O‘zbek tilining sohada qo‘ llanilishi
Bibliografiyam shakllantinsh mezonlari bilan tanishish
Download 1.47 Mb.
|
O‘zbek tilining sohada qo‘ llanilishi kitob hamma mavzulari bor
- Bu sahifa navigatsiya:
- konikmalariga ega bolish, tizimli tahlil qilish malakasiga ega bolishi kerak
- interfaol keys-stadilar;
Bibliografiyam shakllantinsh mezonlari bilan tanishish.
Ilmiy tadqiqotning tarkibiy qisnilarini ishlab chiqish va himoyaga tayyoriash. Himoya nutqi, V. I an o‘qitilishinin» natijalari (shakllanadigan kompctcntsiy alar) Fanni o zlashtirish nalijasida talaba 0‘zbek till imkoniyatlaridan amalda to'g'ri foydalanish kompetentsiyasiga, o'zbek tilini sohada qo'llash bo'yicha tasawur va bilimga ega bo'lishi; O'zbek Hilda sohaga oid oid atamalanu tushunish, ulami mutaxassisligi mavzusidagi muloqotda mustaqil qo'llay olish jarayonlarining xususiyatlarini bilish va ulardan foydalanish ko'iiikmalariga ega bo'lishi; Sohaga oid matnlar bilan o'zbek tilida tanishish, matn tuzish. uni tahlil va talmr qilish, sohaviy hujjatlami tayyoriash va rasmiy lashtirish. kasbiy muloqot yuritish ko'nikmalariga ega bo'lish, tizimli tahlil qilish malakasiga ega bo'lishi kerak VI. Ta’lini texnologiyalari va metodlari: amaliy topshiriqlar; interfaol keys-stadilar; mantiqiy fiklashga qaratilgan grafik organavzerlar; gumhlarda ishlash; taqdimot qilish. individual loyihalar, ’jamoa bo'lib ishlash va himoya qilish uchun loyihalar. Ml. krcditlarni olish uchun talahlar: Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalami to la o'/lashtirish. tahlil natijalanni to'g n aks ettira olish, o'rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohad; yuntish va nazoratning barcha shakllanda benlgan vazifa va topshmqlami bajarish, fanni o zlashtirish Asosiv adabiyotlar Abdurahmonova M . Fattaxova D., Xalmuxaniinedova U.. lnogamova N.. Egamberdiveva N. O zbek till (o*quv qo'llanma) - Toshkent: Munitoz so'z, 2018. Qo'ng'urov R. Begmatov E., Tojiycv Y. Nutq madamyati va uslubivat. Darslik I “Barkamol fayz media". 1992 424 bet; Muhiddinova X., Salishev a Z., Polatova X. O zbek tili (oliy talim muassasalari ms guruhlan uchun darslik). - Toshkent: O'qituvchi, 2012. - 288 b. Aminov M . Madvalivev A., Mahkamov N.. Mahmudov N Ish yuntish (amaliv qoMlanma). Toshkent: Ozbekiston milliy ensiklopedivasi, 2017.- 456 b. Qo4himcha adabiyotlar Ozbekiston Respublikasi Prezidentinmg 2019-vil 21-oktabrdagi *0*zbek tilining davlat till sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshinsh chora- tadbirlari to'grisida’gi PQ-5850 son qarori 2. Ozbekiston Respublikasi Prezidentinmg 2020-yil 29-yanvardagi “Ozbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi huzuridagi atamalar komissiyasining faoliyatini tashkil qilish chora-tadbirlan to*g risida"gi PQ-40 son qaron Husanov.N., Husanova M, Xo jaqulova R. Yusupov E. “Iqtisodiyotda texnik yoz.uv‘\ T.:”Fan va texnologiya markazi”, 2012. 152 b 8 Ahmedova MX.. Gavubova К A “O zbek П1Г. T. TATU, “Aloqachi", 2019. 0‘zbek tilining izohli lug ati (5 jildli). Toshkent: 0*zbekiston milliy ensiklopedivasi. 2005-2008 Sohaviy lug atlar. Axborot manhalari http://sahifa.tj/uzbeksko-russkij.aspx -Uzbeksko-russkiy percvodchik. http://library.ziyonet.uz/ - ta lim portali
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TOSHKENT ARXITEKTURA QURILISH INSTITUTI “Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor А.O‘.Мirisayev “ ” 2021- yil “O‘ZBEK TILINING SOHADA QO‘LLANILISHI” FANINING SILLABUSI Ta’lim yo‘nalishlari: Ta’lim sohasi: Bilim sohasi 400 000 - Biznes, boshqaruv va huquq 700 000 - Muhandislik, ishlov berish va qurilish sohalari 710 000 - Muhandislik ishi 720 000 - Ishlab chiqarish va ishlov berish sohalari 730 000 - Arxitektura va qurilish 5340100 - Arxitektura (turlari bo‘yicha) 5150900 - Dizayn 5341700 - Arxitektura yodgorliklari rekonstruksiyasi va restavratsiyasi. 5340900 - Qiymat injiniringi va ko‘chmas mulk ekspertizasi 5340200 - Bino va inshootlar qurilishi (sanoat va fuqaro binolari) 5340200 - Bino va inshootlar qurilishi (neft-gazni qayta ishlash sanoati ob’ektlari) 5340500 - Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalarini ishlab chiqarish. 5320100 - Materialshunoslik va yangi materiallar texnologiyasi (qurilish) 5340700 - Gidrotexnika qurilishi (daryo inshootlari va gidroelektro- stansiyalar qurilishi) 5311500 - Geodeziya, kartografiya va kadastr (qurilish). 5340400 - Muhandislik kommunikatsiyalarini qurilishi va montaji (turlari bo‘yicha) 5341200 - Suv ta’minoti va kanalizatsiya tizimlarini loyihalashtirish va ekspluatatsiyasi. 5630100 - Ekologiya va atrof-muhit muhofazasi (qurilish) 5340300 - Shahar qurilishi hamda kommunal infratuzilmani tashkil etish va boshqarish 5341800 - Devorbop va pardozbop qurilish materiallari texnologiyasi 5310900 - Metrologiya, standartlashtirish va mahsulot sifati menejmenti (qurilish) Umumiy o' quv soati - 90 soat Shu jumladan: Amaliy mashg'lot - 30 soat Mustaqil ta'lim soati - 60 соат \\ TOSHKENT - 2021 “O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi” fanidan nofilologik yo‘nalishdagi Oliy ta'lim talabalari uchun tuzilgan Fan sillabusi Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti tomonidan ishlab chiqilgan va O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan 2020-yil 29-avgustda 452-sonli buyrug'i bilan tasdiqlangan Fan dasturi asosida tuzilgan. Fan sillabusi Toshkent arxitektura qurilish instituti Ilmiy-uslubiy kengashining 2021 - yil “ ” “ ” dagi - sonli bayoni bilan tasdiqlangan. Tuzuvchi: J.I. Xolmuradova, filologiya fanlari nomzodi, prof. v.b. Taqrizchilar: M.Y.Mahkamova, TAQI “O‘zbek tili va adabiyoti “ kafedrasi mudirasi, pedagogika fanlari nomzodi R.R. Niyazmetova TDO‘AU O’zbek tili va adabiyoti fakulteti “O‘zbek tilini o’qitish metodikasi “ kafedrasi professori filologiya fanlari doktori. TAQI Bino va inshootlar qurilishi fakulteti dekani: 2021 - yil “ ” I. Aliyev TAQI “O‘zbek tili va adabiyoti “ kafedrasi mudiri: 2021 - yil ” ” M.Mahkamova FAN SILLABUSI Fan to'g'risida ma'lumot
Fanning mazmuni 2.1 Fanni o‘qitish maqsadi va vazifalari. Respublikamizda ta'limni takomillashtirish borasida olib borilayotgan ishlar Kadrlar tayyorlash milliy dasturi talablari asosida mazmun jihatidan yangi o‘quv dasturlari va darsliklar yaratishga qaratilmoqda. Davlat tili maqomiga ega bo‘lgan o‘zbek tilini o‘qitishni ham bugungi davr talablariga javob beradigan darajaga o‘tkazish ana shunday muhim vazifadir. Dasturning asosiy maqsadi talabalarning o‘zbek tilidan egallagan bilim va ko‘nikmalarini mustahkamlash va yanada kengaytirish, tanlagan ixtisosliklari doirasida davlat tilini puxta bilishlariga yordamlashish, nutqlarini kasbiy atamalar bilan boyitish, o‘zbek tilidan yuqori darajada nutqiy savodxonlikni ta’minlashga erishishdir. Ushbu nuqtai nazardan dastur o‘qituvchi va talaba oldiga qator vazifalarni qo‘yadiki, bular mutaxassisning kundalik mehnat faoliyati hamda turmushida zarur bo‘lgan nutqiy mavzularda o‘zbek tilida mustaqil so‘zlay olishlari va yozishlari, ixtisoslikka oid turli nutq uslublarida matn tuza olish, uni o‘zgartira bilish malakalarini shakllantirishni ko‘zda tutadi. Dasturni tuzishda ana shunga e’tibor bergan holda muayyan nutqiy mavzular doirasida zaruriy grammatik bilimlarni berish, ixtisoslik doirasida og‘zaki va yozma nutqni o‘stirish, turlicha tipdagi matnlarni erkin tuza olish malakalarini o‘stirish vazifasi qo‘yilgan. Dasturni tuzishda oliy ta’limda davlat tilini o‘qitishning zamonaviy texnologiyasi inobatga olindi hamda talabalarning akademik litscy va kollejlarda o‘zbek tilidan egallashlari shart bo‘lgan bilimlar ko‘lami va darajasiga asoslaniladi. 2.2. Fan o‘qitilishining natijalari (shakllanadigan kompetensiyalar) Fanni o‘zlashtirish natijasida talaba: -o‘zbek tiliga mansub bo‘lgan til oilasi va guruhi, o‘zbеk tilining fonеtikasi va morfologiyasi, o‘zbеk tilining gap qurilishini; -o‘zbеk tilida so‘zlarning qo‘llanilishi to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi lozim. -o‘zbеk tilidagi nutq tovushlari va so‘zlarni to‘g‘ri talaffuz qilishni; -o‘zbеk tilida sintaktik jihatdan to‘g‘ri gap tuza olishni; -bog‘lanishli matn tuzish va o‘z sohasi doirasida fikrlarni o‘zbеk tilida bayon qil olishni bilishi kеrak. Og‘zaki va yozma nutqda o‘zbеk tilining grammatik qoidalarini qo‘llay olishi, o‘ ixtisosligi bo‘yicha o‘zbеk tilida maqola, risolalar tayyorlashda lug‘atlardan foydalana olish; -so‘zlarni o‘rinli qo‘llay olishi, o‘qish va kеyingi mеhnat faoliyati jarayonida o‘z tilida muloqotga kirisha olish, yеtarli yozma va og‘zaki savodxonlikka ega bo‘lish; olish zbеk -o‘zbеk nutqining barcha uslublarida bitilgan matnlarni o‘rganishda o‘z bilim va. ko‘nikmalarini qo‘llash, o‘zbеk tilida ish yuritish ko‘nikmalarini faoliyatiga tatbiq eta va ixtisosligi sohasidagi kitob taqriz yoza bilish, u yoki munosabat bilan o‘z fikrini o‘ tilida asosli bayon qilish ko‘nikmasiga ega bo‘lish lozim. a idan Shuningdеk, o‘zbеk tili fanini davlat tili sifatida puxta egallash uchun har bir talab o‘zbеk tilining og‘zaki va yozma nutq shakllarini to‘liq o‘zlashtirishi, uning so‘z boyli|g grammatik bilimlar asosida to‘g‘ri foydalana bilishi, kundalik turmush va tanlangan ixtisosligiga oid mavzularda o‘zbеkcha erkin muloqotga kirisha olishi zarur. Shunga ko‘ra, talabalar o‘zbеk tili fanidan: umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi ^gizida o‘zbеk tilining fonеtikasi, grammatikasi bo‘yicha egallagan bilimlarini to‘ldirishi va rivojlantirishi; o‘zbеk tilining so‘z boyligidan gap tuzish va uni nutq uslublarida to‘g‘ri qo‘llashda foydalana bilishi; kasbiy atamalarni tushunishi, ularni mutaxassisligi mavzusidagi muloqotda mustaqil qo‘llay olishi; matn milliy va umuminsoniy qadriyatlar, mutaxassisligiga oid mavzularda bog‘lanishl tuza olishi va bundan matnlami tarjima qilishi; o‘zbek xalqining tarixi, an'analari urf-odatlari, mustaqil davlatimizning ijtimoiV- iqtisodiy taraqqiyoti to‘g‘risidagi turli nutqiy vaziyatlarda o‘zbekcha erkin muloqotga kirisha olishi; ixtisoslikka oid ilmiy atamalarni to‘g‘ri o‘qish, ma’nosini izohlay bilish, ular ishtirokidagi gaplarni sintaktik jihatdan to‘g‘ri tuzishni bilishi va amalda qo‘llay olishi; o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda o‘zbеk tilining grammatik qoidalari, mе,yorlariga amal qilgan holda mustaqil ifodalash olish; o‘z ixtisosligi bo‘yicha lug‘atlardan foydalangan holda maqola, turli rasmiy ish hujjatlarini tayyorlay bilishi, davlat tilida yеtarli yozma savodxonlikka ega bo‘lish, ish yuritish ko‘nikmalarini mеhnat faoliyatiga erkin tatbiq eta bilishi; o‘zbеk tilidagi turli matnlarni, xususan, ixtisoslikka oid matnlarni tushunib o‘dish va tarjima qilishi; o‘zbеk tilining lug‘aviy boyligi va ixtisoslik atamalaridan o‘rinli foydalanish, ular yordamida o‘z fikr-mulohazalarini asosli bayon etish tajribasiga ega bo‘lishi zarur. 2.3. Ta’lim texnologiyalari va metodlari: amaliy topshiriqlar; interfaol keys-stadilar; mantiqiy fikrlashga qaratilgan grafik organayzerlar; guruhlarda ishlash; taqdimotlarni tayyorlash; individual loyihalar; jamoa bo‘lib ishlash va himoya qilish uchun loyihalar. 3. Fan bo‘yicha umumiy yuklama hajminig o‘quv jarayoni turlari bo‘yicha taqsimlanishi: Talabaninig o‘quv yuklamasi, soat Auditoriya mashg‘ulotlari
3.2. Asosiy nazariy qism. (amaliy mashg‘ulotlar) Fanning tarkibiy tuzilishi: MQIf, BIQf ,QBF, AF 4- semestr (30 soat) Dars Mavzular Ma'ruza, amaliy va laboratoriya mashg'ulotlari rejasi
tayyorlash Milliy dasturi” kabi davlat hujjatlarida o'zbek tilini Davlat tili sifatida o'qitish masalalari bo'yicha ma’lumot to'plash.. 2.O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “O'zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora - tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmonida belgilangan vazifalarning amalda bajarilishi bo'yicha tilshunos va adabiyotshunos olimlarning fikr va mulohazalari bayon etilgan maqolalari bilan tanishish. 3.O'zbek tilining imlo qoidalari va soha egalarining savodxonligi. “XXI asr fizikasi” mavzusida ijodiy matn yaratish. 4.O'zbek tili leksikasining boyish manbalari. Fizikaga xos o'z va o'zlashgan so'zlar tasnifi. 5.O'zbek leksikografiyasi. Bir tilli va ikki tilli lug„atlar bilan tanishish. O'zbek tilining izohli lug„atida berilgan sohaga oid so'zlar izohi bilan tanishish. Fizikaga oid terminlar bo'yicha nostandart testlar tuzish.. Fizikaning dolzarb masalalariga bag„ishlangan ilmiy maqola ustida ishlash. Maqoladagi sohaga oid atamalar va kalit so'zlar tahlili. 8.Soha olimlarining ilmiy asarlari bilan tanishish, shu asar asosida reproduktiv testlar tuzish. Badiiy nutq uslubi. O'zbek she’riyati. “Bir she’r tarixi” mavzusida esse yozish. Badiiy asar tahlili (ixtiyoriy). O'qilgan badiiy asarni “Idrok xaritasi” innovatsion texnologiyasi asosida tahlil qilish. ll.So'zlashuv nutq uslubi. Nuqiy kompetentlikka rioya qilish. Sohaga oid ilmiy mavzuning og„zaki taqdimoti. 12.Publitsistik nutq uslubi. Publitsistik maqolalar bilan tanishish va tahlil qilish. “Men tanlagan soha va OAV” mavzusida esse yozish. 13.Sohaga oid ilmiy maqolalardan biriga taqriz yozish. 14.Sohaga oid ixtiyoriy ilmiy mavzuda tezis tayyorlash. 15.Sohaga oid ixtiyoriy ilmiy maqolaga rezyume tayyorlash. 16.Sohaga oid ixtiyoriy ilmiy asarga annotatsiya tayyorlash. 17.“Mutaxassis va davlat tili” mavzusini “Nima uchun?” grafik organayzeri asosida ochib berish. 18.“Mutaxassisilik tarixidan” mavzusini Klaster usulida yoritib berish. 19.Sohaga oid hujjatlar bilan tanishish. Kasbga oid hujjat namunalari bilan ishlash. (rezyume, ariza, tavsifnoma, ma’lumotnoma) Kasbga oid hujjat namunalari bilan ishlash. (bildirishnoma, hisobot, xizmat yozishmalari) Mavzuga oid tadqiqot va uni olib borish jarayonlari. 23.Sohaning innovatsion yangiliklari haqida taqdimot tayyorlash. 24.Dastlabki ilmiy tadqiqot yozishda til imkoniyatlaridan to‘g‘ri foydalanish. 25.Ilmiy tadqiqot mavzusi bo'yicha adabiyotlar bilan tanishish, ma’lumotlar to'plash. 26.Bibliografiyani shakllantirish mezonlari bilan tanishish. 27.Ilmiy tadqiqotning tarkibiy qismlarini ishlab chiqish va himoyaga tayyorlash. Himoya nutqi. Talabaga mustaqil ishni tayyorlashda muayyan mavzuning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi ish shakllaridan foydalanish tavsiya etiladi: referat, ilmiy axborotlar tayyorlash, kartotekalar yaratish, ish hujjatlaridan namunalar tayyorlash, slayd materiallari, ishlanmalar yaratish, sohaviy matnlarni tahlil qilish. 4.2. Kreditlami olish uchun talablar: Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalami to‘la o‘zlashtirish, o‘zbek tilidagi nutq tovushlari va so‘zlarni to‘g‘ri talaffuz qilishni; o‘zbek tilida sintaktik jihatdan to‘g‘ri gap tuza olishni; bog‘lanishli matn tuzish va o‘z sohasi doirasida fikrlarni o‘zbek tilida bayon qila olishni bilish va joriy nazorat shakllarida berilgan vazifa hamda topshiriqlarni bajarish,test topshirish, yakuniy nazorat bo‘yicha yozma ish yozish. TALABALARNI BAHOLASH TARTIBI Murakkab testlar, matn ustida ishlash, diktant, yozma va og‘zaki nutq 5 baho «a’lo» 5 Baholash mezonlari Baholash usullari Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikrlay olish. Mustaqil mushoxada yuritish Amalda qo'llay olish. Mohiyatini tushunish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo'lish. 4 baho «yaхshi» Mustaqil mushohada yuritish. Amalda qo‘llay olish. Mohiyatini tushunish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo'lish. 3 baho «qoniqarli» Mohiyatini tushunish. Bilish, aytib berish Tasavvurga ega bo'lish. 2 baho «qoniqarsiz» Aniq tasavvurga ega emaslik. Bilmaslik. Bahorgi semestr 15 ta dars
Baholash tartibi o‘z ichiga nazoratlar turini (joriy va yakuniy nazoratni) qamrab olac o‘zlashtirish darajasi quyidagi yo‘l bilan baholanadi: i. Talabaning
TALABALARNING O‘ZLASHTIRISHINI BAHOLASH MEZONLARI “A+”, “A”, “B+”baho: takaba materiallami mustaqil ravishda tez o‘zlashtiradi: xatolarga yo‘l qo‘ymaydi; mashg’ulotlarda faol ishtirok etadi; savollarga to‘liq va aniq javob beradi. “B”, “C+”, “C”baho:talaba materiallarni yaxshi o‘zlashtirgan, uni mantiqiy ifoda eta oladi; mashg’ulotlarda faol ishtirok etadi; savollarga to‘liq va aniq javob beradi, biroq uncha jiddiy bo‘lmagan xatolarga yo‘l qo‘yadi. “D+”, “D”baho:asosiy materiallarni biladi, biroq uni aniq ifoda etishga qiynaladi; savollarga javob berishda aniqlik va to‘liqlik yetishmaydi; materiqllarni taqdim etishda ayrim xatoliklarga yo‘l qo‘yadi; kommunikatsiya jarayonida qiyinchilik sezadi. “F” (o‘tmadi)baho:materiallarni o‘zlashtirmagan; savollarga javob bera olmaydi; mashg’ulotlarda ishtirok etmaydi. Talabalarni baholashda quyidagilar hisobga olinadi: mashg‘ulotlardagi ishtiroki (davomat); mashg‘ulotlardagi faollik va ijodkorlik; asosiy va qo‘shimcha o‘quv materiallarini o‘zlashtirish; mustaqil ta’lim bo‘yicha topshiriqlarni o‘z vaqtida bajarish; nazoratning barcha turlarinii o‘z vaqtida bajarish. AKADEMIK VA ETIK TALABLAR Nazorat topshiriqlarini bajarishda ko‘chirmakashlikka (plagiat) yo‘l qo‘yilmaydi. Test, o‘quv loyihalari, mustaqil ishlar, joriy, yakuniy nazorat topshiriqlarini boshqa shaxslardan ko‘chirib olinishiga yo‘l qo‘yilmaydi, boshqa talabaning o‘rniga imtihon topshirish taqiqlanadi. Kurs bo‘yicha har qanday nazorat topshirig‘ini soxtalashtirgan talaba fanni o‘zlashtirmagan (“F”) hisoblanadi. Mashg‘ulotlar paytida mobil aloqa va boshqa elektron qurilmalardan noo‘rin foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Topshiriq. Berilgan gaplarni o'zbek tiliga tarjima qiling. Geologiya izuchaet pro^ssbi, kotorbie рго1екаю1 na Zemle, v её obolochkax. Tokina zemnoy korbi (salicheskoy obolochki) ot mest k mestu menyaetsya. Zemnaya kora obladaet naibolshey moщnostю (50-70 km) oblasti gornbix xrebtov: v oblasti materikov ona soxranyaet primerno odinakovuю, tolщinu okolo 40-30 kilometrov, a v oblasti okeanov ona znachitelno tonshe - do 10 kilometrov. Topshiriq. berilgan gaplarni o'zbek tiliga tarjima qiling. 1. Geologiya - nauka o Zemle, o sё sostave, stroenii i razvitii. 2. Geologiya izuchaet pro^ssbi, kotorbie protekaюt na Zemle, v eё obolochkax. 3. Zemnaya kora - эШ te chasti litosferbi, kotorbie slojenbi osadochnbimi metamorficheskimi i magmaticheskimi porodami. 4. Pod sloem osadochnbix porod zalegaet «granitnaya» obolochka. 5. Razvedano bolee 1000 mestorojdeniy, v tom chisle: blagorodnbix metallov - bolee 40. Download 1.47 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling