Ортодонтия фан дастури

II. 
Ўқ)в фанининг мақсади ва вазифаси
Ортодонтия фанини ўқитишдан мақсад - бакалавриат стоматология 
йўналишвда 
таълим 
олаётган 
талабаларга 
ортодонтак 
касалликлар 
профилактикасини, она ва болани соғлом турмуш тарзи ордонтик муаммоларни 
олдини олишдаги аҳамиятини, ортодонтик муолажаларни босқичма-босқич 
бажаришни ва турли аппаратларни коррекциялаш каби амалий кўникмаларни 
ўргатиб, умумий амалиёт шифокор-стоматологларини шакллантиришдан 
иборатдир.
3

---

Умумий амалиёт стоматологи квалификацион тавсифномаси асосида 
талабаларга замонавий педагогик технологиялар орқали улар клиник 
фикрлаш қобилиятларини ўстиришга қаратилган тиш, тиш қаторлари ва 
прикус аномалияларини келиб чиқиш сабаблари (этиологияси), ривожланиш 
механизмлари (патогенез), клиникаси, ташхис ва қиёсий ташхислари, 
даволаш усуллари ҳамда уларни олдини олиш (профилактика) чора- 
тадбирларини ўргата бориш ва амалий (клиник) кўникмаларини тўлиқ 
ўргатиб, умумий шифокор-стоматолог бўлиб ишлашига асос яратиш. 
Фаннинг вазифаси:
- ортодонтия тарихи ҳақида тушунча бериш;
- ортодонтик асбоб-ускуналар, улар билан ишлаш қоидалари ҳақида 
маълумот бериш;
- талабанинг клиник фикрлаш қобшшятини ўстиришга қаратилган 
стандартга мос амалий кўникмаларни ассистент-талаба, талаба-фантом 
услубида автоматизм даражасига етказиш;
- ортодонтия фани соҳасига тааллуқли тиш касалликларини интеграл 
йўналишдаги ташхиси ва қиёсий ташхиси босқичларини, даволаш ва 
профилактика усулларининг зарурий жиҳатлари тўғрисида маълумот бериш;
- ТЖТ (тиш- жағ тизими) патологик жараёнларнинг умумий касалликлар 
билан клиник кечиши бўйича талабалар билимини чуқурлаштириш;
- тиш-жаг тизими аномалияларида ташхис қўйиш, қиёсий ташхислаш ва 
даволаш усулларини ҳамда мезонларини, профилактика асосларини, турли 
ўсиш даврларида чайнов аппаратини морфологик ва функционал тавсифини 
тушунтириш;
- физиологик ва патологик прикус турлари ва белгиларини, тиш-жағ 
тизими аномалия ва деформацияларини турларини, тиш, тиш қатори ва жағ 
суяклари аномалиялари этиологияси, патогенези ва профилактикаси, тиш жағ 
аномалияларни турига, касални ёшига қараб, ортодонтик даво усули ва 
аппаратларни танлашни, ортодонтик силжитувни биомеханикасини, тиш-жағ 
тизими аномалия ва деформацияларини профилактикаси, тиш ва тиш 
қаторларининг қисман нуқсонларида, тиш ва тиш қаторларининг патологик 
едирилишида, катталардаги пародонт тўқимаси касалликларида келиб 
чиқадиган иккиламчи деформациясида протезлашдан аввалги ортодонтик 
даволаш усулларни ўргатиш.
Фан бўйича талабаларнинг билим кўникма ва малакаларига қуйидаги 
талаблар кўйилади.
Талаба:
- ортодонтия амалиётида ишлатиладиган хом ашёлар таркиби;
4
- тиш жаг тизимини ривожланиш даврлари;
- тиш жағ тизимини актив ўсиш даврлари;
- сут тишларни шаклланиш даври;
- сут тишларни шаклланиб бўлган давр;
- сут ва доимий тишлар чиқиш кетма-кетлиги;
- Пон ва Линдер-Хард индекслари;
- Коргхаус индекслари;
- Пон, Линдер-Хард, Коргхаус.Тон ва Еккел усулларини қўллашга 
кўрсатмалар;
- болаларда протезлашни хусусиятлари ҳақида пшсаввурга эга бўлиши;
- бурундан нафас ололмасликни;
- тил юганчаси калталигини;
- трансверзал йўналишдаги аномалияларни;
- ортодонтия амалиётидаги хато ва асоратларни;
- рентгенологик тасвирлар турларини;
- телерентгенографик нуқта, текислик ва бурчакларни;
- тишлар силжиганида ҳосил бўладиган морфологик ўзгаришларни;
- тишларни сон, ҳажм ва миқцор аномалияларини;
- тиш қаторлари аномалияларини;
- сагиттал йўнатишдаги аномалияларни;
- вертикал йўналишдаги аномалияларни;
- стоматологик ускуналар билан ишлашда техника хавфсизлик қоидаларига 
риоя қилишни;
- физиологик ва патологик прикусларни фарқлашни;
- ортодонтик пластинкани тез қотувчи пластмасса ёрдамида қайта 
тиклашни;
- Коркгауз (Коркхаус) бўйича тиш ёйи олд қисмининг узайганлиги ёки 
қисқалигини аниқлашни;
- Понн бўйича тиш ёйи торайганлини аниқлашни;
- Изар бўйича юз турларини аниқлашни;
- индивидуал бош қалпоқчасини;
- энгак ости сопқонини;
- миогимнастик машқларни бажаришдаги умумий қоидаларни;
- Адамс кламмерини тайёрлашни;
- сут қозиқ тишларнинг едирилмаган дўмбоқларини танлаб чархлашни;
- ўзи қотувчи пласмасса ёрдамвда тишлов юзали аппаратларни қайта 
тиклаш ва коррекциялашни;
5

---

- тишлар аномалияларини даволашидан сўнг ортодонтик ҳалқаларни ечиш 
ва тишларнинг қаттиқ тўқиматарини тозалашни;
- прогеник, прогнатик, чуқур, кесишган, очиқ тишловларда тўғри ташхис 
қўйишни;
- ортодонтик ҳалқаларни ўлчаб кўришни;
- ортодонтик ёйларни шаклига қараб ажратишни;
- стоматологик (брекетларни ёпиштириш масофасини ўлчаш, ортодонтик 
ёйга шакл бериш, резина лигатурани ўрнатиш, дистал амбрлар билан 
фойдаланиш, симли лигатураларни бойлайдиган қисқич, тиш тошларни 
олиш, учун) асбобларни тузилишини, қўллаш учун кўрсатмаларни;
- конструктив прикусни аниқлашни;
- соглом турмуш тарзини тарғибот қилишни билиши ва улардан фойдалана 
олиши,
- эластик масса ёрдамида қолип олиш;
- жағларнинг диагностик моделларини қўйиш;
- ортодонтик-биологик сепарацияни ўтказиш;
- вестибуляр ёйли, винтли, итариб чиқарувчи пружинали пластинкаларни 
фаоллаштириш (активлаш);
- прогнатик, прогеник, очиқ прикусдаги ва тил мушаклари учун 
миомашқларни беморларга ўргатиш амалий кўникмаларига (шу жумладан