О=сил ва ларга хос рангли реакциялар

 

2- tajriba.   LIBERMAN-BURXARD REAKSIYASI. 

 

 

Ikkita  probirkaning  biriga  1  ml  xolesterin  ekstrakti,  ikkinchisiga  shuncha 

miqdorda  xolesterinning  1%  li  xloroformdagi  eritmasi  quyiladi.  So'ngra  ularning 

ustiga  10  tomchidan  sirka  angidrid  va  2  tomchidan  konsentrlangan  sulfat  kislota 

qo'shib,  yaxshilab  chayqatiladi.  Suyuqlik  avval  qizil,  keyin  qizg'ish-binafsha, 

binafsha-ko'k  va  nihoyat,  yashil  rashta  bo'yaladi. Eritmada  yashil  rang  hosil  bo'ladi.

 

 

 

20.MURAKKAB   OQSILLAR 

 

Gidrolizlanganda  aminokislotalar  bilan  bir  qatorda  prostetik  gruppa  deb 

ataluvchi turli ximiyaviy tarkibli moddalar hosil qiluvchi yuqori molekulyar biologik 

polimerlar  murakkab  oqsillar  deb  ataladi.  Prostetik  gruppaning  ximiyaviy  tarkibiga 

qarab 

murakkab 

oqsillar 

xromoproteinlar, 

nukleoproteinlar, 

lipoproteinlar, 

glikoproteinlar, fosfoproteinlar va metallopooteinlarga bo'linadi. 

Prostetik  gruppa  sifatida  tarkibida  oqsil  xarakteriga  ega  bo'lmagan  turli  xil 

rangli birikmalar bo'ladigan    murakkab    oqsillar    xromoproteinlar deb ataladi. 

Xromoproteinlar  hayvonot  va  o'simlik  olamida  keng  tarqalgan  bo'lib, 

organizmda  ketadigan  turli  bioximik,  metabolitik  prosesslarda  muhim  rol  o'ynaydi. 

Tabiatda  tarkibida  gem  va  shunga  o'xshash  birikmalar  bor  xromoproteinlar  keng 

tarqalgan.  Bularga  qon  gemoglobini,  muskul  to'qimasining  mioglobini,  o'simlik  va 

hayvonot dunyosida keng tarqalgan fermentlar — katalaza, peroksidaza, sitoxromlar, 

tarkibida xlorofill bor plastid oqsillari misol bo'la oladi. 

Gem  yadrosidagi  temir  birinchidan  o'zgaruvchan  valentli  bo'lganligi, 

ikkinchidan  koordinasion  bog'  hosil  qila  olish  qobiliyati  bo'lganligi  uchun  tarkibida 

gem  bo'ladigan  murakkab  oqsillarning  tirik  organizmda  ishtirok  etadigan  moddalar 

almashinuv prosesslari miqyosi juda keng. 

Gemoglobin  oqsil  qismi  globindan  va  pigment  qismi  gemdan  tashkil  topgan. 

Odam  va  hayvonlar  gemoglobinining  turaro  o'ziga  xosligi  uning  oqsil  qismi  globin 

strukturasiga bog'liq.  Gemning  tuzilishi  gemin  tabiatli  barcha    murakkab   oqsillarda  

bir    xil.    Ikki  valentli  temir  bilan  bog'langan  protoporfirin  gemning  asosini  tashkil 

etadi. 

 

 

---

 

39