Olmaliq tuman "ibn sino" nomidagi jamoat salomatlik texnikumi

Terapevtik taktika. Talvasaga qarshi dorilar uchun dorining samaradorligi va qondagi miqdori orasida bog‘liqlik katta ahamiyatga ega.

Talvasaga qarash dorilarning qondagi samarali miqdori

Dorilarning nomi	Dondagi samarali miqdori, mkg/ml	Eng yuqori samaradorligi (mkg/. ml)	Zaharlovchi miqdori (mkg/ml)
Karbamazepin	4—12	7	>8
Primidon	5—15	10	>p
Fenitoin	10—20	18	>20
Fenobarbital	1040	35	>40
Etosuksimid	50—100	80	>100
Valproat	50—100	80

samarali davolashda dorining samaradorligi, farmakokinetik ko‘rsatkichlarini hamda uning salbiy ta’sirini hisobga olish katta ahamiyatga ega.

2. Doriga chidamli bemorlarda kerak bo‘ladigan miqdori; bu miqdor ertalab dori qabul qilishdan oldingi miqdor. Bitta dori ishlatilgan miqdorlardan yuqorirsq bo‘lganda ham dorini zaharli belgilari kuzatilmaydi.

Tutqanoqni davolash. Parsial va tarqalgan (grand mal) tonikklonik talvasalar. Yaqinlargacha fenitoin, karbamazepin yoki barbituratlar tanlov dori hisoblanardi. Qeyingi paytlarda talvasaga qarshi dorilarni sedativ samarasi darajasida ishlatish, qolaversa bularni boshqa dorilarni ko‘tara olmayditan bemorlarda ishlatish bilan .chegaralanilgan edi. 1980 yillardan boshlab karbamazepinni kengroq ishlatishga o‘tilmoqda. Hozirgi kunda oksikarbazepinni tavsiya etish ham kengaymoqda, vigabatrin va lamotridmin pa.ydo bo‘lishi bilan dori tanlash masalasi yanada mushkullashmoqda.

Tarqadgan (grand mal) talvasalarda ham yuqoridagi dorilar, qolaversa yana valproat ham tavsiya etilmoqda.

Absans (pitet mal) da seda.tiv samarasi yo‘q etosuksimid va valproat ishlatiladi. Klonazepam ham yaxshi samara beradi, biroq dorining miqdorga bog‘liq salbiy ta’sirlari ko‘proq va o‘rganib qolish hollari uchraydi. Etosuksimid tanlov dori ,hisoblanadigunga chi, damlilik kuzatilganda valproat tavsiya etiladi.

Tutkanoq xuruji (status). Tarkalgan tonikklonik xurujlar yig‘indisi bo‘lib, xayot uchun xavfli bu holat tezda yordam talab qiladi. Bu holatni davolash venaga talvasaga qarshi dorilar yuborish bilan boshlagnadiDiazepam ko‘pgina bemorlar uchun tanlov dori hysoblanadi. Uning katta yoshdagilar uchun talvasani to‘xtatadigan qondagi miqdori 20—30 mg ga teng. Diazepam yuraktomyr tizilmasi va nafas markazi ishini susaytirishi mumkin, shunnng uchun diazepam venaga yuborilganda nafas va qontomir markazini jonlantiruvchi dorylar berish kerak. Diazepam ta’siri 30—40 daqiqa davom etadi, tutqanoq xuruji to‘xtagach uzoqrok, ta’sir qiladygan dorilar, masalan, fenitoin berish mumkin. Ba’zi vrachlar lorezepam buyuradilar, bu dori diazepamga o‘xshash, biroq uzoqroq ta’sir qiladi.

Tutqanoq xurujidan chiqaradigan asosiy dori fenitoin hisoblanadi, uni venaga yuboriladi, sedativ ta’siri kamroq. Dorini 13—18 mg/kg hisobida tavsiya qilinadi. Vrach zaharli ta’siridan cho‘chib kam miqdorda yuborib xato qiladi. Venaga yuborish tezligi 50 mg/ daq. tashkil qiladi. Uni glukozada eritib bo‘lmaydi, chunki u cho‘kmaga tushadi va o‘z ta’sirni yo‘qotadi. Nafas, yurak urishlar sonini, qon bosimini nazorat qilish lozim. Dorining kardiotoksikligi uning tarkibiga kirgan (erituvchi sifatida) etilenglikolga bog‘liq.

Ko‘p epileptologlar homilador ayolga tutqanoqqa ^arshi dorilar yuborilganda, ular miqdorini iloji eoricha kamaytirish va tutqanoq xuruji davrida homi1ador ayol axvolini nazorat qilishni tavsiya qiladigar.

Dori to‘xtatish sindromi. Dorilarni birdaniga yoki >yejasiz to‘xtatish talvasalar soni va og‘irligining ku[ayishiga sabab bo‘ladi. Dorini to‘xtatish sindromi [arajasi turli dorilar uchun turlicha bo‘ladi.

Tutqanoqning geterogenligini hisobga olganda, unga qarshi ishlatiladigan dorilarni butunlay to‘xtatish mushkul ish. Bemorda 2—4 yil davomida tutqanoq kuzatilmasa, shundan keyingina dorini to‘xtatishga harakat qilish tavsiya etiladi.

Preparatlar:

1. Qarbamazepin (generik nomi Tegretol) ichishga tabletka ko‘rinishida 200 mg, chaynab ichish uchun esa 100 mg/5 ml suspenziya ko‘rinishida chiqariladi.

2. Fenitoin (generik nomi dilantin, difenin) ichishga kapsulada 30, 100 mg; chaynash uchun tabletkada 50 mg; 30, 125 mg/5 ml dan suspenziya. Uzoq ta’sir qiladigan dori shakllari: kapsula 30,100 mg dan. Venaga yuborish uchun 50 mg/ml ampulalarda chiqariladi.

3. Primidon (generik nomi mizomin) tabletkalarda 50, 250 mg dan, 250 ml/5 ml suspenziyada chiqariladi.

4. Trimetadiyen (tridion) chaynash uchun tabletkalarda 150 mg; kapsulada 300 mg; 40 mg/ml eritmalarda chiqariladi.

5. Valproat kislota (generik nomi dekapan, Miproyev kislota).

Qapsula 250; sirop (valproat natriy) 250 kg/5 ml. Uzoq ta’sir kiluvchi dorilar (depikot), tabletkasi (natriy divalproat) 125; 250; 500 mg dan chiqariladi.

Xulosa

Psixotrop dorilar - bu asab tizimiga ta'sir qilish orqali aqliy jarayonlarga ta'sir qiluvchi kimyoviy moddalar. Ammo, bizning tanamizda neyronlarning tarmoqlariga bevosita yoki bilvosita ta'sir qiladigan ko'plab moddalar mavjudligini yodda tutishimiz kerak va shuning uchun psixotrop giyohvandlik tushunchasi moddaning ta'siri turiga, uning intensivligi va qonuniy qoidalariga juda bog'liq uning iste'moli qanday va qachon bo'lishi kerakligini aniqlaydigan. Turli xil psixotrop dorilar tarkibida shuningdek, juda keng funktsiyalar mavjud va agar asab tizimi har qanday jarayonlarni amalga oshirishga qodir bo'lsa, masalan, qaror qabul qilish yoki hissiy holatni tartibga solish, bu neyron guruhlariga ta'sir etuvchi moddalar psixoaktiv turiga qarab juda xilma-xil ta'sir ko'rsatishi mumkin. giyohvand moddalar.Moddaning har bir klassi o'ziga xos ta'sirga ega bo'lsa-da, ta'sir qiladi psixotrop dorilar turlarining tasnifi o'rnatilishi mumkin. An'anaga ko'ra psixotrop dorilar tibbiyotning ruhiy kasalliklar holatlariga javobidir. Bu qisman uning ishlatilishi sog'lom odamlarga nisbatan qo'llanilmaganligini anglatadi, shuningdek, uni ishlatish shaxsda sabab bo'lganligi tushunilgan buzilish belgilariga qarshi kurashish usuli bo'lganligini anglatadi.Biroq, hozirgi paytda ruhiy kasalliklarni qanday tushunishimiz va shuning uchun sog'liqni saqlash mutaxassislari ularga qanday munosabatda bo'lishimiz kerakligi haqida juda qizg'in bahs-munozaralar mavjud. Ushbu bahs psixotrop dori vositalaridan foydalanishga to'liq ta'sir qiladi, bu ba'zi hollarda davolanishning yadrosi bo'lib, muammoni hal qilishning yana bir to'ldiruvchisiga aylanishi mumkin, bu esa odam yashaydigan sharoitda ko'proq aralashishga xizmat qiladi va u odamda emas, shunchaki izolyatsiya qilingan narsadir.

Foydalanilgan Adabiyotlar

1. M.N. Maxsumov, M.Malikov "Farmokologiya" Toshkent 1997 yil, 54-55 betlar

2. M.D.Mashkovskiy "Lekarstvennoe sredstvo"

3. R.A.Ramazanova "Meditsina xamshiralari o’quv qo’llanmasi".