O‘zbekiston bank tizimining tashkil topishi va rivojlanishi

Lombardlar – ixtisoslashgan tijorat tashkiloti bo‘lib,asosiy faoliyati fuqarolarning harakatdagi mulklari garoviostida, qisqa muddatli kreditlar berish va buyumlarnisaqlash bilan shug‘ullanadi. Lombardlarningixtisoslashganlik darajasiga qarab buyumlar, oltin
buyumlar va avtoulovlar garov sifatida qabul qilinadi.
Buyumlar tomonlarning o‘zaro kelishuvi asosidabaholanadi. Lombard va kredit oluvchi shaxs o‘rtasidatuzilgan shartnoma asosida kredit beriladi.Dastlabki lombardlar XV asrlarda Fransiyaning
Lombard shahrida savdogarlar tomonidan tashkil etilgan.
Hozirgi kunda amaliyotda qo‘llanilib kelinayotgan“lombard” termini shu tariqa paydo bo‘lgan.Lombardlarning o‘ziga xos xususiyatlaridan birishundaki, ushbu muassasalar mijozning ehtiyoji uchunzarur bo‘lgan summani juda tez fursatda berishimkoniyatiga egaligidir. Bunda lombard va qarz oluvchio‘rtasida, ko‘pchilik hollarda qimmatbaho buyumlar garovsifatida foydalaniladi. Lombard tashkiloti berilgan kredit
uchun undirilishi lozim bo‘lgan foiz to‘lovini, ko‘pchilikhollarda, oldindan kredit summasidan chegirib qoladi.Lombard kredit uchun hisoblanadigan foiz summalariquyidagi tartibda hisoblanadi.
. Bank inqirozlarining kelib chiqish sabablari
Har qanday inqiroz shuningdek, bank inqirozi hamiqtisodiyjarayonlarning buzilishi natijasida yuzaga keladi.U milliy daromadlarni yo‘qotilishi natijasida iqtisodiy vamoliyaviy mexanizm funksiyalarini samarali amal qilishigasalbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bank tizimi istalgan iqtisodiyotningpul, moliya, kredit tizimlarining bir qismi hisoblanib, undainqirozlar ichki va tashqi omillar yoki boshqa tizimlarta’sirida yuzaga kelishi mumkin.Bank inqirozlarining kelib chiqish sabablari bir qatorolimlar tomonidan uzoq yillar mobaynida turilichamuhokama qilinib kelingan. Bu xususida ilk qarashlarasosan omonatchilar, bank mijojozlari va aksiyadorlaritomonidan vahima (panika) qilish natijasida pul mablag‘lari(omonatlari)ni banklardan yoppasiga olish orqalibanklarning likvidlilik darajasiga asossiz ravishda ta’siretishi bilan bog‘liqdir.Omonatchilar, bank mijojozlari va aksiyadorlarningbunday harakati banklar likvidlilik holatiga salbiy ta’sir
etadi. Natijada banklarga jiddiy moliyaviy bosim oqibatidabanklar aktivlarni sotishga majbur bo‘ladi. Agarda mavjudsiyosatni o‘zgartirish orqali bank inqirozlarining oldiolinmasa, ular tizimli hamda tashqi omillar ta’siri ostiga ham tushib qolishi ehtimoldan holi emas.