Оптик сигналларнинг қандай хусусиятларини биласиз?

Нурланишни киритиш ва чиқариш қурилмалари

Нурланишни киритиш ва чиқариш қурилмалари максимал мумкин бўлган қувватни мос равишда манбадан толага ва толадан фотоқабулқилгичга узатишни таъминлаши керак. Бу қурилмани тузилиши, нурланиш манбалари, фотоқабулқилгичлар ва оптик тола характеристикалари билан аниқланади.

Oптик сигналларни киритиш қурилмаларидан бири конус шаклидаги қурилма (12.2-расм) ҳисобланади. Конус кўндаланг юзасини катта диаметрларида (1...2 мм) юқори тартибли модалар ҳосил бўлиши мумкин. Буни бартараф этиш мақсадида конусни кўндаланг ёни ва лазер ўртасига фаза коррекцияловчи элемент-сферик линза киритилади. Бундай қурилма 1,6...2,2 дБ самарадорликка эга [4].



12.1-расм. Нурланишни киритиш қурилмаси: А - нурланиш манбаи; БМОТ - бир модали оптик тола; 1- сферик линза; 2 - бир модали оптик конус; 3 - ўзак.
6-bilet
1. PDH ни камчилиги нимадан иборат?
2. WDM технологиясини қўллашдан мақсад нима, синхрон рақамли?
3. Юқори тезликли абонент тармоқларини ҳосил қилишдан мақсад нима?
1. (PDH) Plezioxron raqamli ierarxiyaning kamchiliklari
- plezioxron raqamli ierarxiya tizimlarining uzatish tezliklari 2048, 8448, 34368, 139264 kbit/s ga teng;
- birinchi va boshqa sathdagi raqamli oqimlarni birlashtirishda tezliklarni sozlash uchun qo'shimcha bitlar qo'llaniladi.
-PDH tizimlarida yuqori tezlikli raqamli oqimdan past tezlikli raqamli oqimni to'g'ridan-to'g'ri ajratib olish imkoni yo'q.

• 
  raqamli kommutatsiya uchun kerakli bo'lgan sinxronizasiya birinchi satxdagi signallardagina bajariladi, yuqori satxdagi raqamli signallar sinxron emas;
  

- PDH tizimlari turli tipdagi kabellar, asosan mis o'tkazgichli kabellarni qo'llash uchun mo'ljallangan.
- tizimda ko'pgina o'zgartirishlar (bloklarni o'zgartirishlar yoki yoqib ulashlar) qo'l yordamida amalga oshiriladi;
- boshqaruv va nazorat qilish qiyin, buning uchun qo'shimcha boshqaruv tarmog'i va tizimni tashkil qilish kerak; 
- PDHning yana bir asosiy kamchiligi, tarmoqni avtomatik nazorat qilish va boshqaruvning deyarli yo'qligi.

2. WDM (wavelength division multiplexing) to'lqin uzunligi bo'yicha ajratishga ega bo'lgan mulьtipleksorlash, DWDM (dense wavelength division multiplexing) - to'lqin uzunligi bo'yicha ajratishga ega bo'lgan zich multipleksorlash ma'nosini anglatadi.

WDM texnologiyasi bir vaqtning o'zida keng spektrdagi optik nurlanishlarni o'tkazuvchi optik tola qobiliyatiga yoki interferensiyalanmaydigan va o'zaro bog'lanmagan to'lqin uzunliklarining juda katta majmuasiga asoslangan.
WDM texnologiyasi tolali optik kanallarning va aloqa tarmoqlarining o'tkazuvchanlik qobiliyatini yuz martagacha oshirish va optik tolaning o'tkazish qobiliyatidan samarali faydalanish imkonini beradi. Uni vaqtli zichlashtiruvchi texnologiya (TDM) lar bilan birgalikda qo'llash orqali, bitta optik tola bo'ylab axborotlarni uzatishni terabit tezligikgacha etkazish mumkin.WDM texnologiyasi dupleks rejimda (bir vaqtning o'zida ikki tomonlama yo'nalishda ) bir tola bo'ylab bir-biriga bog'liq bo'lmagan yuzlab optik kanallarni uzatuvchi tolali optik tizim va tarmoqlarni yaratish imkonini berdi. 

3.Юқори тезликли абонент тармоқларини ҳосил қилишдан мақсад нима?Хамма телекоммуникация технологиялари, жамиятни ахборотлаштириш жараёнининг жадаллашиши сабабли, хажми жуда тезда ошиб бораётган ахборотларни узатиш учун юкори тезликли каналларга мухтождирлар. Бу ахборот тармокларининг утказувчанлик кобилияти ва мослашувчанлиги ортиши оркали яккол намоён булмокда. Битта фойдаланувчига нисбатан хисоблаганда утказиш полосаси кескин ортмокда. Бунинг натижаси сифатида, Интернет ресурсларидан фойдаланиш кескин ортиши кузатилмокда - бахолашга Караганда ахборот окдмининг зфтача хажми дунёда битта фойдаланувчига нисбатан хисоблаганда йилига 8 марта ортмокда.Узатилаётган ахборотлар хажмининг бундай ортишини факат сигналларни узатиш мухити сифатида оптик толани жалб этиш оркали хал килиш мумкин. Бу узок масофали телекоммуникация магистралларига, шунингдек локал хисоблаш тармокларига хам мансубдир.

Оптик тола хозирги пайтда ахборотни узатиш учун энг мукаммал физик мухитдир, шунингдек етарлича олис масофага ахборотларнинг катта окимларини узатиш учун энг истикболли мухит деб хисобланади. Толанинг афзаллиги - регенерация участкаларининг узун булишига имкон яратувчи суниш ва дисперсиянинг озлиги, ахборотни катта тезликда узатиш имконини берувчи юкори тускинбардошлик ва утказиш полосасининг кенглигидир
7-bilet
1. Лойиҳалашнинг асосий босқичлари нималардан иборат?
2. Оптимал лойиҳалашга тизимли ёндашувнинг асосий принципларига таъриф беринг?
3. WDM технологиясини қўллаш билан қандай муаммолар юзага келади?

1. Uzatish liniyasini loyihalashda quyidagi masalalar echiladi:

Uzatish liniyasining trassasini tanlash;
Oxirgi va oraliq punklarning ijtimoiy-iqtisodiy xarakteristikalari;
Talab etiladigan kanallar sonini asoslash va hisoblash;
Regeneratsiyalash punktlarini joylashtirish va boshqalar.
Aholi punktlarida trassa asosan mavjud yoki loyihalashtirilayotgan kabelli kanalizasiya bo'ylab, tonnellarda va ayrim xollarda erda o'tishi kerak. Trassa bo'ylab punktlar orasidagi masofa izlanishlar jarayonida aniqlanadi.
Trassaning optimal variantini tanlash quyidagi me'zonlar bo'yicha olib boriladi: - qurilishga minimal kapital xarajatlar;
- minimal ekspluatasiya xarajatlari;
- xizmat ko'rsatish qulayligi.
Turli xildagi telekommunikatsiya xizmatlari bo'yicha tanlangan punktlarning ijtimoiy-iqtisodiy va ma'daniy rivojlanganlik darajasiga, birinchi navbatda aholi soniga bog'liq. 
Keltirilgan ma'lumotlar asosida belgilangan aholi punktlarining bir-biriga intilish darajasi haqida, ularni turli xildagi telekommunikasiya xizmatlari bilan ta'minlash haqida xulosa qilinadi. 
Telekommunikatsiya kanallarining umumiy soni ARK-asosiy raqamli kanal yoki TChK-tovush chastotali kanallarning ekvivalent sonidan kelib chiqadi. 
Uzatish tizimi va kabel turini tanlash birlamchi telefoniya tarmog'ini quyidagi yo'nalishlar bo'yicha rivojlantirishni e'tiborga olgan holda amalga oshiriladi: 
- kabel va raqamli uzatish tiziimlarini qo'llash bilan yangi magistrallarni qurish;
- mavjud magistrallarni optik kabellarni va optik uzatish tizimlarini qo'llash bilan rekonstruksiya qilish.

2. 
   Оптимал лойиҳалашга тизимли ёндашувнинг асосий принципларига таъриф беринг?
   

Tizimli yondashuv turli loyihalash bosqichlarida amalga oshirilishi mumkin, biroq eng samarali effektga tizimning tuzilish sxemasi tanlanadigan va uning asosiy parametrlari baholanadigan, dastlabki loyihalash bosqichida erishiladi.
Optimal loyihalashga tizimli yondashuvning asosiy prinsiplarini quyidagicha ifodalash mumkin:
1. Optimal qismdan tarkib topgan tizim, umumiy holda optimal hisoblanmaydi. To'liq holda tizimni optimallashtirish, qismlar bo'yicha optimallashtirish bilan almashtirilganda, ko'pincha xato xulosalarga olib kelishi mumkin.
2. Tizimni optimallashtirish son bo'yicha aniq va yagona, optimallashtirish maqsadini matematik ko'rinishda aks ettiruvchi, mezon bo'yicha olib borilishi kerak. 
3. Tizim optimallashtirilishi kerak, qachonki optimallashtiriladigan parametrlarga sonli aniq chegaralar berilsa.Optimal tizimlarni loyihalash matematik usullar bilan amalga oshiriladi, bunda tizimning matematik ifodasiga, ya'ni uning matematik modelini ishlab chiqishga zaruriyat yuzaga keladi.Analitik ko'rinishdagi tizimning tashqi va ichki parametrlari o'rtasidagi aloqa tenglamalari quyidagi natijalardan olinishi mumkin:
- nazariy tadqiqotlar (masalan, xalaqitga bardoshlilik, o'tkazish qobiliyati, ishonchlilik va b.q. uchun aloqa tenglamalari),
- texnik – iqtisodiy hisoblashlar (masalan, narx – navo, keltirilgan xarajatlar va b.q. uchun aloqa tenglamalari),
- eksperimental bog'liqliklar yoki emperik ma'lumot approksimasiyasi (masalan, xatolik ehtimolligi, nutq signallarining aniqligi va b.q. uchun aloqa tenglamalari),
- tizim yoki uning kichik tizimlarini EHM da imitasion modellashtirish natijasida.

3. WDM технологиясини қўллаш билан қандай муаммолар юзага келади? (To’liq emas)

Agar ishning iqtisodiy tomoni haqida gapiradigan bo'lsak, u holda mahalliy tarmoqlarda WDM ni joriy etish tegishli uskunalarning, ayniqsa uzatish moslamalarining yuqori narxi va trafikni almashtirishning murakkabligi bilan cheklanadi. Biroq, tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, WDM-ga asoslangan echimlar kichikroq tarmoqlarda ham tejamkor bo'lishi mumkin. Buning uchun, xususan, ular mahalliy va asosiy tarmoqlarning birlashmasida o'rnatilgan arzon kirish / chiqish multipleksorlaridan foydalanishlari kerak.

Texnik muammolar qatorida multipleksorlar/demultipleksatorlarda signal quvvatining sezilarli yo'qotilishi, ko'p hollarda WDM uskunalari va vaqtni multiplekslash qurilmalarining ish to'lqin uzunliklarining mos kelmasligi, kommutatsiya tugunlarining ishlashini oshirish zarurati, tarmoqni boshqarishning murakkabligini ta'kidlash kerak. multiplekslangan kanallar bo'yicha ma'lumotlarni uzatish texnologiyalaridagi farqlar, sanoat standartlarining etishmasligi tufayli. Va nihoyat, ushbu ro'yxatda oxirgi o'rinni chiziqli bo'lmagan hodisalar egallamaydi, ular bir vaqtning o'zida bir nechta tashuvchilarda uzatilganda, nafaqat signalning zaiflashishi va buzilishiga, balki uning boshqa kanallarga kirib borishiga ham olib kelishi mumkin.
8-bilet
1. PDH да рақамли оқимлар қандай ажратиб олинади?
2. Оптик кучайтиргичлар вазифасига кўра қандай турларга бўлинади?
3. Оптик регенераторнинг иш принципини вақт диаграммалари асосида тушунтиринг?
9-bilet
1. Оптик тола қандай тузилган?
2. ТОА линияларини частота бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
3. Бир модали оптик толалар синдириш кўрсаткичи кўриниши бўйича қандай турларга бўлинади?
10-bilet
1. ТОА тизимлари қандай камчиликларга эга?
2. ТОА линияларини тўлқин узунлиги бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
3. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
11-bilet
1. Толали оптик алоқа (ТОА) тизимларининг тузилиш принципини тушунтиринг?
2. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
3. WDMда мультиплексорлаш қандай амалга ошади?
12-bilet
1. Оптимал лойиҳалашга тизимли ёндашувнинг асосий принципларига таъриф беринг?
2. Лойиҳалаш учун қандай бошланғич маълумотлар керак бўлади?
3. Лойиҳалаш учун қандай бошланғич маълумотлар керак бўлади?
13-bilet
1. Оптик сигналларнинг қандай хусусиятларини биласиз?
2. Оптик тола қандай материаллардан тайёрланади?
3. Оптик толанинг кабел йўқотишлари қандай ҳосил бўлади?
14-bilet
1. Оптик толанинг кабел йўқотишлари қандай ҳосил бўлади?
2. Дисперсия тушунчасини таърифланг?
3. Нима учун юқори тезликли ОА тизимларида ЛД ишлатилади?
15-bilet (15-dan ikkita )
1. Бир модали ЛДдан қачон фойдаланилади?
2. Толали оптик кабеллар вазифаси, тузилиши ва тайёрланган материалига боғлиқ равишда қандай турларга бўлинади?
3. Қутбланган мода дисперсиясини таърифланг?
15-bilet
1. Оптик тола қандай тузилган?
2. ТОА линияларини частота бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
3. Бир толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизими қандай тузилган?
16-bilet
1. Бир модали оптик толалар синдириш кўрсаткичи кўриниши бўйича қандай турларга бўлинади?
2. Оптик толанинг кабел йўқотишлари қандай ҳосил бўлади?
3. Оптик кучайтиргичлар нима мақсадда қўлланилади?
17-bilet
1. Оптик кучайтиргичлар вазифасига кўра қандай турларга бўлинади?
2. WDMда мультиплексорлаш қандай амалга ошади ?
3. Лойиҳалашнинг асосий босқичлари нималардан иборат?
18-bilet
1. Толали оптик алоқа (ТОА) тизимларининг тузилиш принципини тушунтиринг?
2. Оптик тола қандай тузилган?
3. Бир модали оптик толалар синдириш кўрсаткичи кўриниши бўйича қандай турларга бўлинади?
19-bilet
1. Оптик толанинг хусусий йўқотишлари қандай ҳосил бўлади?
2. Модалараро дисперсияни таърифланг?
3. Оптик тола қандай тузилган?
20-bilet
1. Модалараро дисперсияни таърифланг?
2. Оптик регенераторлар қандай алоҳида хусусиятларга эга
3. Толали оптик алоқа (ТОА) тизимларининг тузилиш принципини тушунтиринг?
21-bilet
1. ОА тизимлари электр тизимлардан қандай хусусиятлари билан фарқланади?
2. Толали оптик алоқа тизимлари қандай таснифланади?
3. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
22-bilet
1. ТОА линияларини вақт бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
2. Оптик тола қандай тузилган?
3. ТОА линияларини тўлқин узунлиги бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
23-bilet
1. Дисперсия бўйича бир модали оптик толалар қандай турларга бўлинади ва уларнинг қўлланиш соҳаларини тушунтиринг?
2. Бир толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизими қандай тузилган?
3. ТОА линияларини вақт бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
24-bilet
1. Оптик сигналларни регенерациялаш жараёнини тушунтиринг?
2. Бир модали ЛДдан қачон фойдаланилади?
3. Бир толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизими қандай тузилган?
25-bilet
1. ТОА линияларини зичлаштириш усулларидан қайси бири максимал ахборот сиғимига эга?
2. Оптик сигнални узатиш сифатига қандай омиллар таъсир қилади?
3. Қутбланган мода дисперсиясини таърифланг?
26-bilet
1. Ярим ўтказгичли ЛДнинг иш принципини тушунтиринг?
2. Оптик регенераторлар қандай алоҳида хусусиятларга эга?
3. Оптик толаларни ажралмайдиган улашнинг қандай усулларини биласиз?
27-bilet
1. Ярим ўтказгичли ЛДнинг иш принципини тушунтиринг?
2. Оптик регенераторлар қандай алоҳида хусусиятларга эга?
3. Оптик толаларни ажралмайдиган улашнинг қандай усулларини биласиз?
28-bilet
1. ТОА тизимлари қандай камчиликларга эга?
2. ТОА линияларини тўлқин узунлиги бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
3. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
29-bilet
1. Оптик сигналларнинг қандай хусусиятларини биласиз?
2. ОА тизимлари электр тизимлардан қандай хусусиятлари билан фарқланади?
3. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг.?
30-bilet
1. Бир модали оптик толалар синдириш кўрсаткичи кўриниши бўйича қандай турларга бўлинади?
2. Оптик толанинг кабел йўқотишлари қандай ҳосил бўлади?
3. Оптик кучайтиргичлар нима мақсадда қўлланилади?
31-bilet
1. Оптик сигналларни регенерациялаш жараёнини тушунтиринг?
2. Оптик линия трактида регенератор ва кучайтиргичларни қўллашда қандай фарқ бор?
3. Лойиҳалашнинг асосий босқичлари нималардан иборат?
32-bilet
1. Оптик сигналларнинг қандай хусусиятларини биласиз?
2. Толали оптик алоқа (ТОА) тизимларининг тузилиш принципини тушунтиринг?
3. Икки томонлама ТОА тизимларини тузишнинг қандай усулларини биласиз?
33-bilet
1. Бир толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизими қандай тузилган?
2. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
3. Оптик тола қандай материаллардан тайёрланади?
34-bilet
1. Кўп модали оптик толаларнинг қандай турларини биласиз?
2. Дисперсиянинг қандай турларини биласиз? Уларни таърифланг?
3. Оптик сигнални узатиш сифатига қандай омиллар таъсир қилади?
35-bilet
1. Модалараро дисперсияни таърифланг?
2. ТОА тизимининг узатувчи модулининг тузилиши ва блоклари вазифасини тушунтиринг?
3. Оптик линия трактини таърифланг?
36-bilet
1. Оптик регенераторлар қандай алоҳида хусусиятларга эга?
2. Оптик кучайтиргичлар нима мақсадда қўлланилади?
3. Оптик сигналларнинг қандай хусусиятларини биласиз?
37-bilet
1. Оптимал лойиҳалашга тизимли ёндашувнинг асосий принципларига таъриф беринг?
2. Лойиҳалаш учун қандай бошланғич маълумотлар керак бўлади?
3. Лойиҳалаш учун қандай бошланғич маълумотлар керак бўлади?
38-bilet
1. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
2. Оптик толанинг кабел йўқотишлари қандай ҳосил бўлади?
3. Модалараро дисперсияни таърифланг?
39-bilet
1. ТОА тизимлари қандай камчиликларга эга?
2. ТОА линияларини тўлқин узунлиги бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
3. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
40-bilet
1. Ярим ўтказгичли ЛДнинг иш принципини тушунтиринг?
2. Оптик регенераторлар қандай алоҳида хусусиятларга эга?
3. Оптик толаларни ажралмайдиган улашнинг қандай усулларини биласиз?
41-bilet
1. Оптимал лойиҳалашга тизимли ёндашувнинг асосий принципларига таъриф беринг?
2. Лойиҳалаш учун қандай бошланғич маълумотлар керак бўлади?
3. Лойиҳалаш учун қандай бошланғич маълумотлар керак бўлади?
42-bilet
1. ТОА тизимлари қандай камчиликларга эга?
2. ТОА линияларини тўлқин узунлиги бўйича зичлаштириш усулини тушунтиринг?
3. Икки толали , бир полосали, бир кабелли ТОА тизимининг тузилиш схемасини тушунтиринг?
43-bilet
1. Кўп модали оптик толаларнинг қандай турларини биласиз?
2. Дисперсиянинг қандай турларини биласиз? Уларни таърифланг?
3. Оптик сигнални узатиш сифатига қандай омиллар таъсир қилади?