Oʻrta maktablarda oʻqitish sifatini oshirish, talabalar iste'dodini aniqlashda psixodiagnostikaning ahamiyati

Talabaning fikrlashiga diagnostika qilish qobiliyati

Talabalarning aqliy faoliyatidagi farqlar, asosan, aqlning chuqurligi, uning moslashuvchanligi, barqarorligi, ongliligi kabi aqliy sifatlarda namoyon boʻladi.3-jadvalda oʻquv natijalari yuqori, oʻrtacha va past boʻlgan talabalarning muvaffaqiyatga qarab guruhlarga taqsimlanishi koʻrsatilgan. berilgan muammoni hal qilish. Natijalar akademik koʻrsatkichlar va fikrlash moslashuvchanligi oʻrtasidagi ma’lum bir muvofiqlikdan dalolat beradi. Xuddi shunday natijalar ravonlik va ichki reja boʻyicha ham olingan harakat.
2-jadval. Talabalarning temperament turlari, (%)

Ustun temperament turi	Eng yaxshi talabalar		«Oʻrtacha» talabalar		Talabalarning akademik samaradorligi past
	test	oʻqituvchilar	sinov	oʻqituvchilar	sinov	oʻqituvchilar
Xolerik mavzu	57.2	51.4	79.3	54.6	62.7	50.8
Sangvinik odam	21.4	29.4	16.7	22.4	28	24
Xolerik - sanguine	14.3	19.2	2	21.7	7	19
Melanxolik - flegmatik	7.1	-	-	-	-	-
Melankolik	-	-	2	1.3	2.3	3
Flegmatik	-	-	-	-	-	3.2

3-jadval. Talabalarning fikrlash moslashuvchanligining rivojlanish darajalari, (%)

Talabalar testi				Oʻqituvchilarni baholash
	Oʻrtacha	Past	yuqori	Oʻrtacha	past	Yuqori
Eng yaxshi talabalar	85.7	-	14.3	30	3.3	66.8
Oʻrtacha talabalar	62.5	31.3	6.2	60	9.8	30.1
Talabalarning akademik samaradorligi past	60.5	30.2	9.3	62.8	31	6.1

Tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, oʻqituvchilar oʻquvchilarning aqliy fazilatlarini etarli darajada baholay olmaydilar. Aqliy fazilatlarni aniqlash qobiliyati oʻqituvchining ish stajiga, oʻqitiladigan fanga va oʻqituvchining shaxsiy yoʻnalishiga bog’liq emas. Buni oʻqituvchilarning fikrlash jarayonining oʻzini tushunmasligi, aqlning sifat koʻrsatkichlari (yuqori yoki past) chegarasini aniqlashda qiynalayotganligi bilan izohlash mumkin.

Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, oʻquvchilarning psixodiagnostikasini oʻtkazish qobiliyati mustaqil ravishda shakllanmaydi va uning rivojlanishi oʻqitish tajribasiga va oʻqitiladigan fanga bog’liq emas. Bu butun sinf va har bir oʻquvchi va oʻqituvchining shaxsiy yoʻnalishi va psixodiagnostika maqsadlarining psixodiagnostikasining qandaydir bog’liqligini ochib beradi. Oʻqituvchilar ta’lim jarayoniga qanchalik koʻp jalb qilinsa, ular oʻquvchilarning individual fazilatlarini qanchalik muvaffaqiyatli tan oladilar. Ta’lim sohasiga tasodifan kelgan va shuning uchun oʻz shaxsiyatiga yoʻnaltirilgan oʻqituvchilar talabalarning vazifalarini amalga oshirishda inertsiyani namoyon etadilar. psixodiagnostika.

Shakllantirish eksperimenti natijalarini tahlil qilish

Tadqiqot shuni koʻrsatadiki, oʻqituvchilar psixologik bilimga muhtoj. Shunday qilib, oʻqituvchilarning psixodiagnostika boʻyicha yetarli bilimga ega emasligi sabablarini oliy oʻquv yurtlarida olib borilayotgan kasb-hunar ta’limidagi kamchiliklardan izlash zaruriyati paydo boʻlishi aniq. Psixodiagnostikani amalga oshirish qobiliyatini shakllantirish maxsus tashkil etilgan kursda amalga oshirilishi kerak trening. Umumta’lim maktablari oʻqituvchilari uchun maxsus kurs koʻrinishidagi maxsus ishlab chiqilgan oʻquv dasturi oʻquvchilarning psixodiagnostika sifatini oshirishga qaratilgan. Diagnostika jarayonida ishtirok etgan oʻqituvchilar shakllanishga jalb qilingan tajriba.
Oraliq aniqlash natijalari shuni koʻrsatadiki, oʻquvchilar psixodiagnostikasida ijobiy xarakterdagi sezilarli miqdoriy va sifat oʻzgarishlari yuz berdi. Masalan, koʻrsatkichlarning eng katta oʻsishi «oʻrtacha» oʻquvchilarning temperament turini aniqlashda kuzatiladi (p≤0,01). Agar maxsus kursga qadar oʻqituvchilar yuqori va oʻrta oʻquvchilarning xolerik temperament tipini aniqroq aniqlagan boʻlsalar, bu guruhlardagi oʻquvchilarning boshqa temperament turlarini toʻg’ri aniqlash biroz qiyinchilik tug’dirdi; Oʻqituvchilar maxsus kursdan oʻtgandan soʻng, oʻquvchilar temperamenti turini aniqlash koʻrsatkichlari talabalarning test sinovlari natijasida olingan natijalarga yaqinlashdi (p≤0,05). Oʻtkazilgan oʻlchovlar shuni koʻrsatadiki, sur’atlarning oʻsishi nafaqat oʻquvchilarning temperament turlarini aniqlashda, balki aqliy fazilatlarni, shaxsning yoʻnalishini va boshqalarni baholashda ham kuzatiladi. Ushbu dastur natijasida psixodiagnostikani amalga oshirish sifati yaxshilandi. Talabalarning individual xususiyatlarini diagnostika qilish sifatli va informatsion xususiyatga ega boʻldi. Pedagogik xodimlarning boshqa amalga oshirish darajalariga muvaffaqiyatli oʻtishi Psixo-diagnostika komponenti maxsus oʻquv kursi tufayli mumkin boʻldi «Oʻqituvchining maktabda boʻlishi shart. psixolog». Maxsus oʻqituvchilar malakasini oshirish kursidan oʻtgan oʻqituvchilar psixodiagnostika boʻyicha nisbatan yuqori darajada rivojlanganligini koʻrsatdilar. Bu oʻqituvchilarning psixologik madaniyati darajasini oshirish va psixologik mazmun ustunligi bilan tizimli-pedagogik boʻlgan psixodiagnostik faoliyatni amalga oshirishning yuqori darajasi haqida gapirishga imkon beradi. Bu qobiliyat, umuman olganda, boʻlishi mumkinligini anglatadi shakllangan.

XULOSA

Psixodiagnostik muammolar qoʻllashda eng muhimlaridan biridir shaxsni har tomonlama rivojlantirish va uning imkoniyatlaridan toʻg’ri foydalanish maqsadida inson faoliyatining turli sohalarida psixologik bilimlar. Hozirgi vaqtda maktab islohotining amalga oshirilishi munosabati bilan ushbu masalalar ta’lim sohasida, birinchi navbatda, umumta’lim maktablarida ham dolzarbdir. amaliyot. Oʻqituvchi faoliyatining psixo-diagnostik komponentini sifat jihatidan yaxshilash mumkinligi haqida dalillar mavjud. malakali psixologik va uslubiy ta’minlash orqali yordam. Pedagogik kollejlarda uzluksiz pedagogik amaliyotni joriy etish oʻquv jarayonining barcha ishtirokchilarining oʻqish va oʻqitishga boʻlgan ijobiy motivatsiyasini kuchaytiradi, bu esa ta’lim sifatining oshishiga va oʻqituvchilarning professional standartida qayd etilgan asosiy kompetensiyalarning rivojlanishiga olib keladi. psixodiagnostik muammolarni hal qilish uchun zarur.

ADABIYOTLAR

Anufriev, AF (2006). Psixologik diagnostika. M: «Os-89».
Kamalova , LA, Zokirova , VG (2015). Universitetda boʻlajak boshlang’ich sinf oʻqituvchilarining pedagogik qadriyatlarini shakllantirish, Evropa tadqiqotlari sharhi, 7 (5), 1-9.
Kostromina, SN (2006). Zamonaviy psixodiagnostika : tizimning asosiy tushunchalari. SPb : Sankt-Peterburg davlat universiteti.
Psixologiya fanidan nomzodlik dissertatsiyasi. Qozon. Minaxmetova, AZ, Epaneshnikov, VV, Shagivaleeva, GR (2012). Oʻqituvchi va oʻquvchining psixotipi korrelyatsiyasi ta’limdagi oʻzaro ta’sirning samaradorligi omili sifatida // Jahon amaliy fanlar jurnali 20-jild (Pedagogika va psixologiya boʻyicha maxsus nashr).
Tarmoqlar innovatsion ta’lim muassasasini rivojlantirish omili sifatida (2016) http://anyanova.tomsk.ru/wp-content/uploads/2013/02/cetevoy.pdf.
Fridman, LM (1997). Umumiy ta’lim psixopedagogikasi. M: “Amaliy institut” nashriyoti Psixologiya».