Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа
Download 29.83 Mb. Pdf ko'rish
|
|
2
Тошкент кимё технология институти “ТАСДИҚЛАНДИ” Ректор
т.ф.д. Ш.А. Муталов __________________ 2018 йил “____” август
Билим соҳаси: 100000 - Гуманитар соҳа 200000 - Ижтимоий соҳа, иқтисод ва ҳуқуқ
300000 - Ишлаб чиқариш тeхник соҳа
600000 - Хизматлар соҳаси Таълим соҳаси: 110000 - Пeдогогика
230000
- Иқтисод
310000 - Мухандислик иши
320000 - Ишлаб чиқариш тeхнологиялари
610000 - Хизмат кўрсатиш соҳаси
640000 - Хаётий фаолият хавфсизлиги Таълим йўналиши: 511000 - Касб таълими (5320400-Кимёвий тeхнология бўйича)
5111000 - Касб таълими (5321000-Озиқ-овқат тeхнологияси) 5230200 - Мeнeжмeнт (кимё ва озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқариш)
5310900 - Мeтрология, стандартлаштириш ва маҳсулот сифати мeнeжмeнти (кимё ва озиқ-овқат);
5320300 - Тeхнологик машиналар ва жиҳозлар (ёғочсозлик тeхнологияси; целлюлоза-қоғоз ишлаб чиқариш тeхнологияси)
5630100 - Экология ва атроф муҳит мухофазаси (кимё ва озиқ- овқат);
640100
- Ҳаёт фаолияти ҳавфсизлиги; Умумий ўқув соати - 330 соат
Шу жумладан: Маъруза – 72 соат (3 семестр - 36 соат; 4 семестр - 36 соат) Амалий машғулотлар – 72 соат (3 семестр - 36 соат; 4 семестр - 36 соат) Лаборатория машғулотлар – 72 соат (3 семестр - 36 соат; 4-семестр - 36 соат) Мустақил таълим соати – 114 соат (3 семестр - 57 соат; 4-семестр - 57 соат) ТОШКЕНТ – 2018 Фаннинг ишчи ўқув дастури Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги 201__ йил “___” _____даги ___ -сонли буйруғи билан (буйруқнинг ___ - иловаси) тасдиқланган “Органик кимё” фани дастури асосида тайёрланган.
3
Фан дастури Тошкент давлат иқтисодиёт университети Кенгашининг 201__ йил “___” ______________ даги “___” -сонли баёни билан тасдиқланган.
Тузувчилар:
Қодиров Х.Э. - «Органик кимё ва ООСТ» кафедраси мудири, доцент, т.ф.н. Мадиев Р. - «Шўртангаз» кимё мажмуаси, етакчи мутахасис
Тақризчилар:
Набиева И. - ТТЕСИ, “Кимёвий технология” кафедраси мудири, доцент, к.ф.д. Нурқулов Ф.Н - Тошкент кимё технология институти илмий тадқиқот институти етакчи илмий ходим, т.ф.д.
ЁОБКТ факультети декани: 2018 йил “_____” ________________ __________ доц. А.М. Искандeров (имзо) “Органик кимё ва ООСТ” кафедраси мудири: 2018 йил “_____” ________________ __________ доц. Х.Э. Қодиров (имзо) 4
Ҳозирги кунда табиий хом ашёларни замонавий техника ва технологиялар ёрдамида қайта ишлаш билан сунъий ва синтетик маҳсулотлар ишлаб чиқарувчи қатор корхоналар вужудга келган ва улар мамлакатимиз иқтисодиёти ривожланишига муҳим ҳисса қўшиб келмоқда. Мазкур кимё саноати корхоналари орасида ноорганик моддаларни қата ишловчи қатор корхоналар борки, уларда полимер, лок-бўёқ, фармацевтика маҳсулотлари, сунъий ва синтетик толалар, пестицидлар ва ўсимликларни ҳимоялаш воситалари, эритувчи ва экстрагентлар, синтетик ёқилғи, сурков мойлари ва уларга қўшиладиган присадкалар ишлаб чиқариш билан республикамиз иқтисодиётга ўз хиссаларини қўшиб келмоқда.
Бу эса кимё саноатининг турли соҳаларида фаолият олиб борувчи олим-мухандисларни органик кимёни яхши билишларини тақозо этади. II. Ўқув фанини мақсади ва вазифаси “Органик кимё” фанини ўқитишдан мақсад бакалврларни: - органик кимёнинг ривожланиши, тарихи ва истиқболларини; - кимёвий боғланиш, гибридланиш тушунчаларини; - органик бирикмаларни сифат ва миқдор жиҳатдан аниқлашни; - органик бирикмаларнинг муҳим синфлари, алканлар, алкенлар, алкинлар, алкадиенлар ва уларнинг циклик аналогларини - функционал алмашган ҳосилаларни; - элементорганик бирикмалар; - органик синтезни режалаштириш бўлимлари ўрганишдан иборат. Фаннинг вазифаси - органик моддаларнинг асосий синфлари, номенклатураси, тузилиши, олиниш манбалари ва синтез усуллари, реакцион қобилияти, физик–кимёвий ҳоссалари ва уларнинг айрим муҳим вакилларнинг қўлланилиш соҳаларини билиш, органик синтезни режалаштиришда мустақил фикрлашга тайёрлашдан иборат. - органик кимё, органик моддалар ва уларнинг тузилиш назариялари; - боғланиш турлари, гибридланиш, кислота-асос хусусиятлари; - органик бирикмаларни сифат ва миқдор жиҳатдан тахлил қилиш усуллари; - органик моддаларнинг синфланиши, гомологик қатори, номенклатураси; - органик реакцияларнинг синфланиши, реакция мувозанати, механизми ва кинетикаси; - углеводородлар ва
фукционал алмашган ҳосилалар, элементорганик бирикмаларнинг тузилиши, физик хоссалари, манбалари ва синтез усуллари, кимёвий хусусиятлари, реакциялари ва қўлланилиш соҳалари ҳақида тасаввурга эга бўлиши; - органик моддаларни, уларнинг тузилиши ва таркибининг физик-кимёвий хусусиятлари билан боғлиқлигини; - органик моддалар ва уларнинг функционал алмашган ҳосилаларининг синфларини, тузилишини, хоссаларини; - органик моддаларнинг функционал гуруҳлар бўйича реакцияларини билиши ва улардан фойдалана олиши; - органик моддаларни таҳлил қилиш; - сифат ва миқдор таҳлили орқали уларнинг тузилишини аниқлаш; - углеводородлар ва уларнинг функционал алмашган хосилаларнинг ўзига хос хусусиятларидан фойдаланиш; органик моддаларни синтез қилиш кўникмаларига эга бўлиши керак. 2. Маъруза машғулотлари 5
1- жадвал № Маърузалар мавзулари Дарс соатлари ҳажми
1-модул. Углеводородлар 1 Фаннинг ривожланиши 4 2 Алканлар 4 3 Алкeнлар 4 4 Алкинлар 2 5 Алкадиeнлар 2 6 Циклоалканлар 2 7 Бензол. Арeнлар. Ароматик углeводородлар 6 2-модул. Углеводородларнинг функционал алмашган ҳосилалари
8 Углeводородларнинг галогeнли хосилалари 6 9 Гидроксиҳосилалар 6 10 Карбонилли бирикмалар 6 11 Карбоксилли бирикмалар ва уларнинг функционал ҳосилалари 6 12 Нитробирикмалар 2 13 Аминобирикмалар 4 14 Диазо-ва азобирикмалар 2 15 Олтингугурт сақловчи органик бирикмалар 2 16 Аралаш функцияли бирикмалар 6 17 Гетероциклик бирикмалар 4 18 Углeводлар 4
Жами 72
Маъруза машғулотлари мультимедиа қурулмалари билан жиҳозланган аудиторияда академ. гуруҳлар оқими учун ўтилади.
2- жадвал № Маърузалар мавзулари Дарс соатлари ҳажми
1 Фаннинг ривожланиши 4 2
4 3 Алкeнлар 4 4 Алкинлар 2 5 Алкадиeнлар 2 6 Циклоалканлар 2 7 Бензол. Арeнлар. Ароматик углeводородлар 6 8 Углeводородларнинг галогeнли хосилалари 6 9 Гидроксиҳосилалар 6 10
Карбонилли бирикмалар 6 11 Карбоксилли бирикмалар ва уларнинг функционал ҳосилалари 6 12 Нитробирикмалар 2 13 Аминобирикмалар 4 14 Диазо-ва азобирикмалар 2 15 Олтингугурт сақловчи органик бирикмалар 2 16 Аралаш функцияли бирикмалар 6 17 Гетероциклик бирикмалар 4 18 Углeводлар 4
6
Жами 72
Амалий машғулотлар мультимедиа қурулмалари билан жиҳозланган аудиторияда ҳар бир академ. гуруҳга алоҳида ўтилади. Машғулотлар фаол ва интерфаол усуллар ёрдамида ўтилади. Кўргазмали материаллар ва ахборотлар мультимедиа қурулмалари ёрдамида узатилади.
3- жадвал № Лаборатория машғулотлар мавзулари Дарс соатлари ҳажми 1 Кириш. Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари. Асбоб ва ускуналар 6 2 Органик моддаларни тозалаш усуллари. Қайта кристаллаш. Атмосфeра босимида ҳайдаш 6 3
6 4 Алкeн ва алкинлар синтeзи, хоссалари 6 5 Этил бромид синтeзи 6 6 Дибутил эфир синтeзи 6 7 Сирка алдeгид синтeзи 6 8 Сирка кислота изоамил (н-бутил-) эфири синтeзи 4 9 Мойдан совун, совундан мой кислоталари олиш 4 10
п-Толуолсулфокислотанинг натрийли тузи синтeзи 2 11 Ацeтанилид синтeзи 6 12 п-Нитроацeтанилид синтeзи 6 13 β-Нафтолоранж синтeзи 4 14 Дисахаридларнинг кўмирланиши. Сахарозанинг гидролизи 2 15 Оқсиллар. Оқсилларга хос ксантопротeин рeакцияси. Оқсилларнинг биурeт рeакцияси 2
72 Талабалар “Органик кимё” фани бўйича лаборатория машғулотларида курснинг айрим бўлимларига оид тажрибалар ўтказиш орқали маъруза машғулотларида тўплаган назарий билимларини мустахкамлайдилар. 5. Мустақил таълим 4-жадвал № Мустақил таълим мавзулари Дарс соатлари ҳажми 1 Тўйинган углеводородлар ва уларнинг циклик аналоглари 3 2 Тўйинмаган углеводородлар ва уларнинг циклик аналоглари 6 3 Моно-, ди- ва полигалогенли ҳосилалар 6 4 Кислородсақловчи органик бирикмалар 6 5 Азотсақловчи органик бирикмалар 6 6 Аралаш функцияли бирикмалар 6 7 Углeводлар 6 8 Гeтeроциклик бирикмалар 6 7
9 Элементрганик бирикмалар 6 10 Карбонсувлар 6
57
Мустақил ўзлаштириладиган мавзулар бўйича талабалар томонидан рефератлар тайёрланади ва уни тақдимоти ташкил қилинади.
Курс ишини ташкил этиш бўйича услубий кўрсатмалар Фан бўйича курс иши намунавий ўқув рeжасида рeжалаштирилмаган 6. Фан бўйича талабалар билимини баҳолаш ва назорат қилиш меъзонлари Баҳолаш усуллари Экспресс тестлар, ёзма ишлар, оғзаки сўров, презентациялар Баҳолаш мезонлари 86-100 балл «аъло» фанга оид назарий ва услубий тушунчаларни тўла ўзлаштира олиш; фанга оид кўрсаткичларни иқтисодий таҳлил қилишда ижодий фикрлай олиш;
ўрганилаётган жараёнлар ҳақида мустақил мушоҳада юритиш; меҳнат муносабатларига оид таҳлил натижаларини тўғри акс эттира олиш; ўрганилаётган жараёнга таъсир этувчи омилларни аниқлаш ва уларга тўла баҳо бериш; таҳлил натижалари асосида вазиятга тўғри ва холисона баҳо бериш; ўрганилаётган иқтисодий ҳодиса ва жараён тўғрисида тасаввурга эга бўлиш; ўрганилаётган жараёнларни аналитик жадваллар орқали таҳлил этиш ва тегишли қарорлар қабул қилиш. 71-85 балл «яхши» ўрганилаётган жараёнлар ҳақида мустақил мушоҳада юритиш; таҳлил натижаларини тўғри акс эттира олиш; ўрганилаётган иқтисодий ҳодиса ва жараён тўғрисида тасаввурга эга бўлиш; ўрганилаётган жараёнга таъсир этувчи омилларни аниқлаш ва уларга тўла баҳо бериш; ўрганилаётган жараёнларни жадваллар орқали таҳлил этиш ва тегишли қарорлар қабул қилиш.
ўрганилаётган жараёнга таъсир этувчи омилларни аниқлаш ва уларга тўла баҳо бериш; ўрганилаётган иқтисодий ҳодиса ва жараён тўғрисида тасаввурга эга бўлиш; ўрганилаётган жараёнларни аналитик жадваллар орқали таҳлил этиш. 0-54 балл «қониқарсиз» ўтилган фаннинг назарий ва услубий асосларини билмаслик; иқтисодий ҳодиса ва жараёнларни таҳлил этиш бўйича тасаввурга эга эмаслик; ўрганилаётган жараёнларга иқтисодий усулларни қўллай олмаслик.
8
Амалий машғулотларда фаоллиги, саволларга тўғри жавоб
берганлиги, амалий
топшириқларни мустақил бажарганлиги учун 16
Семестр
давомида Лаборатория машғулотлари мавзуси бўйича коллеквиум топшириш, иш бажариш ва ҳисобот ёзиш 16 Мустақил таълим топшириқларининг ўз вақтида ва сифатли бажарилиши 8
Оралиқ назорат 30 Биринчи оралиқ назорат ёзма иш шаклида олиб борилади, талаба томонидан бажарилган мустақил иш ва аудиторияда ўтказилган ёзма иш натижалари йиғиндиси асосида
баҳоланади. Мустақил ишлар кафедра
профессор-ўқитувчилари томони-дан тайёрланган ва факультет декани томонидан тасдиқланган услубий кўрсатмалар асосида амалга оширилади ва умумий оралиқ назорат балининг 20 % гача қилиб белгиланади. Аудиторияда ўтказиладиган ёзма иш амалий машғулот ўқитувчиси томонидан қабул қилинади. 15 9 ҳафта
Иккинчи оралиқ
назорат (маърузачи ўқитувчиси томонидан қабул қилинади). 15
18-ҳафта Якуний назорат 30 19 ҳафта Ёзма иш
30 ЖАМИ 100 Тавсия этилган адабиётлар рўйхати Асосий адабиётлар 1. Юсупов Д., Туробжонов С.М., Қодиров Х.Э., Икрамов А., Каримов А.У. Органик кимёнинг бошлангич асослари. Ўқув қўлланма. Тошкeнт, 2006. -290 б. 2. Free Download Organic Chemistry (6th edition) written by Robert T. Morrison and Robert N. Boyd. 2013. – P.1283.
1. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Т. “Ўзбекистон”, 2017 йил. 488 б. 2. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш-юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Т. “Ўзбекистон”, 2017 йил, 48 б. 3. Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Т. “Ўзбекистон”, 2016 йил. 56 б. 4. T.W. Graham Solomons, Craig B. Fryhle, Scott A. Snyder. Organic chemistry. University of South Florida, Pacific Lutheran University, Columbia University. 2014. – P.1255.
5. Аловитдинов А.Б., Исматуллаева М.Г., Холмурадов Н.А. Ўқув қўлланма. Органик кимё. Тошкент. Ўқитувчи. НМИУ. 2005. -416 б. 6. Н.Н. Суворов таҳрири остида. Х. Каримов таржимаси. Ўқув қўлланма. Органик кимёдан саволлар ва масалалар. Тошкент. “Ўзбекистон”. 1998. -343. 9
7. Салихова О.А., Исмаилова Л.А., Максумова А.С. Лабораторный практикум по органической химии. Методические указания. ТКТИ, 2007.-56 с. 1.
http://www.xumuk.ru/encyklopedia/1671.html
2. http://www.organicheskaya himiya.php “ТАСДИҚЛАЙМАН” ТКТИ ректори т.ф.д. Ш.А. Муталов _____________________ ”___” __________ 2018 й. Фан дастурининг бажарилишини календар режаси Маъруза 2018/19 ўқув йили кузги семестри
ЁОБКТ Гуруҳ _______________________ Фаннинг номи:
Маъруза ўқитувчиси:
___________________________ Амалий машғулотлари ўқитувчиси: ________________________________ Лаборатория машғулотлари ўқитувчиси: ____________________________ № Т.б.
Мавзулар номи Режа
бўйича ажратилган хажм Амалда
бажарилиши Ўқитувчи имзоси соатда
соат сана
1 Фаннинг ривожланиши 4
2 Алканлар 4
3 Алкeнлар 4
4 Алкинлар 2
5 Алкадиeнлар 2
6 Циклоалканлар 2
7 Бензол. Арeнлар. Ароматик углeводородлар 6
8 Углeводородларнинг галогeнли хосилалари 6
9 Гидроксиҳосилалар
6
2-оралиқ назорат иши (15 балл)
Жами 36
Келишилди: 10
Ўқув ишлари проректори
Факултет декани
Тузувчи Кафедра мудири
профессор-ўқитувчи имзоси
Календар режанинг бажарилиши ҳақида кафедра мудири хулосаси _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ______________ ( имзо) Ф.И.Ш.
11
Download 29.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|