O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi
Download 1.29 Mb. Pdf ko'rish
|
epidemiologiya va tibbiy parazitologiya
125 necha soatdan keyin shilimshiq va qon aralashmagan tez-tez su- yuq ich ketadi. Ogir kechganda qusuq massalari va najas bilan suyuqlik yoqotish natijasida organizmning suvsizlanish simp- tomlari paydo bolishi mumkin. Òashxisi. Oxirgi tashxis bakteriologik va serologik laboratoriya tekshirish usullari yordamida qoyiladi. Bakteriologik tekshirish uchun dezinfeksiya qilingan, songra qaynoq suvda yuvilgan tuvakdan najas (35 g) olinib, natriy xlo- ridning izotonik eritmasiga yoki 30 % li glitserin aralashmasi olin- gan probirkaga otkaziladi. Yaxshisi, axlatning oxirgi qismi olinadi, chunki kolienteritlarda ingichka ichak shikastlanadi. Emizikli bo- lalarda material yorgakdan olinadi. Laboratoriyaga qusish massasi (35 g) natriy xloridning izotonik eritmasi solingan sterillangan probirkaga solib jonatiladi. Material Endo yoki Levin muhitiga ekiladi. Ajratilgan kultura biokimyo va serologik xususiyatlari boyicha tenglashtiriladi. Kasallikning 35-kunlari laboratoriyaga bilvosita gemagglutinatsiya reaksiyasi uchun qon jonatiladi, natijasi antitela titrining ortib borishi kuzatilganda, dinamikada korib chiqiladi. Yuqori sezgirlikka ega bolgan RIF va RUA reaksiyasi keng qollaniladi. Profilaktikasi. Esherixioz kasalligining oziga xos epidemiologik xususiyati uning oldini olishda kopgina qiyinchiliklar tugdiradi. Kasallik manbayini aniqlash juda ham qiyin. Kasallikning boshlanishida ich ketishlar inobatga olinadigan bolsa, bu borada ish olib borish yengillashadi. Chunki ich ke- tish asosida kop miqdorda kasallik chaqiruvchilari ajralib chiqadi. Agar bunda bemorlar umumiy ovqatlanish korxonalarida ishlay- digan bolsa, epidemiologik nuqtayi nazardan eng xavfli kasallik manbayi hisoblanadi. Kasallikning oldini olishda birinchi darajali ahamiyatga ega bolgan vazifalar bemorlarni erta aniqlash va ularni boshqalar- dan ajratish. Ayniqsa, ovqatlanish korxonalarida ishlovchilarni tezroq aniqlab, ajratish muhimdir. Esherixiozlarda bakteriya tashuvchilar, ayniqsa, tranzitor bolsa, epidemiologik nuqtayi nazardan xavfli bola olmaydi. Agarda, bakteriya tashuvchida oshqozon-ichak sohasida kasallik alomatlari kuzatilmasa, bemorlarni ajratish shart emas. Bunday kishilarni bakteriya tashuvchilik tugagunga qadar, ishdan boshatish kerak. Esherixiozlarning oldini olishda koproq kasallikni otkazish yoliga qaratilgan chora-tadbirlar yuqori samara beradi. Kasallik 126 otish yoliga tasir korsatishning sanitariya-gigiyena tadbirlari kasallik tarqatuvchi bosh omillarga qaratilmogi lozim. Bunday tadbirlar, ayniqsa, umumiy ovqatlanish korxonalarida otkazilishi muhim ahamiyatga ega. Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash, oz vaqtida taqsimlash, texnik qoidalarga rioya qilish, aholining sanitariya madaniyatini oshirishini doimiy nazorat qilib borish esherixioz kasalligiga nisbatan epidemiologik xavfsizlikni taminlaydi. 2.3. Dizenteriya Etiologiyasi. Bakterial dizenteriya epidemik tarqalishga moyil va klinik korinishi juda ham turlicha bolgan otkir infeksion kasallik. Qon aralash ich ketishlar simptom kompleksi bilan korilgan dizenteriya kasalligi qadim zamondan malum. Keyingi yillarda bakteriologik tekshirishlar texnikasining mukammallashishi natijasida «dizenteriya» tushunchasi ancha kengaydi va ilgari dizenteriya tashxisi qoyilmagan ich ketishlarni ham oz ichiga oldi. Dizenteriyaning qozgatuvchisi bir necha mikroblardan ibo- rat bolib, ularning kop sonli ayrim namunalari boladi. Di- zenteriya qozgatuvchisini 1891-yili rus olimi Grigoryev, 7 yildan keyin 1897-yilda yaponiyalik Shiga tariflab berdi. Ayni vaqtda dizenteriya mikroblari Fleksner, Zonne, Shtutser- Shmitsa turlariga bolinadi. Grigoryev-Shiga, Shtutser-Shmitsa dizenteriya mikroblarining biokimyoviy faoliyati kam bolib, mannitni emas, faqat glukozani parchalaydi. Qolgan turlari mannitni ham, laktozani ham parchalay oladi. Dizenteriyaning har xil turlari va tiðlari son tomonidan ozaro nisbati doim bir xil bolib qolmasligi epidemiologik jihatdan katta ahamiyatga egadir. Hozirgi kunda Ozbekistonda Fleksner, Zonne turlari tez-tez uchrab turibdi. Qozgatuvchisi tort asosiy korinishga ega bolgan shigellalar guruhiga mansub bakteriya bolib, turli korinishdagi dizenteriya mikroblarining solishtirma ogirligi, ularning etiologik tuzilishiga qarab, vaqt-vaqti bilan ozgarib turadi. Qozgatuvchisi tashqi muhitda yetarli darajada rezistent bolib, malum sharoit- larda bir necha oygacha yashay oladi. Dizenteriya mikroblarining ozgarib turish sabablari ham to- liq malum emas. Dizenteriya mikrobining turi boshqa joydan kel- tirilishi yoki shu joydan eng kop tarqalgan mikrob turi yoki tiðiga qarshi qollangan tadbirlarning samarali natija berishi dizenteriya mikrobi turining ozgarib turishiga sabab bolsa kerak. 127 Dizenteriya mikroblari quyosh nuriga, achigan, nordon nar- salarga juda sezuvchan boladi. Ular achitilgan sut mahsulotlari, nordon meva, kvasda tezda oladi. Lekin qulay bolgan haroratda va nam sharoitda qorongi yerda dizenteriya mikroblari bir necha kun va hatto haftalab saqlanishi mumkin. Uy haroratida najaslarda 5 kecha-yu kunduz va undan ham ortiq saqlanadi. Dizenteriya mikroblari oziq-ovqat mahsulotlarida (sut, non, gosht) bir necha kungacha saqlanib qolmasdan, balki kopayish xususiyatiga ega boladi. Dizenteriya infeksiyasining kirish darvozasi ovqat hazm qilish trakti bolib, mikroblar organizmga faqat ogiz orqali otadi. Patologik jarayon yogon ichakning shilliq qavat va shilliq ostidagi qatlamlarida, uning past tomonida sigmasimon va togri ichaklarda tarqalmasdan shu joyda toxtab cheklanib turadi. Mikroblar tashqariga ichak orqali ajralib chiqadi. Dizente- riyada mikroblar qonga otmaydi. Kasalning ahvoli mikrob ishlab chiqaradigan toksin tasirida ogirlashadi. Dizenteriya ichaklardagi mahalliy kataral holatida otadi. Keyinchalik xuddi difteriyada bolgandek, yalliglanadi va nekrozlashgan ochoqlar paydo boladi. Dizenteriyaning kechishi ham har xil bolib, bu kopincha ichak- lardagi asosiy simptomlarning qanchalik ravshan korinishiga bog- liq. Bu infeksiyani quyidagi asosiy shakllarga bolish mumkin: 1. Òiðik dizenteriya bu gemorragik kolit bolib (kopincha ichaklarda koriladigan asosiy simptomlar), umumiy intoksikatsiya holatlari tezlashgan va sust tomir urishi, holsizlik va ichaklar tomonidan tenezm, kopincha qorinning chap tomonida ogriqlar va S simon ichakning spastik qisqarishi bilan koriladi. 2. Gemorragik kolit ham dizenteriya infeksiyasining bir shakli bolib, ichaklarda yuqorida tasvir etilgan holatlarni korish mum- kin, ammo intoksikatsiyaning umumiy simptomlari korinmaydi. 3. Dizenteriyaning atiðik shakllari bazan kolit holida otib, tez-tez va shilliqli, suyuq ich ketish bilan birga davom etadi, lekin qon ketmaydi. Bazi bir boshqa kasallarda ham kolit bo- lishini hisobga olish kerak. 4. Garchi, dispepsiya doim dizenteriya mikroblari orqali yuz beradi, deb aytilmasa-da, biroq dizenteriya bolalarda oddiy va tok- sik dispepsiyalar shaklida ham otishi mumkin. Shunday bolishiga qaramay, bolalardagi dispepsiya korinishiga ega bolgan kasal- liklarning 2025 % dan dizenteriya chaqiruvchisini topish mumkin. 5. Nihoyat, bazi vaqtlarda dizenteriya enterit va hattoki, gastroenterit shaklida ham otishi mumkin. Xronik dizenteriya 128 otkir dizenteriyani boshdan otkazish natijasida kelib chiqadi. Klinik retsidiv beruvchi kolit holatlari ham boladi, ammo ka- sallikning zorayish davrlari ichaklarning normal ishlab turish davri bilan almashib turadi. Dizenteriya epidemik zanjirning juda murakkab bolishi bilan farq qiladi. Dizenteriya infeksiyasining shakllari turli-tuman boladi. Bu esa, infeksiya manbalarini aniqlashni juda qiyinlashtiradi. Infeksiya otkazib berish mexa- nizmlarining har xil bolishi epidemik zanjirning 2-bogini bol- gan otish yollarini bartaraf qilishni ham haddan ogirlashtiradi. Klinikasi. Dizenteriyaning klinik turi organizm reaktivligiga (sezuvchanligiga), uning qanday holatda ekanligiga va dastlabki oziga xos bolmagan sensibilizatsiyasiga bogliq. Inkubatsion davri 1 kundan 7 kungacha davom etadi. Kasallikning kechish ogirligi boyicha, yengil, ortacha ogirlikdagi, ogir va toksik turlari farq qilinadi, tiði boyicha mahalliy (ichaklardagi) ozgarishlar ustun turuvchi va umumiy (toksik) ozgarishlar ustun turuvchilarga bolinadi. Kasallik, odatda, otkir boshlanadi, kopincha harorat kotarilib, holsizlik, bazan qayt qilish va qorinda ogriq paydo bolib, tez-tez ich ketishi kuzatiladi. Axlat suyuq bolib, yashil rangda, shilimshiq va kopincha qon aralash ketadi. Ogir hollarda ichakdan kelayotgan su- yuqlik axlat tusini yoqotadi. Yogon ichak (ayniqsa, sigmasimon ichak)ning spazm, ichaklarning dam bolishi, orqa chiqaruv te- shigining boshashib qolishi ham xarakterli belgilardan hisob- lanadi. Kasallik yengil kechganda 35 marta, ogir hollarda 1520 martagacha ich ketishi mumkin. Kasallik bir necha kundan 23 oygacha va undan ortiq (su- runkali kechganda) davom etishi mumkin. Yengil kechganda, umumiy intoksikatsiya belgilari unchalik kuchli bolmasdan, umumiy holsizlik, ishtahaning pasayishi kuzatiladi, ogir kech- ganda (ayniqsa, toksik turida) umumiy intoksikatsiya belgilari kuchli namoyon bolib, isitma yuqori boladi, bemor hushidan ketishi, adinamiya, qayt qilish, qaltirash, yurak-qon tomiri faoliyatining pasayishi aniqlanadi. Godak bolalarda kasallik kechishining oziga xos xususiyatlaridan biri ichaklarda boladigan ozgarishlarning kuchli namoyon bolmasligidir. Ularda kamdan kam hollardagina ozgarishlar axlat xususiyatini yoqotadi, u kopincha dispeptik xususiyatga ega bolib, qon aralash ich ketishi kopincha kuzatil- may, uning orniga ekvivalenti kuzatiladi (defekatsiya vaqtida bolalar yiglaydilar, yuzlari qizarib ketadi, anus atrofi qizarib, terlaydi). 129 Kopincha dizenteriyali ileit kuzatilib, bunda kasallik juda ogir otadi (yuqori harorat, kuchli qayt qilish, meteorizm kuzatilib, ich ketishi enteritlardagi kabi boladi). Kasallikning toksik turi bir yoshgacha bolgan bolalarda aniqlanmaydi, lekin kopincha ikkilamchi toksikozlar kelib chiqadiki, ularning asosida mod- dalar almashinuvining chuqur buzilishi yuz beradi. Bularning hammasi infeksion yoki noinfeksion tasirlarning oqibati bolishi mumkin. Ikkilamchi toksikozlarning klinikasi umumiy ahvolning yomonlashuvi, tez-tez qayt qilish, adinamiya, organizmning suvsizlanib qolishi va ozib ketishida namoyon boladi. Dizenteriyaning kechishida turli kasallik va asoratlarning qoshilishi sababli kasallikning retsidivlari kuzatilishi mumkin. Dizenteriya otkir turining surunkali turga otishi kamdan kam kuzatilib (23 % hollarda), bazan bunda tashxis otkir dizen- teriyani boshidan otkazgan bolalarda kelib chiqadigan ichaklar disfunksiyasi natijasida notogri qoyiladi. Kasallik asoratlari (ichaklardan qon ketishi, togri ichakning tushishi, oqsilsiz shishlar va boshq.) kamdan kam uchraydi. Ko- pincha ikkilamchi infeksiyaning qoshilishi natijasida kelib chi- qadigan asoratlar (otit, pnevmoniya, pioderniya, piuriya) ku- zatiladi, bu asoratlar godak yoshdagi bolalarda koproq uchraydi. Òashxisi. Klinik belgilar asosida, epidemiologik anamnezni hisobga olgan holda va laboratoriya usullaridan foydalanib, tash- xis qoyiladi. Axlatni bakteriologik tekshirish katta ahamiyatga ega. Dizenteriya mikroblarini ekma usulda olish ancha beqarordir (15 % dan 60 % gacha). Agglutinatsiya reaksiyasi (vidal) ham dizenteriya tayoqchalari kulturasi bilan malum diagnostik aha- miyatga egadir. Bu reaksiya Zonne uchun 1:100, boshqa turlari uchun 1:200 eritmasida isbotlovchi hisoblanib, uning qaytadan qoyilishi ahamiyatga molik. Kasallik dinamikasi PGARdan foy- dalaniladi. Natijasini koprologik usulda tekshirish ham bevosita ahamiyatga ega (leykotsitlar va ayniqsa, eritrotsitlarning axlatda kopayib ketishi hisobga olinadi). Katta yoshdagi bolalarda rek- toromonoskopiya qollanib, godaklarda bu narsa man etiladi. Dizenteriyani kelib chiqishi jihatidan turlicha bolgan kolit- lardan, ichaklar kolinfekatsiyasidan, toksik dispepsiyasidan, faren- tiral dispepsiyasidan, lyambliozdan, togri ichak kolitlardan va ichak invaginatsiyalaridan differensial tashxis qilish lozim. Salmo- nellozlardan ichaklar invaginatsiyasidan shartli patogen mikroblar sabab bolgan diareyalarda, amyoba diareyalarida gijja invaziyasida 130 bolalarda kasallikning birdan boshlanishida betoqatlanish kuza- tilib, axlat faqat shilimshiq moddadan iborat boladi. Òashxisga togri ichakni barmoq bilan tekshirish (invaginatni ushlash, barmoqlarda qon paydo bolishi) ham yaxshi yordam beradi. Epidemiologiyasi. Kasallik manbayi bemorlar va tashuvchilar. Bemor kasallikning birinchi kunidayoq, yuqumli bolib qoladi, chunki u oz axlati orqali kop miqdorda mikroblar ajratadi. Dizenteriya bolgan bemor oz vaqtida aniqlanmaganda, kasallik koproq tarqalishi mumkin. Xuddi shunday «soglom» tashuv- chilar ichagida kamdan kam hollarda patologik ozgarishlar (ka- sallikning simptomsiz turi) aniqlanadi. Infeksiya qozgatuvchi- ning qandaydir yollar bilan ogizga tushishi orqali yuqadi. Shi- gellalar ayrim turlarining turli hududlarda tarqalishi, asosan, infeksiyaning suv yoli orqali otishida Fleksner shigellalari tufayli yuzaga kelgan dizenteriya oz ahamiyatini yoqotmaydi, oziq- ovqat orqali otishida esa, asosan, Zonne shigellalari dizenteriyasi yuzaga keladi. Yosh bolalarga kasallik bevosita kontakt orqali yuqadi. Dizen- teriya uchun yozgi-kuzgi mavsumiylik xosdir. Bu kasallik bilan godaklardan tortib, katta yoshli bolalar ham ogriydi. Immunitetning oziga xosligi qozgatuvchining korinishiga qarab (serologik turda ham), uning oziga xosligidadir. Dizenteriya infeksiyasining manbayi faqat odamdir, chunki hayvonlar dizen- teriya bilan kasallanmaydi. Dizenteriyaning manbayi otkir va surunkali shakldagi kasallik bilan ogrigan bemor va batsilla tashuvchigina bolishi mumkin. Xronik dizenteriya bilan kasal- langan, ayniqsa, zorayish davrida atrofdagilar uchun infeksiya manbayi boladi. Xronik dizenteriyali bemor kopincha cheklan- gan dizenteriyaning avj olish manbayi bolishi mumkin. Kopchilik dizenteriya batsilla tashuvchilari rekonvalessent- lardan tashkil topadi, ammo dizenteriya bolmaganlar qisqa mud- datli batsilla ajratuvchi bolishlari mumkin. Dizenteriya mikrob- larini uzoq vaqt ajratib turuvchi rekonvalessent tashuvchi ham, haqiqatda osha xronik dizenteriya bilan ogrigan bemordir. Dizenteriya qozgatuvchilarining soglom tashuvchilari kasallikni boshidan kechirmagan, dizenteriya qozgatuvchila- rini tashuvchi soglom kishilar, odatda, mikrobni qisqa muddatda kam ajratadilar, chunki ularning organizmida mikroblarning uzoq otirib qolishiga qulay sharoit tugdiruvchi patologik to- mondan ozgargan ochoq bolmaydi. 131 Dizenteriyaning tarqalish yollari boshqa ichak infeksiya- laridagidek har xil boladi. Vositali va vositasiz kontakt, pashshalar, oziq-ovqat mahsulotlari, suv dizenteriya infeksiyasini otkazib berish yollari bolishi mumkin. Epidemik zanjirning 3-bogini. Insonlar dizenteriya infeksi- yasiga juda beriluvchan bolib, yoshi, jinsidan qati nazar, barcha kasallanadi. Bolalarning koproq kasal bolishi, ularning tasir- chanligi yuqori bolishi emas, balki bolalarning oziga xos xusu- siyatlariga kora, infeksiyani yuqtirish imkoniyatlari yuqoriligidir. Profilaktikasi. Dizenteriyaga tibbiy immunitet orttirish kasal- likni boshdan kechirish yoli bilan va yashirin olingan immu- nizatsiya yoli bilan boladi. Ammo, hatto kasallikni boshdan kechirish natijasida olingan immunitet ham juda chidamli va jid- diy xususiyatga ega bolmaydi. Dizenteriyaga qarshi kurash. Dizenteriyaning epidemiologik oziga xos xususiyatiga qarshi kurashda qiyinchiliklar tugiladi. Klinik shakllarining turli bolishi, tarqalish yollarining har xil- ligi va nihoyat, kishining dizenteriyaga tasirchanligi zor bolishi tufayli kompleks holda qarshi kurash olib borishni talab qiladi. Sanitariya-profilaktika chora-tadbirlari umumiy xarakterga ega bolib, turarjoylarni obodonlashtirish, sanitariya nazoratini or- natish (pashshalarga qarshi kurash, tashib yuruvchilarni aniq- lash va ularni davolash, bemorlarni boshqalardan erta ajratib qo- yish)dan iborat. Davolash tugagandan song 12 kundan keyin otkazilgan bakterial tekshirish natija bersa, bemorning kasalxo- nadan chiqishiga ruxsat etiladi. Bolalar kasalxonadan chiqqanlari- dan song, bir oydan keyin yasliga borishga ruxsat berish mumkin. Ular orasida sust profilaktika otkazilmaydi. Kasallik ochogida otkaziladigan chora-tadbirlar quyidagi- lardan iborat: a) bemorlarni aniqlash va izolatsiya qilish; b) tashuvchilarni aniqlash va davolash; d) doimiy dezinfeksiya otkazish; e) surunkali dizenteriyali bemorlarni, rekonvalessentlarni va tashuvchilarni dispanser nazoratiga olish; f) sanitariya sharoitlarini yaxshilash; g) sanitariya tashviqotini olib borish. Prognozi. Dizenteriyaning oqibati organizmning himoyala- nish kuchiga bogliq boladi. Kopincha kasallik yengil kechsa-da, lekin olim hollari ham uchrab turadi. 132 Davolash 510 kunni tashkil etadi. Òoksikoz ogir kechgan vaqtida buyrak usti bezlari postloq qismining gormonlari qol- lanadi. Prednizolon 13 mg yoki gidrokortizonning dozasi sut- kasiga har 23 kunda 3050 % kamaytiriladi. Davolash muddati 47 kunni tashkil etadi. Fitoterapiyadan keng foydalanish maqsadga muvofiq bolib, turli osimliklarning (moychechak, sariq choy) qaynatmalari ichiladi. Disbakteriozning oldini olish uchun biopreparatlar (lak- tobakterin, bifidumbakterin) qollaniladi. Dizenteriyaning surunkali turida ragbatlantiruvchi terapiya katta ahamiyatga ega (gemotransfuziya, gamma-globulin, pen- taksil, metatsil, fermentlar, vitaminlar, askorbin, nikotin kislo- talar, B guruh vitaminlar), allergiyaga qarshi qollanadi. Asoratlari. Dizenteriya umumiy qonunlariga asoslanib davo qilinadi. Otkir dizenteriyani boshidan kechirganlarni maxsus sanatoriy bolimlarida davolash tavsiya etiladi. Bolalarni davolash quyidagi shartlarga amal qilingan holda uyda ham olib borilishi mumkin. Kasalni boshqa bolalardan ajratib turish zarur, doimiy ravishda sanitariya-gigiyena qoidalariga amal qilish, bemorni togri parvarishlash, togri ovqatlantirish va shifokor korsatmalarini aniq bajarish, pediatrning kundalik tashrifini tashkil etish lozim. 1. Ochoqni mustaqil tekshirib, epidemiologik tekshirish kartasini toldirish. 2. Laboratoriya tekshiruvi uchun material olish, ochoqda sanitariya maorifi suhbatini otkazish. Suhbatda quyidagi masalalarni: dizenteriyaning yengil shakllari bilan kasallangan va xronik dizenteriyali bemorlarning infeksiya manbalari sifatidagi roli; dizenteriyaga qarshi kurashda sanitariya tadbirlarining ahamiyati, xu- susiy shaxslardan sotib olingan sut, mevalar va sabzavotlar orqali dizenteriya otishi yuqib qolishining oldini olish uchun bu mahsulotlarni nima qilish kerakligi; ochoqni tekshirganda sanitariya jihatidan qanday nuqsonlar aniqlandi va ularni qanday bartaraf etish kerakligini takidlash lozim. 3. Ochoqda sanitariya maorifi ishlarini olib borish. Epidemiologik masalalar 1. Maktabgacha bolalar muassasasiga qatnamaydigan 5 yashar bolada otkir dizenteriya aniqlangan. Epidemiologik tekshirishda oila 4 kishidan kasallangan bola, uning yasliga qatnaydigan 2 yashar ukasi, onasi, zavodda chilangar bolib ishlaydigan ota- ! MUSTAQIL ISH 133 sidan iboratligi aniqlangan. Oila azolarining hammasi soglom. Oila 3 xonali shinam uyning 2 xonasida yashaydi. 3-xonada 3 ki- shilik oila: ikki katta yoshdagi odam va yasli-bogchasiga qatnaydi- gan 2 yashar bola yashaydi. Bu bola 4 oy muqaddam «oddiy dispepsiya»ni boshidan kechirgan, shundan bir hafta otgandan keyin esa, unda ichakning yengil disfunksiyasi kuzatilgan. Epidemiologik tekshirishni qanday yonalishda olib borish kerak- ligi bayon etilsin va ochoqni tugatish boyicha tadbirlar rejasi tuzilsin. 2. Bolalar yaslisida 3 kun ichida 28 bola (jami 45 bola) kasallan- gan, 25 bolada ovqatdan zaharlanish, uchtasida gastroenterit hodisalari bilan shilimshiqli ich ketish kuzatildi. Ayrim bemorlar- ning axlati va qusuq massalaridan Zonne shigellalari ajratilgan. Kasallanganlar bolalar muassasasining boshqa guruhlarida ham aniqlangan. Shunga qadar, dizenteriya bilan kasallanishga qarshi kurash choralari korilmagan. Atrof-muhit obyektlari va oziq-ovqat mahsulotlari tekshirilgan. Kasallik paydo bolgan kuni nonushtaga berilgan qaymoq saqlangan idishdan Zonne shigellalari ajratilgan. Aniqlanishicha, qaymoq bir kun oldin keltirilgan va oshxonada, xona haroratida saqlangan. Xuddi shu kuni ana shu qaymoqdan boshqa bolalar muassasalariga ham berilgan edi, lekin ularda kasallanish kuzatilmagan. Bolalar oshxonasidan qaymoq olishda xojalik bolimi mudiriga uning hech qayerda ishlamaydigan singlisi yordam bergan. Kuzatilgan kasallanishning tabiati haqidagi mulohazalaringizni bayon eting. Kasallikni tugatish boyicha tadbirlar rejasi tuzing. 1. Dizenteriya qozgatuvchilarining qanday turlarini bilasiz? Ularning tashqi muhitga chidamliligi qanday? 2. Dizenteriyada infeksiya manbalarini sanab chiqing. Ularni epidemiologik Download 1.29 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling