Ona tili va bolalar adabiyoti

Sening ham aybingga kuluvchilar bor. (Maqol) 
245-mashq. Gaplarni o‘qing. Qaratqichli kishilik olmoshi ortiqcha, noo‘rin 
qo‘llangan holatlarni topib, izohlang. 
1. Bizning qo‘shnimiz kulol. 2. Bizning eramizdan ikki asr burun 
budda rohiblari qoyalarni o‘yib, ibodatxona va monastirlar qurganlar. 
(N. Safarov) 3. Endi, mehmonlar, aybga buyurmaysizlar, mening 
qiladigan ishim, boradigan yerim ko‘p. (A. Qahhor) 4. Tabib ayt-
tiraymi? – Ayttir. Mening ham ko‘nglimga shu kelib turgan edi. (A. Qo-
diriy) 5. Bu davlatning badavlat kishilari mening og‘a-inimdek, yetim-
yesirlari bolalarimdek bo‘lib qoldi. («Fan va turmush» jurnalidan)
6.
Bizning yurtimizda ko‘pgina xalqlarning adabiyot va san’at dekada-
lari o‘tkazilgan. (N. Safarov) 7. Bizning nutqimiz gaplardan, gaplar 
so‘zlardan tuziladi. (“Ona tili” darsligidan) 8. Nega mening qizim 
ishlar ekan? Sizga o‘xshab boqimsiz qolibdimi? (U. Rashid) 9. Bizning 
vatanimizda sportga katta e’tibor beriladi. (“Ona tili” darsligidan)
10. Neft va gaz bizning asrimizda eng zaruriy energetik xomashyo 
bo‘lib qoldi. («Fan va turmush» jurnalidan) 11. Bizning ishimizga ham 
bir nazar solsangiz-chi. (P. Tursun) 12. Endi senga qadrsizlangan bo‘l-
salar, ammo bizning qoshimizda ularning qadr-u qimmatlari yuqori.
(A. Qodiriy) 

---

112 
10. Dunyoni qizg‘anma mendan, azizim,
Men sening ko‘changdan o‘tmasman zinhor. (A. Oripov)
11. Sen mening jonimni olgin,
Men sening darding olay,
Barcha sog‘lik senga bo‘lsin,
Barcha bemorlik menga. (E. Vohidov)
 
Matbuot, radio, televideniyedan qaratqichli kishilik olmoshi ortiqcha, noo‘rin 
qo‘llangan 10 ta misol topib yozing. 
246-mashq. Berilgan so‘z birikmasi juftlari orasidagi farqni tushuntiring. 
O‘zingiz shunday so‘z birikmasi juftlari hosil qilib, ular ishtirokida gap tuzing.
Namuna: Temir arra – temirdan yasalgan arra. Temir arrasi – temirni 
kesishga mo‘ljallangan arra. Bu temir arra qattiq yog‘ochni ham yaxshi kesar 
ekan. Usta temir arrasi bilan quvurni arraladi. 
 
1. Mis qozon – mis qozoni. 
2. Temir arra – temir arrasi. 
3. Olmos keskich – olmos keskichi. 
4. Latta xalta – latta xaltasi. 
5. Cho‘yan pech – cho‘yan pechi.