Ona tili 5-sinf Sana Mavzu: test darsning maqsadi: Ta’limiy
Download 82.78 Kb.
|
5 mart
|
Ona tili 5-sinf Sana_________ Mavzu: 155-dars. BO’G’IN KO’CHIRISH QOIDALARI. TOVUSHLARNING ORTTIRILISHI VA TUSHIB QOLISHI. Darsning maqsadi: Ta’limiy: O’quvchilarga bo’g’in ko’chirish qoidalari va tovushlarning orttirilishi haqida ma’lumot berish. Ona tili fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did, ong, ona tilimizga muhabbat, barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish. Tarbiyaviy:Ona tili fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish. Rivojlantiruvchi:O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish. Tafakkur va idrokini kengaytirish. Dars turi: yangi bilim beruvchi Dars jihozi: darslik, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar... Metod: savol-javob, test, aqliy hujum Foydalaniladigan adabiyotlar: 1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Uyga vazifa 470-mashq tekshiriladi. 3.Yangi mavzu. O’quvchilar o’rtasida yakka yoki guruh shaklida savodxonlik musobaqasini o’tkazish uchun aynan takrorlash darslari qulay. «A'lo», «yaxshi» natijalariga erishgan o’quvchilarni baholashni sinfdoshlariga havola qilish mumkin. Ular kimga «a'lo», kimga «yaxshi» qo’yish mumkinligini, yutuq va kamchiliklami izohlaydilar. 153-darsdagi 465-mashq iqtidorli o’quvchilarga mo’ljallangan. Unda berilgan boshqotirma murakkab bo’lgani uchun o’qituvchi, albatta, yordam berishi kerak. Javobi: Hunarni asrahon netkumdir oxir, 155-darsning 474-mashqidagi chaynvordning javobi: 1, 2, 4 - Toshkent viloyatidagi shaharlar: Piskent, Parkent, G'azalkent. 3 - O’zbekistonning poytaxti - Toshkent. 4.Mustahkamlash. 8. Qaysi gapda ikki o’rinda tovush ortish hodisasi kuzatiladi. A) Bo’yi yetgan qizlar yigitning mana shunaqangi mardini yoqtiradi. B) Deydilar, bunda ham hikmat bor, gap bor. C) Sening bunaqa yig’loqiligingni bilmagandim. D) Bunday deyishga qanday hadding sig’di. 9. To’g’ri yozilgan so’zlar nechta. 1) kelayapti 2) naqarot 3) uydan-uyga 4) tadbiq etmoq 5) tatqiq etmoq 6) orzungiz
Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Uyga vazifa 474--mashq beriladi Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Takrorlash. 3.Yangi mavzu. 10. To’g’ri yozilgan so’zlar qatorini toping. 1) uchuriq, gurulla 2) shovulla, parvosi 3) obro’yi, mavzusi A) 1,2,3 B) 2,3 C) 1,2 D) 1,3 11. Qaysi qatorda tovush almshinish sodir bo’lmoqda. A) tirgagi, atoqli, kapalagim B) ekkani, oqqach, bunim C) susay, unga, singlim D) sarg’ay, o’g’lim, singlim 12.Qaysi qatorda imloviy xatolikka yo’l qo’yilmagan. A) “Oltin yulduz” medali B) Yevropa ittifoqi kengashi C) Davlat Test Markazi D) O’zbekiston Respublikasi 13. To’g’ri yozilgan so’zlar qatorini ko’rsating. A) giyohvan, xayir, g’ish, mus B) yarmi, bag’ri, ayrilmoq, ikkala C) pasay, chapdas, qayrilmoq, sanalmoq D) artis, grip, dramma, darax 14.. Qo'shma so'zlarning imlosi haqidagi qaysi hukm noto'g'ri? A) Ikki yo uch so'z qo'shililishidan hosil bolgan turdosh otlar doim qo'shib yoziladi. B) Qo'shma so'zlarning qismlari bir-birini izohlasa qo'shib yoziladi. C) Xona, noma, poya, sifat kabi so'zlar bilan yasalgan qo'shma ot va sifatlar qo'shib yoziladi. D) Qo'shma fe'l qismlari ajratilib yoziladi. 15. Chiziqcha bilan yozish haqidagi quyidagi qoidalardan qaysi biri xato? A) Yetakchi va ko'makchi fe'l bir xil shaklda bo'lsa, chiziqcha bilan yoziladi. B) Juft so'zdan qo'shimcha yordamida yasalgan so'zlar chiziqchasiz yoziladi. C) So'zning -ma, ba- yordamida birlashgan qimlari chiziqcha bilan yoziladi. D) Tartib sonni ko'rsatuvchi rim raqamlaridan keyin chiziqcha qo'yilmaydi. 5.Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Takrorlash. Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Uyga vazifa 430-mashq tekshiriladi. 3.Yangi mavzu. 1. Maqsadni tushuntirish. 2. Test yechish. 1. Berilgan so’zlarning qaysi birida faqat til oldi, sirg’aluvchi undoshlar ishtirok etgan. 1) muvozanat 2)larza 3) faylasuf 4) shoira 5) shovul 6) salla A) 2,5,6 B) 2,4,6 C) 1,2,3 D) 4,5,6 2. Til va nutqning farqi noto’g’ri izohlangan javobni ko’rsating. A) Tilga umumiylik, nutqa xususiylik xos. B) Til voqealanmagan, nutq voqealangan C) Til voqealik, nutq imkoniyat. D) Til mohiyat, nutq hodisa 3. muruvvat so’zida qo’sh undosh haqida qaysi hokum to’g’ri. A) til undoshi, portlovchi, jarangsiz B) lab undoshi, sirg’aluvchi, jarangli C) lab undoshi, sirg’aluvchi, jarangsiz D) til oldi, jarangli, sirg’aluvchi 4 Fon (allofon) ta’rifin ko’rsating.
5. Qaysi qatorda qo’sh undosh xato yozilgan. A) ummon B) libbretto C) taraddud D) shilliqurt 6. Insoniyat baxti yo’lida ter to’kmay turib, haqiqiy go’zallikka erishib bo’lmaydi. Gapda nechta portlovchi undoshlar ishtirok etgan. A) 20 ta B) 19 ta C) 18 ta D) 21 ta 7. Tovushlarning hosil bo’lishda qaysi vositalar eng muhim hisoblanadi. 1. lab 2. bo’g’iz 3. tanglay 4. til 5. Og’iz 6. Tish 7. Burun 8. O’pka A) 1.4.7.8 B) 2. 4. 5 С) 1. 4. 5 D) 2. 5.6 5.Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Takrorlash Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Takrorlash. 3.Yangi mavzu. 1.Qo’sh undoshlar haqida. 2. Ikkita bir xil undosh holida talaffuz qilinadigan qo’sh undoshlar va ularning imlosi. 3. Bitta undosh holida talaffuz qilinadigan qo’sh undoshlar imlosi. 4. Qo’sh undosh bilan tugagan so’zlarga xuddi shunday undosh bilan boshlanadigan qo’shimchalar qo’shilganda qo’sh undoshlar imlosi. Yangi dars o’quvchilarning darslikdagi ikkita topshiriqni bajarishlari bilan boshlanadi. O’quvchilar qo’sh undoshlar ishtirok etgan so’zlarning qanday talaffuz qilinishini va imlosini aniqlaydilar. Shu asosdao’qituvchi dars rejasidagi uchta moddani tushuntiradi. O’quvchilarning dars mavzusini o’zlashtirganlik darajasini aniqlash uchun darslikdagi uchta savoldan foydalanish mumkin.
Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Uyga vazifa 434-mashq beriladi. Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Uyga vazifa sifatida 434-mashq tekshiriladi. 3.Yangi mavzu. 1. Tutuq belgisi va uning alifbodagi o’rni. 2. Tutuq belgisining vazifalari: a) unlidan keyin kelib, uning cho’ziq talaffuz qilinishini ifodalashi; b) unlidan oldin qo’yilib, shu unlining undoshdan ajratib talaffuz qilinishini ifodalashi. Yangi dars darslikdagi ikkita topshiriqni o’quvchilar bajarishlari bilan boshlanadi. Sinf taxtasiga ilingan ikkita plakat o’qituvchi tomonidan savol- javob orqali tushuntiriladi. Mo’jiza, mo 'tabar so’zlarida o’ unlisi cho’ziq talaffuz etilsa ham tutuq belgisi qo’yilmasligi, buning sababi o’ harfining o’zida ana shunga o’xshash belgi borligi, agar tutuq belgisi qo’yilsa ikkita belgi bo’lib qolishi, bu esa yozuvda noqulaylik tug'dirishi mumkinligi haqida ma'Iumot beriladi. O’quvchilarning mavzuni qanday o’zlashtirganliklari darslikda berilgan uchta savol va topshiriqlar asosida aniqlanadi. Darslikda berilgan to’rtta mashqni bajarish orqali tutuq belgisining vazifalari haqidagi o’quvchilar bilimlari mustahkamlanadi.
Bu mashqlar orasida 436-mashq o’quvchilar so’z boyligini oshirishni ham o’z zimmasiga oladi. Unda tutuq belgisi orqali ma'nosi farqlanadigan so’zlar juftligi berilgan. Bunday so’zlarni solishtirish orqali o’qituvchi tutuq belgisining yozuvda naqadar katta ahamiyatga ega ekanligini o’quvchilarga uqtirishlari lozim. 5.Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Uyga vazifa 438-mashq beriladi. Ajdodlar merosi mavzusida matn yaratish. Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Uyga vazifa sifatida 438-mashq tekshiriladi. 3.Yangi mavzu. 1. Qator undoshlar haqida. 2. So’z boshida kelgan qator undoshlar talaffuzi va imlosi. 3. So’z oxirida kelgan qator undoshlar talaffuzi va imlosi. Darslikda berilgan ikkita topshiriqni yechish orqali o’quvchilar diqqati yangi darsga jalb etiladi. O’quvchilar so’z boshida kelgan qator undoshli so’zlarning og'zaki so’zlashuvda qanday talaffuz qilinishi va imlosi, shuningdek, so’z oxirida kelgan qator undoshlarning talaffuzi va imlosi haqida bahs yuritadilar. O’qituvchi plakat yoki multimediya vositasida o’quvchilar fikrlarini to’g'ri yo’lga buradi va qator undoshlarning talaffuzi hamda imlosi haqida ilmiy xulosa beradi. 4.Mustahkamlash. 440-mashqda berilgan matnni o’quvchilar o’qiydilar. O’quvchilar matndan bir bo’g'inda qator kelgan undosh ishtirok etgan baxt, teat, stol, qadr, nutq singari so’zlarni topib, ularning talaffuzi va imlosi yuzasidan tushunchalarini bayonqiladilar. Yuqorida so’zlarning qaysilarida qator undoshlardan birining tushib qolishini aniqlaydilar va ular ishtirokida gap tuzadilar. savollar 1.Qator undosh deganda qanday undoshlarni tushunasiz? 2.Qator undoshlar qanday talaffuz qilinadi va yoziladi?
Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Uyga vazifa 442-mashq beriladi. “Do’st-do’sting oynasi” mavzusida matn yaratish. Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Uyga vazifa sifatida 442-mashq tekshiriladi. 3.Yangi mavzu. 1. Savollarga javob berish. 2. Mashqlar ustida ishlash. Dars savollarga javoblar berishdan boshlanadi. Kitob, hisob, savob, obod, savod, ozod, iztirob, «Matiz» kabi so’zlar misolida jarangli undoshlarning jarangsizlashishi o’quvchilarga singdiriladi. So’ngra egalik hamda kelishik qo’shimchalari qo’shilganda o’zgaradigan va o’zgarmaydigan so’zlarga misollar keltiriladi. Bunda quyidagi jadvaldan foydalanish mumkin:
H va x undoshlarining yozilishini tushuntirishda: 1. Hayot, haqiqat, mahsulot, mahalla, panoh, goh, xohlamoq. 2. Xayol, xotira, xirmon, haxt, taxt, mix, axloq kabi so’zlarni keltirish maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, ong, tong, bang, zang, dengiz, qaytingiz so’zlari tarkibida kelayotgan ng tovushining aytilishi va yozilishi ham bayon qilib beriladi.
Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. 6.Uyga vazifa. Uyga vazifa 4-topshiriq beriladi. Tekshirdi: O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari Xaliyeva F.________________ “___”_______ 20___yil
1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik. Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism. a)salomlashish b)navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish 2. O’tgan mavzuni so’rash. Takrorlash. 3.Yangi mavzu. 1. Bo’g'in haqida ma'Iumot. 2. Ochiq bo’g'in. 3. Yopiq bo’g'in. O’qituvchi bir havo zarbi bilan aytiladigan tovush yoki tovushlar yig'indisining bo’g'in deb atalishini o’quvchilarga tushuntiradi. So’zlarning bir, ikki, uch, to’rt va undan ortiq bo’g'inlardan tashkil topishini aytib o’tadi, misollar keltiradi. Masalan: 1. Bir bo’g'inli so’zlar: raqs, past, syezd. 2. Ikki bo’g'inli so’zlar: botir, qodir, majbur. 3. Uch bo’g'inli so’zlar: tarixan, ishsizlik, samara. 4. To’rt va undan ortiq bo’g'inli so’zlar: tantanalar, suvsizlikdan, tajribasizlik, g 'aroyibotlarni. O’qituvchi bo’g'inli belgilashda unli tovushning muhim o’rin tutishini ta'kidlaydi, ochiq va yopiq bo’g'inni tushuntiradi.
Darslikdagi 443-444-445-mashqlar bajariladi. Savollar 1.Bo’g’in deb nimaga aytiladi? 2.Bo’g’inlar soni nimaning soniga teng keladi?
Baholarni tahlil qilish. O’quvchilar DTS asosida baholanadi. Baholashda o’quvchilarning bilimi, faolligi e’tiborga olinadi. Download 82.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|