Ona tili va bolalar adabiyoti

390-mashq. Sabab va maqsad hollarini topib, ifodalanishini tushuntiring. 
1. Kambag‘al dehqonlarning qancha-qancha ziroatlari suvsizlikdan 
qurib ketgan. (H. Nosirova) 2. Issig‘im balandligidan suv ustiga suv 
ichar edim. (M. Ismoiliy) 3. Saidg‘ozi o‘tirganlarning diqqatini tortish 
uchun tomoq qirib yo‘taldi. (S. Anorboyev) 4. Qishlog‘imiz katta bo‘l-
magani uchun doktorxona yo‘q. Ammo apteka bor. (A. Ko‘chimov)
5. Maqol fikrni ixcham, lo‘nda, obrazli qilib berganligi sababli uzoq 
yodda saqlanadi. 6. Minglab kishilar suvning yo‘lini to‘sish maqsadida 
g‘ov va dambalar qurdi. (“Fan va turmush” jurnalidan) 7. Raketalar 
tufayli biz Quyosh sistemasini o‘zlashtirish imkoniyatiga ega bo‘ldik. 
(“Fan va turmush” jurnalidan) 8. O‘tgan yil bahorda qurtga barg kes-
gani tutga chiqdim. (A. Qahhor)  
391-mashq. Vaziyat va miqdor-daraja hollarini topib, ifodalanishini tushun-
tiring. 
1. Ko‘chalar qanotidagi ariqlarda zilol suvlar sharqirab oqib turibdi. 
(L. Ergashev) 2. Nazokatning yuzi bo‘zdek oqardi. (A. Muxtor) 3. Uy-
ro‘zg‘orga ham epchil: yaxshi kiyinadi, yaxshi yeydi. O‘n kulib, bir 
gapiradi. (Oydin)
4. Derazamning oldida bir tup
O‘rik oppoq bo‘lib gulladi. (H. Olimjon) 
5. Davron bir necha marta narkoz ta’sirida bo‘ldi, ikki marta operatsiya 
qilishdi. (T. Rustamov) 6. Oydinda chiroyli yiltiragan chillaki luchchak 
shaftolilar duv-duv to‘kildi. (Oybek) 7. Bu hazildan faqat Risolat kuldi. 
Dangal va chiroyli kular edi. (F. Musajonov) 8. Namxush havoda qish 

---

188 
uyqusini tark etgan tuproqning mayin isi ohista qanot qoqadi. (O‘. Ho-
shimov) 9. Adolat xamirni yoyib, soch tolasiday ingichka, chiroyli qilib 
kesib berdi. (S. Zunnunova) 10. Gapni kam so‘zla, ishni ko‘p ko‘zla. 
(Maqol) 
392-mashq. Gaplardagi sifatlovchi aniqlovchi va vaziyat hollarini aniqlab, 
farqini tushuntiring. 
1. Bunaqa chiroyli qizni umrim bino bo‘lib ko‘rmaganman. (O‘. Ho-
shimov) 2. Gulandom «siz bilasiz» degan kabi, qoshi bilan chiroyli imo 
qildi. (Oybek) 3. Hamma yoq serqatnov, ravon yo‘l, hammayoq adil 
imoratlar, qasrlar, bog‘lar, fontanlar.. (H. G‘ulom) 4. Kechasi charx-
palak yangi joyga ko‘chirildi va tongotarda dashtga bir jo‘yak suv ravon 
oqdi. (I. Rahim) 5. Narigi qirg‘oqdagi mevazorlar-da o‘rik, olcha, olma, 
shaftolilar qiyg‘os gullab yotibdi. (H. G‘ulom) 6. O‘choqdagi o‘tni asta-
sekin kul bosdi. (Oybek) 7. Yarim soatdan keyin haligi yigit, yaydoq ot 
ustida o‘qday uchib o‘tdi. (A. Muxtor)