Siri–sirri:
Qon–di–n^el–ga: yoy–di tif–li: ash–k. sir–rim–ni: me–ning,
– V – – – V – – – V – – – V –
Chun–ki men ul yosh–ni har–giz so:–hi–b^as–ror et–ma–dim.
– V – – – V – – – V – – – V –
5. Anga, manga, sanga kabi so’zlarning 1-bo’g’ini aksar hollarda qisqa
bo’g’in bo’ladi, bu so’zlar bo’g’inlarga a–nga, ma–nga, sa–nga tarzida ajratiladi:
A–nga: teng po:–d.–sho:–lig’ yo: ga–do:–lig’,
V – – – V – – – V – –
Ga–do:–liq–qa: te–ng^et–may po:–d.–sho:–lig’.
V – – – V – – – V – –
6. Guliston, Iskandar kabi so’zlardagi «–is» qismi «si–» tarzida o’qilib,
cho’ziq bo’g’in qisqa bo’g’inga aylantirilishi mumkin:
Ko’ng–lu–m^ich–ra: sar–v. o’q–tur, g’un–cha pay–kon, gul ti–kon,
– V – – – V – – – V – – – V ~
Dah–r. bo:–g’i: ich–ra mun–doq gul–si–to:–ne: top–ma–dim.
– V – – – V – – – V – – – V –
7. Nav’, sham’ kabi so’zlardagi «ayn» (‘) ko’pincha o’qilmaydi, ammo ba’zan
bir qisqa bo’g’in hosil qilishi ham mumkin. Bunday hollarda, o’zbek tilida «ayn»
tovushi bo’lmagani uchun, «ayn» (‘) o’rnida bir qisqa «i» talaffuz qilinadi:
Hus–ni or–tar yuz–da zul–fin an–ba–raf–shon ay–la–gach,
– V – – – V – – – V – – – V –
Sham–’(i). rav–shan–roq bo’–lur to:–rin pa–ri:–shon ay–la–gach.
– V – – – V – – – V – – – V –
Aruz vaznidagi she’rlarni to’g’ri o’qish uchun qo’shimcha qoidalarni ham esda
tutish zarur.
4-мавзу: Juzvlar, ruknlar, баҳрлар
1. Жузв тушунчаси.
2. Рукн тушунчаси.
3. Баҳр тушунчаси.
Qisqa va cho’ziq bo’g’inlar aruzning asosini tashkil qilsa ham, vazn hosil
qiluvchi asosiy mezon bo’g’in emas, balki juzvlar va juzvlardan hosil bo’luvchi
ruknlardir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
