O‘zbek аdabiy tili (morfologiya) toshkent nashriyoti


Download 0.78 Mb.
bet108/118
Sana09.06.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1469389
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   118
Bog'liq
ишланилаётган

АДАБИЁТЛАР
1.Петров В.В. Философия, семантика и прагматика // Новое в зарубежной лингвистике. Выпуск ХУI. -М.: Прогресс, 1985.
2. Шоабдураҳмонов Ш., Асқарова М., Ҳожиев А., Расулов И., Дониёров Х. Ҳозирги ўзбек адабий тили, 1-қисм, - Тошкент: Ўқитувчи, 1980.


GLOSSARIY
Yordamchi so`zlar hech qachon mustaqil qo`llanilmaydi, bog`liq qurshovlardagina kela oladi.
Mustaqil so`zlar mustaqil qo`llanilish va ma`no ifodalash qobiliyatiga egadir.
Yordamchi so`zlar leksemalar va qo`shimchalar orasida “oraliq uchinchi” bo`lib, ham leksemalar, ham grammatik morfemalar xususiyatini o`zida mujassamlashtiradi. Ular shaklan leksema, mazmunan qo`shimchadir.
Qo`shimchasimon yordamchi so`zlar shaklan qo`shimchaga o`xshaydi, ammo yordamchi so`zlarning vazifasini bajaradi.
Yarim yordamchi so`zlar atamasi ostida boshqa turkumga mansub bo`lgan so`zning yordamchi vazifasida qo`llanilishi (old, orqa, avval, bo`ylab, boshlab…) yoki tabiatida “shakldoshlik” mavjud bo`lgan birliklar tushuniladi.
Bog`lovchilar gap bo‘laklari, qo‘shma gapning sodda gapga teng qismlari orasidagi turlicha aloqalarni, grammatik munosabatni ko‘rsatadi.
Sof bog`lovchilar guruhiga faqat bog`lovchi vazifasida qo‘llaniladigan va, hamda, yo, yoxud, yoki, ammo, lekin, biroq, chunki, shuning uchun, agar, ya’ni kabi yordamchi so‘zlar xos.
Yuklamalarning o`ziga xos xususiyati shundaki, ular so`zlarga yoki gaplarga so`roq, ta`kid, kuchayturuv, ayirish-chegaralash, o`xshatish kabi qo`shimcha ma`nolarni beradi va funksional “bog`lash” belgisiga nisbatan beqaror, o`zgaruvchan sanaladi, ya`ni “bog`lash” belgisi bo`lishi ham mumkin, bo`lmasligi ham mumkin.
Yordamchi so`zlar til tizimida mohiyatan mustaqil so`zlar bilan qo`shimchalar oralig`ida turadi.
Mavzu bo‘yicha tavsiya etiladigan adabiyotlar
1. Абдураҳмонов Ғ. Қўшма гап синтаксиси асослари. Тошкент, 1958 йил.
2. Асқарова М. Боғловчи-юкламалар ҳақида. ЎТА, 1962 йил, 5-сон, 5-12-бет-лар.
3. Ne’matov H.va boshqalar. Ona tili. 7-sinf uchun darslik. Toshkent, «O‘qituvchi», 2001- yil.
4. Неъматова Л. Ўзбек тилида привативлик (нофонологик сатҳлар). НД, Тошкент, 2002 йил.
5. Турсунов У. ва бошқалар. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Тошкент, 1992 йил.
6.Ўзбек тили грамматикаси. I том. Морфология. Тошкент, 1975 йил.
7. Sayfullayeva R., Mengliyev B., Boqiyeva G. va b. Hozirgi oʻzbek adabiy tili. Darslik. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010.
8. Замонавий ўзбек тили. Морфология. Дарслик.– Тошкент: Мумтоз сўз, 2008.
9. Abuzalova M., Toirova G. Hozirgi oʻzbek tili (Morfologiya). Oʻquv qoʻllanma. Toshkent, 2019.

Download 0.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling