O„zbek tilini o„qitish metodikasi (kognitiv-pragmatik yondashuv asosida)

Аsаr, аsorаt, nishon, iz.
Аsil, tozа, sof, sаrа, sаrxil.
Аsos, tаyanch, negiz, poydevor, bаzа.
Аvvаldan, ilgаridan, burundan, qаdimdan, аzаldan, boshdan.
Bаxt, iqbol, tole, sаodаt.
234
Hаmdаrd, dаrdkаsh, g‗аmxo‗r.

5. 
   
   topshiriq. Bosh so‗zlarni qatnashtirib gaplar yozing. Keyin shu so‗zlarni ma‘nodoshlari bilan almashtirib o‗qib ko‗ring.
   

Namuna: Bo„lar bola avvaldan (ilgаridan, burundan, qаdimdan, аzаldan, boshdan) ma‟lum.

Bilim baxt (iqbol, tole, sаodаt) keltirar.

5. 
   
   topshiriq. Gaplarni o‗qing. Tagiga chizilgan so‗zlarni qavsda bеrilgan ma‘nodoshlari bilan almashtirib o‗qing. Gap ma‘nosida qanday farq sezganligingizni bildiring.
   

Marvaridxon o„qituvchisi bergan topshiriqni tеz tushundi (angladi, fahmladi, bildi, uqdi). 2. So„zni bеhuda ishlatmang! (bekor, o‗rinsiz, noo‗rin, аsossiz, bejiz). 3. Insonning qandaylgini uning fahmi belgilaydi. (fаrosаt, did, tаmiz, uquv, zehn, idrok) 4.O„zbekiston – ajoyib gulshan. (guliston, gulzor, gulbog‗, bo‗ston, chаmаn, chаmаnzor)

―So‗zlarning salbiy va ijobiy bo‗yoqlari‖ mavzusi orqali o„quvchilarga istalgan so„zni (garchi zaruriy ma‟noni bersa-da) istalgan o„rinda bir xilda ishlatib bo„lmasligini (bunda, albatta, nutqiy sharoit inobatga olinishi zarurligini) anglatish muhim. Masalan, gapirmoq, so‗zlamoq, demoq, aytmoq, valdiramoq, javramoq, vaysamoq, bobillamoq kabilar mazmunan bir-biriga yaqin birliklar bo„lsa-da, ulardan nutqda baravar foydalanib bo„lmaydi. Zero, ba‟zi so„zlarda so„zning leksik, grammatik ma‟nolaridan tashqari uslubiy ma‟nolar ham mavjud bo„ladi. Chunonchi, Bola mavzu mohiyatini so‗zlab berdi gapida kesim o„rnida gapirib berdi, aytib berdi shakllarini ishlatish mumkin, ammo valdirab berdi, javrab berdi, vaysab berdi, bobillab berdi deb bo„lmaydi. Hatto shu o„rinda demoq birligini ishlatish ham nutqqa putur yetkazadi.
“So„zlarning salbiy va ijobiy bo„yoqlari” mavzusi ta‟limida quyidagi topshiriqlardan foydalanish mumkin:

1.