O’qo’v qo’llanma Oliy o’quv yurtlararo ilmiy-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengash Prezidiumi tomonidan nashr etishga tavsiya qilingan

Har bir korxona o’ziga xos kadrlar siyosatini ishlab chiqadi va amalga oshiradi. Uning asosiy yqnalishlari quyidagilar bo’ladi: Ish kuchiga ega bo’lgan
talabni uning miqdori va sifati bo’yicha aniqlash; mehnatga jalb etish shakllari; ulardan unumli foydalanish choralarini ishlab chiqish. Masalan, xodimlar malakasini oshirish, xar bir xodimning unumdorligini ta’minlash uchun shart-sharoitlar yaratish, rag’batlantirish va h.k. Kadrlar siyosati xozirdagi amal qilayotgan mehnat bozorini shakllanishi va shu
korxonani xususiyatini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak. Kadrlar siyosati
bilan maxsus bo’lim - kadrlar bo’limi shug’ullanadi. Uning siyosatlaridan:
1. Ishlab turgan kadrlar rqyxatini tuzish (uchetga olish). Ular rqyxatdagi xodimlari va noishlab chiqarish xo’jaligi xodimlariga ajratiladi. Korxona xodimlari


rqyxatining tarkibi - bu doimiy va vao’tincha bir va undan ortiq kunga ishga olingan asosiy va noasosiy faoliyat bilan shug’ullanadigan xodimlardir.
Xodimlarni rqyxat bo’yicha tarkibi qo’rsatkichi har kunlik tabel bo’yicha ma’lumotlarda aniqlanadi.
Sanoat ishlab chiqarish xodimlari (S.I.X.). Bular: - asosiy va yordamchi tsexlar, korxonaning boshqaruv apparati, laboratoriya, ilmiy tadqiqot va tajriba ishlaridagi xodimlar:
- konstruktorlik bo’limlari, hisoblash markazlari xodimlaridir.
Ular to’g’ridan-to’g’ri ishlab chiqarish faoliyati va unga hizmat qilish ishlari bilan band bo’ladlar. Ishlab chiqarishga aloqador bo’lmagan bo’limlardagi xodimlar. Ular korxonaning uy-joy, komunal xo’jaligi, qo’shimcha xo’jaliklar, soqliqni tiklash punktlari, profilaktoriylar o’qo’v dargohi xodimlaridir.
Sanoat ishlab chiqarish xodimlari o’z vazifalariga qo’ra:

• Ishchilar (kichik hizmat xodimlari va qorovul xodimlar);
• Xizmatchilar - raxbarlar, mutaxassislar va boshqalar (idora xodimlari, xisob, nazorat ishlaridagi, xo’jalik xizmatidagi (agentlar, kassirlar, devonxona xodimlari, ish yurituvchilar), sekretarlar, statistiklar va x.k.lar).
• Mutaxassislar - Bu muxandislar, texnologlar, buxgalterlar, iqtisodchilar va boshqalar.

Xodimlar tarkibida eng asosiysi, hal qiluvchi kuchga ega bo’lgani - bu ishchilardir. Ular ko’pchilikni tashkil etadi. Ular mahsulot ishlab chiqarish jarayonlarida, shuningdek dastgoxlarni ta’mirlash va karash, mehnat vositalarini, tayyor maxsulotni bir joydan ikkinchi joyga kqchirish va shunga o’xshash ishlarda to’g’ridan-to’g’ri qatnashadilar.
Xilma-xil iste’mol tovarlari ishlab chiqaruvchi turli xil sanoat tarmoqlarining
xususiyatlari.
Ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish va har xil texnologiyalarni qo’llash zarurligini taqozo etadi. Bunday holat esa, o’z navbatida kadrlarning kasb-malaka tarkibiga maxsus talablar qo’yadi.