O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi

y = false

z = true

x = y or z # operator = or dan ertaroq bajariladi.

   puts x # pechatlanadi false

   (x = y) or z # 5 jumla : yuqorigiday

---

53

x = (y or z) # or operator boshidan hisoblaydi.

   puts x # pechatlanadi  true.

     Ob’ekt atributlarni  o’zgaruvchi lokal bilan adashtirmang. Agar siz  C+ +

yoki javaga o’rganib qolgan bo’lsangiz,bu haqda esingizdan chiqaring.

a) my-var o’zgaruvchi sinf matnida bu ekzimplyar

o’zgaruvchisi (yoki atribut) ammo my_var shu matnda – lokal o’zgaruvchi.

- Ko’pchilik tillarda, Ruby da ham “bor” sikli bor. Indeks

o’zgaruvchisini modifikatsiyalantirish mumkinmi degan savol tug’iladi.

Ba’zi tillarda bu boshqaruv o’zgaruvchisini qat’iy o’zgartirish man etiladi

(ish bajarilishi vaqtida yoki kampilatsiya pog’onasida (davrida) xato bo’lgani

haqida ogohlantiruvchi ma’lumot kiritiladi). Boshqalarda bu holatga ruxsat

beriladi, siklni o’zgarishiga qaramay. Rubyda uchinchi yondashuv bor. for

o’zgaruvchan,boshqaruv sikli, oddiy o’zgaruvchi deb hisoblanadi,istagan

vaqtda o’zgartirish mumkin, bu o’zgarish sikliga ta’sir qilmaydi. for sikli bu

o’zgaruvchilarni o’ziga qabul qiladi.

   

Masalan: keying sikl 10  marta bajariladi  va 1dan  10gacha sonlarni

pechatlaydi.

 for var in 1…10

 puts “ var=# {var} ”

 if var>5

 var=var+2

   end

   end

- O’zgaruvchilar nomlarini usul nomlaridan ajratish oson

emas. Buni analizator bajaradi,agar idintifikatorga uni ishlatish oldidan

ma’noni o’zlashtirishini analizator ko’rsa bu holda u o’zgaruvchi hisoblanadi.

               ------------------

---

54

   

Ruby zid bo’lmagan til qilib loyihalashtirildi. Lekin u shu bilan birga

murakkab til, o’zining ideomalari bilan.

- alias kalit so’zi yordamida o’zgaruvchi va usullarga alternativ nomlar

(sinonimlar) berish mumkin.

- $ 1, $ 2, $ 3 va boshqa nomerlangan global o’zgaruvchilar

sinonimga ega bo’lolmaydi.

$ =,$_,$| ga o’xshash “maxsus o’zgaruvchilarni” ishlatishga maslahat

bermaymiz. Ba’zida ular kompakt kod yozishga ruxsat beradi, ammo

tushunarsiz bo’lib keladi.

- Diapazon operatorini adashtirmang, birinchisi yuqori

chegarani yoqadi, ikkinchisi - yo’q. 5…10 diapazon sonni yoqadi, 5…10 –

diapazoni yo’q.

- Agar m…n diapazon berilsa, end usuli n oxirgi nuqtasini

qaytaradi, uning last sinonimiday. Bunday usullar n ma’noni m…n

diapazoniga qaytaradi.

   Bu ikki vaziyatni farqlash uchun end_excluded ? usuli beriladi.

- Diapazonlarni massivlar bilan adashtirmang, ular har xildir :

x = 1…5

x = {1,2,3,4,5}

   Biroq qulay to a usuli massivda diapazoni o’zgartirish uchun bor.

- nil ma’nosi “o’zlashtirilmagan” o’zgaruvchisida bo’lib, bu

masala shunday echiladi : x = x||5 yoki qisqartirilib X||=5.

false ma’nosi va nil ma’nosi qayta yoziladi.

- Ko’pchilik tillarda ikki o’zgaruvchining ma’nosini (значение)

---

55

o’zgartirish uchun qo’shimcha vaqtinchali o’zgaruvchi kerak. Rubyda ko’p

o’zlashtirish mexanizmi unga ortiqchalik qiladi : x, y = y,x ifoda x va y

ma’noni almashtiradi.

- Nusxani (ekzemplyarni) sinfdan aniq operating. Masalan

@@ foobar o’zgaruvchi butun sinf  ko’rinadi, @ foobar o’zgaruvchi nusxada

har bir sinf ob’ektiga qayta yaratiladi.

- Sinf usuli aniqlangan sinf bilan o’xshash, u hech qanday

aniq ob’ektga qarashli emas va ob’ekt nomidan chaqirilmaydi. Sinf usulini

chaqirilganda sinf nomi ko’rsatiladi, (ekzemplyar) nusxa usulida esa – ob’ekt

nomi ko’rsatiladi.

- Ruby haqidagi chop etilgan materiallarda nusxa usulini

belgilash uchun reshotka # potasiyasi qo’llaniladi. Masalan, biz File. chmod

deb yozamiz, File sinfidagi chmod usulini belgilah uchun, va File # chmod

shu nomli nusxa usulini belgilash uchun. Bu potasiya Ruby sintaksisini qismi

bo’lib kelmaydi.

-   Ruby konstantlar o’zgartirilmaydi. Ularni nusxa usullarda

o’zgartirib bo’lmaydi, ammo boshqa joylarda mumkin.

- ChU tilidan yield kalit so’zi kelgan va ba’zi dasturchilar

uchun bu tushunarli emas.

   Iterator chaqirilganda, shu iterator ichida blokka boshqarishni uzatishda

foydalaniladi.

- O’zlashtirishning tarkibiy operatorlari + =, - = va boshqalar

-bu usullar emas. Bu uzun yozuvning qisqartirilgan shakli. Shuning uchun x