Ona tili va adabiyot fani onlayn (TV) darslarning qisqacha bayonoti


Download 136.76 Kb.
bet2/7
Sana25.11.2020
Hajmi136.76 Kb.
#151546
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
TV darslar 30.03-23.05 gacha (2)


9

Adabiyot

U.Shekspir “Hamlet” fojeasi.

Uyga vazifa:Hamlet obraziga tavsif.



“Hamlet” fojeasi.Obrazlari.Dramadagi razillik.Toj-u taxt.Hamlet o’ylari.

Asarda arvoh obrazi.Dramadagi insoniyat fojiasi haqidagi mulohazalar.



11

Ona tili

Ifodalilik va ibora.

Uyga vazifa: 87-mashq.




Tilning o‘z xazinasi nutqiy ifodalilikning o‘ziga xos asosiy manbalaridan biridir.Ammo tilging lug‘at boyligidaga so‘zlar bilan fraziologik iboralar solishtirillganda iboralarning ifodalilik nuqtai nazaridan imkoniyati sezilarni darajada katta ekanligi yaqqol ko‘riladi.

4.04.2020

6

Ona tili

Sifatlarning otlashuvi.

Uyga vazifa:400-mashq.




Sifat bog’lanib kelgan ot ba’zan gapda tushib qoladi.Bunday vaqtda uning ma’nosi ham sifatga yuklanadi.Natijada sifat otlashib,egalik,kelishik,ko’plik qo’shimchalari bilan o,zgarish xuxiyatiga ega bo’ladi va ot bajargan sintaktik vazifalarda keladi.

Adabiyot

P.Qodirov “ Yulduzli tunlar”.

Uyga vazifa:Asarni to’liq o’qish.



“Yulduzli tunlar”(“Bobur”) romani 1979-yilda yozilgan.Yozuvchi bu asarida shoh va shoir Bobur hamda uning farzandlari taqdirini to’laqonli badiiy qayta yaratishda tom ma’nodagi tarixiy vazifani ado etdi.


9

Adabiyot


Shekspir “Hamlet”

Uyga vazifa:Hamlet obraziga tavsif.Esse yozish.


“Hamlet” fojeasi.Obrazlari.Dramadagi razillik.Toj-u taxt.Hamlet o’ylari.

Asarda arvoh obrazi.Dramadagi insoniyat fojiasi haqidagi mulohazalar.



10

Ona tili

Ko’chirma va o’zlashtirma gaplar uslubiyati.


Ko‘chirma gaplarning uslubiy-tasviriy imkoniyatlari juda katta. O‘zganing hech bir o‘zgarishsiz, aynan beriladigan gapi, ayniqsa, badiiy asarda qahramon qiyofasini chizishda, to‘laqonli obraz yaratishda, turli

ruhiy holatlarni tasvirlashda alohida o‘rin tutadi. Ko‘chirma gapning muallif gapi bilan xilma-xil munosabatlarida aniq va ifodali tasvir yuzaga keladi.Ko‘chirma gap muallif gapi bilan birgalikda o‘ziga xos qo‘shma gap turini tashkil etadi. Badiiy uslubdagi tasvir maqsadiga uyg‘un ravishda bu qo‘shma gap sodda gapga aylantirilishi ham mumkin.



6.04.2020

5

Ona tili

Uyadosh so’zlar.


Bir mazmuniy uyaga (guruhga) mansub bo‘lgan so‘zlar uyadosh so‘zlar deyiladi.

Tilimizdagi barcha so‘zlar ongimizda ma'lum mazmuniy uyalarga birlashgan holda saqlanadi. Bu esa so‘zlarning xotirada oson saqlanish va nutqiy jarayonda ulardan oson foydalanish imkonini beradi.



6

Ona tili

Sifat bo’yicha mustahkamlash:
Uyga vazifa:6-topshiriq

Dars jarayonida sifat bo’yicha olingan bilimlarni mustahkamlash uchun bir qancha topshiriqlarni bajariladi.1-topshiriqdagi matndan soda va qo’shma sifatlar topib jadvalga joylashtiriladi.O’zaro savol -javob qilinadi.darslikdagi topshiriqlarni faol bajarganlar taqdirlanadi.

7

Ona tili

Taqlid so’zlar va ularning tuzilishi.

Uyga vazifa:272-mashq.



Taklid suzlarning tuziliщi va imlosi buyicha tushuncha 270-271 mashklarni bajarish



9

Ona tili

Matn turlari.

Uyga vazifa :Ijodiy bayon.” Xatosi tuzatib bo`lmaydigan kasblar”.




O`tilgan darsda berilgan uyga vazifa so`raldi. Quyi sinflarda o`rganilgan so`z, so`zlargan gaplar, gaplarning uzviy bog`lanishidan matn tuzilishi haqidagi bilimlar yodga olindi.Darslikda berilgan topshiriq bajarildi. O`quvchilarga yangi mavzu haqida tushuncha berildi .O`zaro va tarkiban bog`langan gaplar ketma-ketligidan iborat yozma yoki og`zaki shakldagi yaxlit birlik matn sanaladi.Matn tuzuvchu muayyan viqea-hodisa yoki narsa, shaxs haqida hikoya qilish, ularni tasvirlash yoki ular haqida muhokama yuritish kabi maqsadlarni ko`zda tutishi mumkin. Mazkur maqsadlarga muvofiq matnlar 3 turga bo`linadi: 1) hikoya matni; 2) tasviriy matn;

3) muhokama matni.



10

Ona tili

Ko’chirma va o’zlashtirma gap uslubiyati.


Ko‘chirma gaplarning uslubiy-tasviriy imkoniyatlari juda katta. O‘zganing hech bir o‘zgarishsiz, aynan beriladigan gapi, ayniqsa, badiiy asarda qahramon qiyofasini chizishda, to‘laqonli obraz yaratishda, turli

ruhiy holatlarni tasvirlashda alohida o‘rin tutadi. Ko‘chirma gapning muallif gapi bilan xilma-xil munosabatlarida aniq va ifodali tasvir yuzaga keladi.Ko‘chirma gap muallif gapi bilan birgalikda o‘ziga xos qo‘shma gap turini tashkil etadi.



11

Ona tili

Ifodalilik va ko’chimlar.Metafora.

Uyga vazifa:96-mashq.



So‘zlarni ko‘chma ma’nolarni qo‘llash xam nutq ifodaliligini ta’minlash uchun tuganmas manbaadir.Nutqda deyarli barcha asosiy xolatlarda ko‘chma ma’no emotsional –ekspresiv bo‘yoqdorlik kasb etadi.

Adabiyot


Mustaqillik davri she’riyati.

Uyga vazifa: Mustaqillik

she’ritidan namunalar

o’rganish.


Asr bilan vidolashuv

Yigirmanchi asr, xayr, alvido,

Kezdik yo‘llaringni, so‘qmoqlaringni.

Yashadik umid ham tahlika aro,

Chekdik rohatingni, qiynoqlaringni.

Ba’zida kun yorug‘, ba’zan oy qaro,

Totdik tahqirlaring, ardoqlaringni,

Ne-ne talotumlar, quyunlar ko‘rdik,

Ne-ne tomoshalar, o‘yinlar ko‘rdik...

Yigirmanchi asr... Dunyo charx urib,

Insonlar boshiga yog‘ildi ofat.


7. 04.2020

5

Ona tili

Paronimlar

Faqat bir tovushi bilan farqlanuvchi, lekin bir xil talaffuz qilinadigan so‘zlarga paronimlar deyiladi.

Talaffuzi yaqin bo‘lganligi uchun bunday so‘zlarni bir-biri bilan almashtirib qo‘yish ehtimoli bor. Nutqingizni aniq, ravon bo‘lishini istasangiz, ana shunday xatoga yo‘l qo‘y-maslikka harakat qiling.




adabiyot

E,Vohidov “Nido” dostoni


Qadim-qadimdan insoniyat boshiga katta kulfatlar solib kelgan urushlar tufayli qanchadan qancha odamlar qurbon bo‘lgan, ayollar tul, bolalar yetim qolgan, gullab-yashnab yotgan shahar-u qishloqlar kultepaga aylangan. Shuning uchun ham yuragida odamzodga mehr muhabbat bo‘lgan har qanday inson urushni qattiq qoralagan, hamisha unga qarshi chiqqan. Tinchlik uchun kurashda, ayniqsa, olimlar, san’atkorlar, shoir-u yozuvchilarning xizmati kattadir. Chunki ular yaratgan asarlardan, ilgari surgan g‘oyalardan millionlab kishilar bahramand bo‘ladi.

Afsuski, fan-texnika rivojlanib, qurol-yarog‘lar takomillashib borgani sari urush qurbonlarining ham soni ortib, u keltirgan vayronkorliklarning ko‘lami kengayib bordi. Eng oxirgi - Ikkinchi jahon urushida ellik milliondan ortiq odam halok bo‘ldi.

Erkin Vohidovning «Nido» dostoni ham xuddi ana shu urush va u olib kelgan kulfatlar, u yetkazgan jarohatlar haqidadir. Bu doston qisman avtobiografik xarakterga ega, ya’ni shoirning tarjimayi holi bilan bog‘liqdir. Chunki uning ayni qalam ushlab, savod chiqarish davri ana shu urush yillariga to‘g‘ri keladi.

Doston yigirma yil avval urushda halok bo‘lgan otasini xotirlayotgan farzandning xayollari, iztiroblari bilan boshlanadi. Oradan yigirma yil o‘tib ketgan bo‘lsa-da, hamon uning jarohatlari bitgani yo‘q. Hamon yer qa’ridan «O‘g‘lim!» degan nido yangrab turadi. Bu nidoning ma’nosi nima? Shu o‘rinda shoir olis bolalik yillarini eslab ketadi. Ko‘z oldidan to‘p-to‘p bo‘lib jangga ketayotgan odamlar o‘ta boshlaydi. Yoshgina bolakay hali urush nima ekanligini to‘liq tasavvur qila olmaydi. Biroq ko‘p o‘tmay bu bolakay ko‘cha changitib yurgan olis, sokin qishloqda ham urush o‘z fojiali qiyofasini namoyon eta boshlaydi:



6

Ona tili

Son so’z tukumi:

Uyga vazifa:403-mashq.



Narsalarning son-sanog’ini va tartibini bildirib qancha?,necha?,nechanchi? So’roqlariga javob bo’ladigan so’zlar son deyiladi.

Adabiyot

P.Qodirov “ Yulduzli tunlar”.



Qutlug’nigorxonim Chingizxon avlididan bo’lgan,shunga ko’ra o’zini qayerda qanday tutishi lozimligini juda yaxshi bilgan.Bu obraz Bobur mirzoning oqila,tadbirli,yuksak mavqeli onasi sifatida namoyon bo’ladi.

7

Ona tili

Modal so’zlar va uning xususiyatlari.Uyga vazifa:275-276 mashq

Modal suzlarning tuziliщi va imlosi buyicha tushuncha 273-274 mashklarni bajarish

8

Ona tili

Mumtoz matn, lug’at bilan ishlash.


DONISHMAND USTOZ

Abu Ali ibn Sinoning qo`lida ta’lim olish, unga shogird bo`lish katta sharaf edi. Kunlardan bir kun ikki ota o`z o`g`illarini Ibn Sinoga shogirdlikka bermoqchi bo`lishdi.

− Ey ulug` tabib, huzuringizga bolalarimizni olib keldik. Tarbiyangizga olib, shogirdlikka qabul qilsangiz. Zora sizga o`xshab tabib bo`lib yetishsalar, – deyishdi.

Ibn Sino rozilik bildirib, ularni sinab ko`rib shogirdlikka olishini aytdi. Ibn Sinoning bir odati bor edi. Kim unga shogird tushmoqchi bo`lsa, oldin sinovdan o`tkazar,

so`ng tabiblik ilmini o`rgatar edi.

− Bolalarim, − dedi kelgan yigitlarga qarab, tog`-u toshlar kezing, cho`l-u biyobonlar oralang-da, har biringiz ming donadan o`t-giyoh terib kelinglar.

Ibn Sino shunday dedi-da, har birining qo`liga xalta berdi. Oradan bir nehca kun o`tdi. Bolalarning birinchisi kelib, yiqqan giyohlarni Ibn Sinoning oldiga to`kdi.


9

Adabiyot

Shekspir “Hamlet”



Mavzuni xulosalash.Umumiy tushunchalar.Yakun va xulosa.

8. 04. 2020

5

Ona tili

Ma’nodosh so’zalar.


Bir umumiy ma'noni ifodalovchi ikki va undan ortiq so‘zlarga ma'nodosh so‘zlar deyiladi.

Ma'nodosh so‘zlar bir ma'noni xilma-xil so‘zlar orqali turli nozik ma'no qirralari bilan ifodalashda, so‘z sehrini namoyish etishda, nutqni bezashda, ta'sirchanligini ta'minlashda katta ahamiyatga ega.



Adabiyot

A.Oripov hayoti va ijodi.

Abdulla Oripov — bugungi o‘zbek adabiyotining zabardast vakillaridan. Mashhur shoir, tarjimon, jamoat arbobi, O‘zbekiston Qahramoni.

Shoir 1941-yilning 21-martida Qashqadaryo viloyati Koson tumanining Neko‘z qishlog‘ida tug‘ilgan

Abdulla Oripov 1958-yilda o‘rta maktabni oltin medal bilan bitirib, Toshkentga keladi va SAGU (hozirgi O‘zMU)ning filologiya fakultetiga o‘qishga kiradi. 1963-yilda ushbu fakultetning jurnalistika bo‘limini tamomlaydi va nashriyotlarda islilaydi. Birinchi kitobi 1965-yilda «Mitti yulduz» nomi bilan bosilib chiqadi.

Bugun Abdulla Oripov davrimizning eng mashhur ijodkorlaridan: «O‘zbekiston Respublikasi Davlat Madhiyasi» matni muallifi, O‘zbekiston xalq shoiri, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi, Oliy Majlis deputati. Alisher Navoiy nomidagi Respublika Davlat Mukofoti laureati. 1998-yilda shoir va yozuvchilarimiz orasida birinchi bo‘lib «O‘zbekiston Qahramoni» faxriy unvoni bilan taqdirlangan.



6

Ona tili

Dona son va uning yasalishi.

Uyga vazifa’415-mashq.




Narsalarning miqdorini donalab ifodalaydigan sonlar dona son deyiladi.Ular -ta qo’shimchasi yordamida hosil qilinadi.Donalash ma’nosi -ta qo’shimchasidan tashqari dona so’zi bilan ham yasaladi.

Narsalarning turini takidlash uchun bosh(hayvonlar) ,nafar(shaxslar),tup(o’simliklar),litr(suyuqlik),gramm(og’irlik) kabi so’zlar ham ishlatiladi.



Adabiyot

Tog’ay Murod hayoti va ijodi

Tog’ay Murod Surxandaryoning Denov tumaniga qarashli Xo’jasoat qishlog’iga 1948-yilda tug’ildi.1966-1972-yillarda O’ZMU jurnalistika fakultetida tahsil oldi.Tog’ay Murodni iste’dodli yozuvchi sifatida ko’rsatgan dastlabki yurik asari 1976-y dunyoga keldi.Bu “Yulduzlar mangu yonadi” nomli qissa edi.

10

Ona tili

Lug’at ustida ishlash.

A. Hojiyevning «O‘zbek tili sinonimlarining izohli lug‘ati»dan olingan kasal so‘zi sinonimlari tavsifi bilan tanishing, ulardagi ma’no nozikliklarini eslab qoling. Bu so‘zlar ishtirokida gaplar

tuzing. KASAL, betob, notob, bemor, nosog‘, xasta, og‘riq. Organizmning normal faoliyati buzilgan, sog‘ning aksi.

Kasal keng tushunchaga ega. U odamga, hayvon yoki jonivorlarga, hatto jonsiz narsalarga nisbatan ham qo‘llanaveradi. Bu so‘z «organizm faoliyatining vaqtincha buzilgan»ligini ifodalash uchun ham, shuningdek, «sog‘ning aksi» ma’nosida ham qo‘llanaveradi. Betob, notob, bemor, xasta odamga nisbatangina qo‘llanadi. Betob, notob so‘zlari «vaqtincha deb tasavvur qilinadigan kasal» ma’nosini bildiradi. Notob kam qo‘llanadi. Bemor so‘zida ijobiy munosabat ifodalanadi. Bu so‘z oddiy so‘zlashuvga nisbatan yozuvda ko‘p qo‘llanadi. Xasta nisbatan eskirgan. Nosog‘ juda kam qo‘llanadi. Og‘riq so‘zi ham bu ma’noda kam qo‘llanadi.


9. 04.2020

5

Ona tili

Ma’nodosh so’zlar qatorida bosh so’z.


Ma'nodosh so‘zlar bir umumiy ma'noni ifodalasa ham, shu umumiy ma'noni qanday ifodalash nuqtayi nazaridan bir-biridan farq qiladi. Masalan: shivirlamoq, gapirmoq, baqirmoq, bo‘kirmoq so‘zlari so‘zlash umumiy ma'nosi bilan bir xil bo‘lsa ham, ular ovozning baland-pastligiga ko‘ra farq qiladi. Shuningdek, to‘ng‘illamoq, ming‘irlamoq, vaysamoq, javramoq so‘zlari ham so‘zlash umumiy ma'nosi bilan yuqoridagi so‘zlar bilan birlashadi, lekin ulardan salbiy bahoga egaligi bilan farq qiladi Irod etmoq, bayon etmoq singari so‘zlar kitobiy uslubga xoslanishi bilan farqlanadi.

Ko‘ryapsizki, bir ma'noni o‘zingizning maqsadingizga muvofiq bir necha so‘zlardan bittasini tanlash orqali ifodalash mumkin. Bu bilan nutqning ta'sirchanligini oshirish orqali so‘z sehrini namoyon qilishga erishiladi.






Adabiyot

A.Oripov “O’zbekiston” qasidasi.

Qasida hajman salmoqli, har biri 10 satrlik 14 banddan iborat. Jami – 140 satr. Banddagi toq va juft satrlar o‘zaro qofiyalanib keladi. Har bandning so‘nggi bayti bir-biri bilan qofiyalanadi. She’r g‘oyat muhim mavzuga – ona-Vatanimiz sha’niga bag‘ishlangan. Xo‘sh shoir Vatandek muqaddas mavzuni qanday yoritadi? Uning bu haqda aytadigan yangi gapi bormi?

Birgalikda ko‘raylik.

Mana, shoir yurti haqida she’r bitmoqchi. Uni dunyoning eng go‘zal maskanlariga qiyoslab ko‘rsatmoqchi. Yo‘q, unday joy yo‘q ekan. Hatto behishtni ham unga o‘xshatib bo‘lmaydi. Bu yurt – beqiyos. U – bitilmagan doston. Uni ta’rif qilmoqqa qalam ojizlik qiladi. Har bir band “O‘zbekiston, Vatanim manim!” degan g‘ururbaxsh satr bilan yakunlanadi. Shuni aytish kerakki, bu fikrlar 1968-yilda aytilgan edi. U paytlari “SSSR – bizning Vatanimiz!” degan soxta shior million-million insonlar ongiga singdirilgan edi. Abdulla Oripov shunday bir sharoitda “O‘zbekiston – Vatanim manim!” deb chiqdi. Bu jasorat edi.


9

Ona tili

Matn va gap.

Uyga vazifa:220-mashq.Matnni ko`chiring. Sodda va qo`shma gaplarni aniqlab, gaplar orasidagi bog`lanishni tushuntiring.




O`tilgan darsda berilgan uyga vazifa so`raldi.O`rganilgan bilimlar mustahkamlandi.Matn va gap haqidagi bilimlar yodga olindi.Darslikda berilgan topshiriq bajarildi.(matn tarkibidagi sodda va qo`shma gaplar aniqlandi) O`quvchilarga yangi mavzu haqida tushuncha berildi .Matn tarkibidagi gaplar tuzilishiga ko`ra sodda ham, qo`shma ham bo`laverishi mumkin. Ular mazmunan va mantiqan bir-biri bilan bog`langan bo`ladi. Muayyan so`z va grammatik shakllar bu bog`lanishni ko`rsatib turadi.

7

Adabiyot

E.S Tompson hayoti va ijodi.

Uyga vazifa:Mavzuni o’qish.



E.S.Tompson 1860 yil 14 avgusda Angliyada tugildi. «Jonivorlar haqida hikoyalar»kitobi Seton-Tompson nomini olamga yoydi.



8

Adabiyot

Fuzuliy hayoti va ijodi.


Muhammad Sulaymon o`g`li Fuzuliy 1498-yilda Iroqning Karbalo shahrida tug`ilgan. Bag`dod madrasalarida ta`lim olgan. Fuzuliyning nomi hamisha Alisher Navoiyning nomi bilan birga kelgan. Shoirning otasi asli Karbaloga ozarbayjonning Arash degan joyida ko’chib borgan. Keyinchalik Fuzuliyning o’g’li Fazliy bobo Arashga qaytib borib yashagan. Fuzuliy Iroqning Bog’dod, Hilla, Najat shaharlarida yashagan Umrining oxirida Karbaloga yana qaytib, 1556-yil shu yerda vafot etadi.

11

Ona tili

Ifodalilik va ko’chim.

Uyga vazifa:93-mashq.



Nutiqda so‘zlarni ko‘chma ma’noda ishlatigning hilma-hil ko‘rinishlari mavjud bo‘lib ular ko‘chimlar nomi bilan umumlashtirildi.Ko‘chimlarning metofora, metonimiya, sinekdox kabi bir necha turlari farqlanadi.

10

Adabiyot

A.Oripov she’rlari “Birinchi muhabbatim”..

Abdulla Oripov lirikasi orqali o‘zbek she’riyatiga ko‘ngil dardlarining suvratlari, ruhiy iztiroblar manzarasi, armonga aylangan orzular inson sezimlarida qoldirgan izlar tasviri kirib keldi. Bu she’riyat yuzaga kelgan davrda shaldi roq so‘zlarni qofyaga solish, baxtiyorlik haqida ko‘tarinki, ammo yolg‘on satrlar tuzish odat edi. Mavzuni she’r emas, balki she’rni mavzu mukarram qiladi, deb hisoblanar, shuning uchun she’rning qanday yozilishidan ko‘ra, uning nima haqda ekanligi muhimroq sanalardi.

Abdulla Oripov tuyg‘ulari quruqshagan o‘zbek she’riyatiga o‘ychil g‘am va g‘amga qorishgan o‘y olib kirdi. Shoir alohida bir odam va uning dardlari haqida o‘yga botdi, qalam surdi. Bu odam shoirning o‘zi edi. Binobarin, bir odam to‘g‘risida hayqirish, baqirish noqulay bo‘lardi, u haqda pichirlab she’r o‘qish lozim edi. Chunki shovqin, baland tovush odamni o‘zga odamlardan yiroqlashtiradi, samimiylikdan mahrum etadi.O‘tgan asrning 60—70- yillarida Abdulla Oripov she’riyati o‘zbek millatini tuyg‘ularning qurib qolishidan saqlab qoldi. Shuning uchun ham shoirni o‘zbek she’riyatida o‘z davrini yaratgan ijodkor de yish mumkin. Chunki chinakam iste’dodgina davrning to‘siqlari, cheklovlarini yengib o‘ta oladi. Har qanday zamon va har qanday sharoitda ham asl iste’dod davridan marhamat kutmaydi, balki unga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Abdulla Oripov she’rlaridagi beadad samimiyat, tuyg‘ular chinligi



10.04.2020

5.

Ona tili

Zid ma’noli so’zlar.

Qarama-qarshi ma'noli so‘zlarga zid ma'noli so‘zlar deyiladi.

Zid ma'noli so‘zlar doimo ikki qarama-qarshi a'zodan iborat bo‘ladi. Birini aytsak, ikkinchisi xayolimizga keladi. Masalan: achchiq deyishimiz bilan shirin esimizga tushadi. Zid ma'noli so‘zlar birgalikda qo‘llanib, yangi so‘z hosil qilishi mumkin. Masalan: yosh-u qari -bari, achchiq-chuchuk –ovqat turi, uzoq-yaqindan - hammayoqdan kabi



5

Adabiyot

A.oripov “O’zbekiston “qasidasi”.

Ustoz Hamid Olimjon bu yurtning ko‘klamini qalamga olgan edi – dovrug‘I olamga yoyildi. Uning yurti shunchalar go‘zal, shunchalar sehrli.

Tarixi-chi?! Tarixi ham sharaflarga burkangan tarixdir. Shoir yurtining kechmishiga nazar tashlaydi. Olis tarix qa’ridagi buyuk ajdodlarni ko‘radi. Ana, yarim dunyoni zabt etib, ulug‘ saltanat o‘rnatgan sohibqiron. Beriroqda, 1018 yulduzni aniqlab bergan, “osmon ilmi”ni yaratib ketgan nabirasi – Ulug‘bek.

Shoir xayolidan asrlar “nuqs-u chiroyini ko‘z-ko‘z etib” o‘tadilar. Ana, muallif bir zot ustida to‘xtab qoldi. U – Beruniy! Ming yil oldingi kashfiyotlari bilan hali-hanuz dunyoni hayratga solib kelayotgan buyuk ajdodimiz. U Xristofor Kolumbdan salkam besh yuz yil oldin Amerika qit’asini bashorat qilgan edi. Hind okeani sohillarida uzoq tekshirishlar olib borib, bu suvlarning olis bir materikdan qaytishini taxmin etgan edi. Va bu Amerika bo‘lib chiqdi. Uning kashf etilishi shuhrati esa Kolumbga o‘tib ketdi. Shoirning Kolumbda alami borligi shundan.

Vatan tarixida yana bir porloq siymo borki, uni chetlab o‘tib bo‘lmaydi. Bu – Navoiy. Bu ko‘hna dunyo juda ko‘p jahongirlarni ko‘rdi. Lekin so‘z mulkining jahongirlari kam keldilar. Alisher Navoiy dunyoni o‘z qalami bilan zabt etgan va dunyoni chamanzorga aylantirgan siymo edi. Bular bilan faxrlanmaslik mumkinmi?!

. Darhaqiqat, o‘zbek degani bu O‘zbekistondir, O‘zbekiston deganda esa o‘zbek ko‘z oldimizga keladi


Download 136.76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling