O’qo’v qo’llanma Oliy o’quv yurtlararo ilmiy-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengash Prezidiumi tomonidan nashr etishga tavsiya qilingan

«Tk.k.»
Buyumning ketma-ket harakatida ishlab chiqarish davri (tsikl) quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
m
Tk.k. = täîía •n
1
m
bu erda: Tk.k. – buyumlarga ketma-ket ishlov berishdagi ishlab chiqarish davri (min, soat, kun);
täîía - detallarga barcha operatsiyalarda ishlav berish vao’ti.
1
n – partiyadagi detallar soni.
m - jarayondagi operatsiyalar soni.
Mehnat buyumlarining ketma-ket siljishi, uni tashkil etilishini oddiyligi bilan ajralib turadi. Bunda uncha ko’p bo’lmagan bir xil mehnat buyumlari partiyalab, asosan donalab va mayda seriyalab ishlab chiqariladi
Mehnat buyumlari ishlab chiqarish jarayonida parallel ravishda harakat qilganda barcha ishchi o’rinlarida mahsulot ishlab chiqarish bir paytda hamma operatsiyalarda bajariladi.
Mehnat buyumlari parallel harakat qilganda ishlab chiqarish davri quyidagicha aniqlanadi:
m
Tpar = tдона - (n - 1)•teu
1
bu erda: Tpar – buyumlarga parallel ishlov berish sharoitidagi ishlab chiqarish davri (min, soat);
teu – eng uzun operatsiyalarning bajarish uchun sarflangan vao’t (min).
Ishlarni parallel ravishda olib borish usuli mahsulotni ko’plab ishlab chiqarishda qo’llanilsa, samarali natijaga erishish mumkin. Bu ishlab chiqarish davrining qisqarishiga hamda uskunalarning ish bilan bir me’yorda ta’minlanishiga imkon yaratadi. Operatsiyalarni parallel olib borish va ko’p seriyalab ishlab chiqarish amalda keng tarqalgan.
Operatsiyalarni aralash turda (ham parallel, ham ketma-ket) olib borish,
unda ishlab chiqariladigan detallarni uzatish qisman donalab, qisman partiyalab tashkil etiladi. Bu usul potok liniyalarda va partiyalab ishlab chiqarishni tashkil qilishda, operatsiyalar vao’t jixatidan turli xil uzunlikda bo’lganda va buyumlar operatsiyadan operatsiyaga notekis uzatiladigan ishlab chiqarishlarda keng qo’llaniladi.
Operatsiyalarni aralash turda olib borish vao’tini quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
m m
Tp.k. = tдона •n - t q (n - 1)
1 1
m
bu erda: Tp.k. – buyumlarga parallel va ketma-ket ishlov berishdagi ishlab chiqarish davri (min, soat);
t q - «qisqa» operatsiyalarni bajarish vao’ti yig’indisi (min, soat).
1
Operatsiyalarni parallel hamda ketma-ket yoki aralash tartibda olib borishni uskunalar quvvati bir xilda bo’lmagan va operatsiyalar qisman sinxronlashgan ishlab chiqarishlarda qo’llash maqsadga muvofiqdir.