O„zbek tili va adabiyoti fakulteti o„zbek tili va uni o„qitish uslubiyati kafedrasi

*538-mashq. Sinf taxtasi yoniga ikkita o„quvchi chiqsin. Birinchi 


o„quvchi ijobiy ma‟noga, ikkinchi o„quvchi salbiy ma‟noga ega bo„lgan 

iboralarga misol keltirsin. Shu tariqa o„yin davom ettiriladi.
Bu o„yinga “Yaxshilar va yomonlar” o„yini deb nom beramiz. Har bir 

guruhdan o„zlari tanlagan bittadan vakil chiqadi. “Chaqqonlar” guruhi ijobiy

ma‟noga ega iboralarga, “Topqirlar” guruhi esa salbiy ma‟noga ega bo„lgan 
iboralarga misollar topadi. Bu o„yin orqali o„quvchilar ijobiy va salbiy iboralardan
nutqda to„g„ri foydalanish ko„nikmariga ega bo„ladi. O„yinda vaqt belgilanib, 
qaysi guruh ko„p va to„g„ri misol topsa g„olib sanaladi.
1.

“Chaqqonlar” guruhi: 2. “Topqirlar” guruhi

tilidan bol tomadi ilonning yog„ini yalagan 
oq ko„ngil ichi qora
ko„kka ko„tarmoq yerga urmoq 

---

33

istarasi issiq turqi sovuq
dimog„i chog„ kayfi buzuq 
do„ppisini osmonga otdi tepa sochi tikka bo„ldi
Keyin yangi mavzuni mustahkamlash uchun ikkita guruhga savol va 
tiopshiriqlar bilan murojat qilamiz.
Savollar umumiy tarzda beriladi. 
1.
Ibora deganda nimani tushunasiz? 

Guruh a‟zolari o„zlarining mustaqil fikrlarini bildiradi.

Ma‟nosi bir so„zga teng keladigan so„zlar birikmasi yoki gaplarga 


ibora deyiladi. 

Iboralar gap tarkibida yaxlit holda bitta so„roqqa javob bo„ladi va 

bitta gap bo„lagi vazifasida keladi. 

2.
Quyidagi iboralarni gap ichida keltiring va ularning qaysi so„zlarga 

teng kelishini ayting .

Qo„li kaltalik qildi, yeti o„lchab, bir kesdi, mum tishlab qoldi. 
Bu savolga javob olish uchun yuqoridagi iboralarning har biri alohida 
yozilgan oq qog„ozlar guruhlarga tarqatiladi. O„quvchilar ular ishtirokida gap
tuzib, unga teng kelgan so„zlarni topadi. 
Qaysi guruh tez va to„g„ri bajarsa g„olib sanaladi va o„sha guruh
rag„batlantiriladi. 
Namuna: