Ona tili va bolalar adabiyoti

Savol va topshiriqlar: 
1. Fe’l zamonlari deganda nimani tushunasiz? 
2. Zamon ma’nosi necha xil ko‘rinishga ega? 
3. O‘tgan zamon shakllari qanday yasaladi? 
4. Mashqdagi misollar asosida o‘tgan zamon shaklidagi fe’llarning ma’no-
sidagi farqni tushuntiring. 
5. Hozirgi zamon shakllari qanday yasaladi? 
6. Mashqdagi misollar asosida hozirgi zamon shaklidagi fe’llarning qo‘llanishi-
dagi farqni tushuntiring. 
7. Kelasi zamon ma’nosi qanday shakllar bilan ifodalanadi? 
8. Zamon shakllarining har biri ishtirokida bittadan gap tuzib, yozing. 
308-mashq. Gaplardagi fe’llarning zamon shakli va ma’nosini izohlang. Bu 
gaplarda aslida qaysi shakl qo‘llanishi lozimligini, nima uchun berilgan gaplarda 
shu shakl qo‘llanganini ayting. 
1. Alisher Navoiy 1941-yilda tug‘ildi. 2. Saidxon aka… bu qanday 
ko‘rgilik-a? Endi men nima qildim? (O‘. Umarbekov) 3. – Endi sizning 
etagingizni ushlaganim ushlagan, O‘rmonjon aka, – deb ko‘ziga yosh 

---

147 
olganday bo‘ldi. (A. Qahhor) 4. Safar ikkimiz yantoq ortilgan eshagi-
miz qadamiga qarab kelyapmiz. Bir jihatdan bo‘riga yem bo‘lmay 
omon qolganimizga xursand bo‘lsak, ikkinchi tomondan bedana ovi-
dan mahrum bo‘lganimizga achinardik. (N. Safarov) 5. Erta kuz kun-
laridan birida Kamol: “Singlingning to‘yi bo‘lyapti, tezda yetib keling-
lar!” degan telegramma oldi. (Sh. Xolmirzayev) 6. Shu kuni yo‘lakka 
kelib quloq soldim. Hovli jimjit, ariq bir qiyomda shovullaydi, chorvog‘ 
tomondan ba’zan barra ma’raydi. Qayerdadir sariq so‘piyon kiyov-
laydi... birozdan keyin hovlidan tap-tup va shildiragan, jiringlagan 
tovush eshitildi. (A. Qahhor) 7. Bu ishning har bir varag‘idan shaxsiy 
g‘araz hidi keladi-ku. – Xo‘sh, qandoq shaxsiy g‘araz ekan? – Poraxo‘r 
deyiladi, poraxo‘rligiga dalil yo‘q. Xotinni zo‘rlagan, odam o‘ldirgan 
deyiladi, da’vogar yo‘q. (A. Qahhor) 8. Boya menga uchrashdi; g‘uldir-
g‘uldir qiladi, maqsadiga hech tushunolmadim. (A. Qodiriy)