Ona tili va bolalar adabiyoti

Ot 
221-mashq. Matnni o‘qing. Ot turkumidagi so‘zlarni aniqlab qanday ma’noni 
ifodalashini tushuntiring. Har bir otga so‘roq bering. 
Kuz. Yakshanba kuni edi. Uchinchi sinf o‘quvchilari olmazorga bo-
rishdi. Olmazor yonidagi tokzorda Qudrat aka toklarni chilpib yurgan 

---

101 
ekan. “Kelinglar!” deb bolalarni xursand kutib oldi. Bolalar odob bilan 
otaga salom berishdi.
– Yashanglar, azamatlar, yashanglar. Olmalarga qaranglar, tagi bilan 
bitta bo‘lib to‘kilib yotibdi. 
Bolalar otaning gapiga darrov tushunishdi. Ular qo‘llariga bittadan 
savatcha olishdi-da, olma terishga tushib ketishdi. (M. Murodov) 
Inson eng avvalo mehnat bilan sharaf qozonadi, shuning uchun ham 
dehqon ahlining qadimiy bayrami – Navro‘zni har yili zo‘r quvonch, 
katta tayyorgarlik bilan kutib olish elimizning eng yaxshi odatlaridan 
biri bo‘lib qolgan. (M. Alaviya) 
 
Savollar: 
1. Ot deb qanday so‘zlarga aytiladi? 
2. Ot turkumiga mansub so‘zlar qanday ma’nolarni ifodalaydi? 
3. Ot turkumiga kiruvchi so‘zlar qanday so‘roqlarga javob beradi? 
222-mashq. Berilgan otlarni bir turdagi shaxs, joy, narsaning umumiy nomini
yoki bir turdagi shaxs, joy, narsaning bittasini bildirishiga ko‘ra ikki guruhga 
ajratib yozing. 
Buxoro, qishloq, shahar, daryo, “Tafakkur”, bulbul, jurnal, Nozima, 
“Navoiy”, Amudaryo, qiz, O‘zbekiston, bayram, mamlakat, Navro‘z, 
televizor, “Samsung”, “O‘tgan kunlar”, ot, roman, Boychibor, qalam, 
igna, gul, suv, qo‘ng‘iz, oltin. 
Savollar: 
1. Turdosh ot nima? 
2. Atoqli ot nima? 
3. Atoqli ot qanday yoziladi? 
223-mashq. Berilgan atoqli otlarni quyidagi guruhlarga ajratib yozing: 1) kishi 
nomi, 2) hayvon nomi, 3) joy nomi, 4) tashkilot nomi, 5) osmon jismi nomi,
6) gazeta, jurnal, darslik, asar nomi, 7) tarixiy sana va bayram nomi, 8) suv 
havzasi nomi. 
O‘tkir, Mosh, Kattaqo‘rg‘on, Amudaryo, Buxoro davlat universiteti, 
Mars, Osiyo, Boltiqbo‘yi, Chimkent, Qizilqum, Olapar, Oliy va o‘rta 
maxsus ta’lim vazirligi, Misr Arab Respublikasi, Saturn, Somon yo‘li, 
“Ma’rifat”, “Boshlang‘ich ta’lim”, Kumush, Ramazon, Loy jangi, Kas-
piy, “Ona tili”, “O‘qish kitobi”, “Kecha va kunduz”, Baroq, Tyanshan, 

---

102 
Mustaqillik kuni, Bobur, Tojiyev, Sog‘liqni saqlash vazirligi, “Yosh-
lik”, Pomir, Baykal, Sanggardak, Zarafshon, “Matematika”, Venera, 
Qibray, Bo‘ynoq, Amu-Buxoro kanali, Chorvoq suv ombori.