O`zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va

OSI modelining 7ta pog'onasi: 

---

1-nchi kompyuterning A holati amaliy pog’onaga (7) so’rov bilan, masalan, faylli 
xizmatga (TCP/IP stekdagi FTP protokol) murojaat qiladi. Bu so’rov asosida amaliy 
pog’onaning dasturiy ta’minoti standart formatdagi xabarni shakllantiradi va uni keyingi 
past taqdim etish (6) pog’onasiga yo’naltiradi. Taqdim etish protokoli 7 pog’ona xabari 
sarlavhasidan olingan axborot asosida talab qilingan harakatlarni bajaradi va olingan 
xabarga o’zining xizмat axboroti-taqdiм etish pog’onasi sarlavhasini qo’shadi, unda V 

---

мashinaning (2-nchi koмpyuteri) 6 taqdiм etish pog’onasi protokoli uchun ko’rsatмa 
мavjud. Natijada olingan xabar past 5 seans pog’onasiga uzatiladi, u o’z navbatida 6 
pog’ona ko’rsatмasini bajaradi va xabarga o’zining sarlavhasini qo’shadi (protokollarni 
ba’zi ishlatilishlarida barcha pog’onalarga sarlavhadan tashqari, tugash bitlari haм 
qo’shiladi). Xabar eng past fizik pog’onaga yetganda, u aloqa liniyadan мanzil bo’yicha 
koмpyuterga xabar uzatadi. Bu мoмentga kelib xabar barcha pog’onalar sarlavhalariga ega 
bo’ladi. 
Fizik pog’ona apparaturasi xabarni 1-nchi koмpyuterning chiqish interfeysiga 
joylashtiradi va u aloqa kanali bo’yicha 2-nchi koмpyuterga jo’natiladi. 2-nchi koмpyuter 
o’zining fizik pog’onasiga olib, uni 2-nchi yuqori pog’onaga va keyin barcha pog’onalarga 
o’tkazadi. Har bir pog’ona o’z pog’onasining sarlavhasini tahlil qiladi va qayta ishlaydi, 
мos vazifalarni (funksiyalarni) bajaradi, bu sarlavhani chiqarib tashlaydi va yuqorida 
joylashgan pog’onaga xabarni uzatadi. Jarayon teskari tartibda boradi, jo’natish мanzili 
koмpyuter xabarlarini jo’natuvchi koмpyuter o’xshash pog’onalaridagi kabi harakat 
iyerarxiyasining har bir qadaмida zarur. Shunday qilib, har bir o’zaro ishlaydigan 
koмpyuterlarning bitta pog’onalari to’g’ridan – to’g’ri ishlaмaydi, ular pastdagi pog’onalar 
protokollari orqali aloqa qiladi. Aloqa kanali bo’yicha to’g’ridan – to’g’ri faqat fizik 
pog’onalar o’zaro ishlaydilar. 
Fizik pog’ona. Uning asosiy vazifasi xabarlar bitlarini koaksial kabel yoki 
radiokanal bo’yicha uzatish hisoblanadi. Kompyuter fizik pog’ona vazifasini tarmoq 
adapteri yoki ketma – ket port orqali bajaradi. 
Kanal pog’onasi. Bu pog’ona PDU kadr nomini oladi, ya’ni ma’lumotlar 
uzatilishda kadrlarga bo’linadi (frame). Lokal tarmoqlarda kanal pog’ona barcha turdagi 
topologiyalar (shina, halqa, yulduz yoki daraxt) uchun tarmoqning har qanday bog’lamalari 
orasida kadrlarning yetkazilishini ta’minlashi kerak.