Ҳомо экономикс парадигмасини Жон Стюарт Милл тақдим этган бўлиб, улар учун ҳомо экономус аниқ шахс эмас, фақат назарий модел эди

2. Австрия мактабини танқид қилиш.
Иқтисодиётнинг инсоний модели ҳақидаги асосий танқидлардан яна бири бу бошқа иқтисодиёт мактабидан, Австриядан. Улар столга, биз кўрган ёндашувга кўра, ҳар доим қайси вариант энг фойдали бўлишини биладиган одамнинг ҳамма нарсани билиши ҳақидаги саволни қўйишади.
Шубҳасиз, бу ҳар доим ҳам шундай эмас ва камдан -кам ҳолларда биз ҳаракатнинг барча оқибатлари ҳақида тўлиқ тасаввурга эгамиз. Шунинг учун, субъект ҳар доим унга катта фойда келтирадиган қарорни қабул қилади, деб баҳслашиш жуда содда бўларди ва жиддий тарафкашлик бўлади.
Шунинг учун, одамнинг хулқ -атвори нимага асосланганлигини билиш учун ҳар доим мавжуд бўлган маълумотларни баҳолаш жуда муҳимдир.
3. Психология томондан танқид
Худди шундай, психология соҳасида ҳомо иқтисодий моделнинг тўғрилигига шубҳа қиладиган фикрлар пайдо бўлди. Масалан, исроиллик муаллифлар Даниел Канеман ва Амос Тверский, хулқ-атвор иқтисодиёти бўйича мутахассислар, бу модел ҳамма қарор қабул қилувчилар учун асосий саволни: одамнинг олдига қандай қўйиш кераклигини ҳисобга олмаслигини таъкидлайдилар.
Тверский ва Канеман учун, улар оладиган фойда каби, корхонанинг операция давомида қандай зарар ва фойда олишини тушуниши ҳам муҳимдир. Уларнинг фикрича, одамлар ғалаба қозонишдан кўра мағлубиятга учрамасликни афзал кўришади. Шунинг учун, биз одамга айтамизки, у иккита вариантдан бирини танлайди, биз айтганимиздек, у ёки бу томонга мойил бўлиши мумкин.
Шунинг учун, агар биз одамдан А вариантини ёки Б вариантини танлашини сўрасак, лекин бир ҳолатда биз буни танлаймиз, агар у А ни танласа, мағлуб бўлиш имкониятини таъкидлаб, иккинчисида - агар Б ни танласа, ғалаба қозонмаслик. , биз сизни танловингизни тубдан ўзгартиришга мажбур қила оламиз ва иккала ҳолатда ҳам вариантлар бир хил бўлади.
Шундай қилиб, бу ҳомо Эcономиcус модели олган учинчи йирик танқид бўлади ва бу камчиликларни тўлдиришга ҳаракат қилиш ва шу билан кўпроқ ўзгарувчиларни кўриб чиқиш учун бошқа моделлар серияси таклиф қилинган.

“НOMO Economicus” эволюцияси. Замонавий иқтисодий тафаккурдаги фанлараро тадқиқотлар иқтисодий хулқ -атвор ва одамларнинг хулқ -атворини янада аниқроқ тушунишга олиб келиши таҳлил қилинади. Бир томондан, иқтисодий империализмнинг натижаси бошқа ижтимоий фанларда иқтисодий усулларнинг фаол қўлланилиши ва ҳуқуқ иқтисодиёти, иқтисодий социология, жамоатчилик танлови назарияси каби фанлараро соҳаларнинг пайдо бўлиши, хулқ-атвор иқтисодиёти, экспериментал иқтисодиёт ва бошқалар. Нейроиқтисодиёт иқтисодиёт методологиясининг ўзгаришига таъсир қилади ва неоклассик мактабнинг асосий олд шартларидан бирини ўзгартиришга олиб келади. Оқилона иқтисодий хулқ -атвор моделларидан бири бу "ҳомо Еcономиcус" дир.