Oliyvao rtamaxsus ta’lim vazirlich karimjon Rahimqulov
Komanda (jamoa)larga bo‘lish
Download 3.86 Mb. Pdf ko'rish
|
Milliy harakatli o\'yinlar. Rahumqulov K
|
16. Komanda (jamoa)larga bo‘lish
0 ‘yinchilami komandalarga bo'lishni har xil usullarda bajarish mumkin. 0 ‘qituvchining ixtiyorl bilan o ‘yinchilarni taqsimlash. 0 ‘qituvchi, o’yinchilami yaxshi bilganligi sababli, kuchlari bir- biriga teng bo‘lgan komandalar tashkil etadi. Lekin o‘yinchilar komandaJami tashkil etishda faol qatnashmaydilar. Biroq bu usul katta sinf o‘quvchilari o‘rtasida murakkab yoki qiyin harakatli hamda sport o'yinlarini o‘ynashda qo‘llaniladi. Bunday usulda komandalarga boMishda komandalar tengkuchli bo‘ladi. 0 ‘quvchilami sanash yo‘li bilan komandalarga bo'lish mum kin: masalan, o‘quvchilarni safga turgazib, «bir», «ikki»ga sanay- dilar, shundan so‘ng birinchi tartibli o‘yinchilar birinchi komandani, ikkinchi raqam ostidagi bolalar boshqa komandani tashkil etadilar. 64 Shunday usul bilan 3—4 komandaga ham bo ‘I ish m um kin. Bu usul eng tez bo‘lib va undan jismoniy tarbiya darslarida ko‘p Ibydalaniladi. Bunday usulda komandalarga bo‘lishda komandalar kuch jihatdan har doim ham bir xil bo‘lmaydi. О‘yin ishtirokchilarini guruhlarga figurali yurish yoki bir kishilik qatorda harakat qilish vaqtida sanash yo‘li bilan bo‘lish ham mumkin, lekin har bir qatorda о ‘yin uchun komandada qancha o ‘yinchi bo‘lishi talab qilinsa, shuncha o'yinchi bo‘lishi shart. Bunday usulda ham komanda a’zolari tasodifan tanlanadi va komandalar tengkuchli bo‘lmay qolishi mumkin. Darsda o ‘tkaziladigan o ‘yin uchun oxirgi ikkita usul juda qulay, chunki unga ko‘p vaqt ketmaydi va bitta mashqdan boshqa mashqqa tashkiliy ravishda o‘tishga imkon beradi. 0 ‘zaro kelishilgan holda komandalarga bo‘lish yaxshi usul hisoblanadi. Bolalar tengkuchli ikki guruhga bo'linib, o‘z sardor- larini saylaydilar, bunda bolalar juft-juft bolib, o‘zlariga bir-birlari bilan kelishib nomlar qo‘yishib, sardorlar oldiga boradilar, ular esa bolalaming nomlariga qarab ularni tanlab oladilar. Koman- dalaiga bunday usulda boMish komandalaming tengkuchli bo‘lishiga olib keladi. Shuning uchun, bu usulni bolalar juda yaxshi ko‘ra- dilar, chunki u o‘ziga xos o‘yin hisoblanib, ko‘p vaqtni talab qiladi, u ko‘proq seksiya mashg'ulotlarida, sayrda va boshqa joylarda qo‘llanadi. «Kelishuv» usulidan kichik va o ‘rta maktab yoshidagi o‘quvchilar bilan o‘yinlar o‘tkazilayotganda foydalaniladi. Sardorlami tayinlash bo'yicha bo‘lish usuli. Dastlab bolalar ikkita sardomi saylab olishadi, keyin sardorlar navbat bilan o ‘z komandalariga o‘yinchilami tanlab oladilar. Bu yetarlicha tez usul hisoblanib, bunda komandalar tengkuchli bo‘lishi ta’minlanadi. Bu usulning salbiy tomoni shundaki, har bir komandaning sardori 65 tabiatan o‘ziga bo‘sh o‘yinchilami olishni xohlamaydi, natijada bu ko‘pincha bolalar o ‘rtasida kelishmovchilikka olib keladi. Bu kamchilikni bartaraf etish uchun tanlashni oxirigacha yetkaz- masdan, qolgan o ‘yinchilami sanash yo‘li bilan ajratiladi. Sardor- lami saylashni faqatgina katta yoshdagi maktab o‘quvchilari o‘rta- sida qo‘llash mumkin, chunki bu usulni qoMlash o ‘yinchilardan yaxshi bilimni va ishtirokchilaming kuchlari bo'yieha to‘g‘ri baholay olishni talab qiladi. Nihoyat, bolalar doimiy muayyan komandalarga bo‘lib qo‘yil- gan bo‘lishi mumkin. Bu usul sport o‘yinlari uchun xos bo‘lib, uni murakkab bo‘lgan harakatli o‘yinlarda, ayniqsa, shu o ‘yinlar bo‘yicha musobaqa o‘tkazilayotganda qo‘llash mumkin. Bu usullar bilan komandalarga bo‘lishni o'yinning xarakteriga, o‘yinchilarning tarkibiga mos kelishiga, o‘yinni (Vtkazishdagi turli- tuman sharoitlar qarab qo‘llash mumkin. Download 3.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|