. 0 ‘zining aniq shaklidan qat’iy nazar renta yer o‘zining egasiga keltirgan mulkiy daromadligicha qolaveradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
