O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЕВРОПА КОСМИК АГЕНТЛИ-
ГИ (ЕКА) — Европадаги 10 та дав-
лат ўртасида тузилган халқаро ташки-
лот; 1975 й.да тузилган. Коммерция ва 
хўжалик-амалий ишларга мўлжалланган 
космик аппаратларни ишлаб чиқади. 
ЕКА кос-мик аппаратларнинг учиши-
ни кузатиш станциялари тармоғига эга. 
Уларни бошқариш маркази Дармштадтда 
(Германия) жойлашган.
ЕВРОПА КЎМИР ВА ПЎЛАТ БИР-
ЛАШМАСИ — Европа ҳамжамиятини 
ташкил этган мамлакатларнинг кўмир 
ва пўлат умумий бозорини бошқарган 
биринчи раҳбар орган. 1950 й.да Фран-
ция ташқи ишлар вазири Р. Шуман та-
клиф этган режага асосан 1951 й.да 
кўмир, темир рудаси қазиб олиш, пўлат 
и. ч.ни ривожлантириш мақсадида таш-
кил этилган. Дастлаб бирлашмага Ев-
ропа ҳамжамиятининг олти мамлакати 
(Франция, Германия, Италия, Бельгия, 
Нидерландия ва Люксембург) кирган, 
кейинчалик 
Европа 
Иттифо-қмнинг 
бошқа аъзолари ҳам қўшилди. Ғарбий 
Европада қазиб олинадиган деярли барча 
тошкўмирни, чўян ва пўлат эритишнинг 
90%ни, темир рудаси қазиб олишнинг 
90%ни назорат қилади.
ЕВРОПА МАРКАЗИЙ БАНКИ 
(ЕМБ) — Европа валюта иттифоқининг 
асосий муассасаси. Европа Иттифоқи 
қарорига кўра 1998 й. 1 июнда таш-
кил этилган. Бошқаруви Германиянинг 
Франкфурт-Майн 
ш.да 
жойлашган. 
Асосий вазифаси ягона валюта — евро-
ни муомалага киритган Европа валюта 
иттифоқига аъзо мамлакатлар пул сиё-
сатини амалга оширишдан иборат. ЕМБ 
тизими икки босқичли бўлиб, юқори 
босқичда ЕМБ ва қуйи босқичда Евро-
па иқтисодий ва пул ҳамжамиятига аъзо 
мамлакатларнинг миллий Марказий бан-
клари туради. Бу Марказий банклар айни 
пайтда ЕМБ б-н бирга Европа Марказий 
банклари тизимини ҳосил қилади. ЕМБ 

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
14
ва миллий Марказий банклар бошқа ҳар 
қандай Европа ёки миллий органлар-
нинг кўрсатмаларидан фойдаланмайди 
ёки уларга амал қилмайди. Банк барча 
ҳисоб-китобларни еврода олиб боради 
ва унинг барқарорлигини таъминлашга 
хизмат қилади. 1999 й. 1 янв.дан бош-
лаб пул сиёсатини тартибга солиш ЕМБ 
бошқарувчилари Кенгашининг мутлақи 
ваколатига киради. Миллий Марказий 
банклар бошқарувчилари Кенгаш аъзола-
ри ҳисобланади.