O`zbekiston respublikasi bojxona nazorati va kuzatuvining o`ziga xos xususiyatlari

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 1114
qonunchiligiga rioya etilishini ta’minlash uchun zarur bо‘lgan eng kam miqdorga 
kamaytirilishi (6.2-standart) tavsiya etilgan. 
Shuningdek, Jahon bojxona tashkilotining Jahonda savdoni yengillashtirish va 
xavfsizlikning hadli standartlari (23.06.2005 y.) “Birinchi tayanch ustuni” 2-standartida 
bojxona ma’muriyati mamlakatda ishlab chiqarilgan, uning hududini tark etayotgan, 
tranzit orqali о‘tayotgan (shu jumladan, transport vositasi bortida turgan) va uning 
hududiga olib kirilayotgan yuklarni tekshirish (bojxona nazoratidan о‘tkazish) huquqiga 
ega bо‘lishi lozimligi belgilangan. 
Yuqoridagilardan kelib chiqib, О‘zbekiston Respublikasi Bojxona kodeksining 21-
moddasiga muvofiq: “Bojxona nazorati О‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari 
va xalqaro shartnomalariga rioya etilishini ta’minlash uchun bojxona organlari 
tomonidan amalga oshiriladigan, shu jumladan xavfni boshqarish tizimi qо‘llanilgan 
holda amalga oshiriladigan chora-tadbirlar majmui” ekanligi e’tirof etilgan bо‘lib, u 
hujjatlar va ma’lumotlarni tekshirish, og‘zaki sо‘rov, axborot olish, bojxona kо‘zdan 
kechiruvi, tovarlarning tamg‘alanganligini tekshirish, bojxona kо‘rigi, shaxsiy kо‘rik, 
bojxona identifikatsiyalashi, bojxona kuzatuvi, binolar va hududlarni tekshirish, 
tovarlarni va transport vositalarini hisobga olish, ularni hisobga olish tizimini tekshirish 
hamda ushbu tovarlarni va transport vositalarini inventarizatsiya qilish, tovarlar chiqarib 
yuborilganidan keyingi bojxona nazorati kabi shakllarda amalga oshirilishi 
ta’kidlangan. 
“Bojxona hamrohligida kuzatib borish —avtotransport vositalarining bojxona 
organlari tomonidan xavfsiz harakatlanishini ta’minlash maqsadida bojxona nazorati 
ostida maxsus jihozlangan avtomobil yordamida kuzatib borilishini anglatadi”.
“Bojxona protseduralarini soddalashtirish va uyg‘unlashtirish tо‘g‘risidagi xalqaro 
konvensiya”ga (Kioto konvensiyasi, 18.05.1973y.) muvofiq esa: “Bojxona nazorati – 
bojxona qonunchiligiga rioya etilishini ta’minlash uchun bojxona organlari tomonidan 
qо‘llaniladigan chora-tadbirlar majmui” hisoblanadi deyilgan. 
Statistik ma’lumotlar, avtotransport vositalarida tashilayotgan yuklarning 
20 %dan ortig‘i bojxona kuzatuvi ostida manzil bojxona postlariga yetkazilayotganini 
hamda sо‘nggi yillarda respublika hududi bо‘ylab bojxona kuzatuviga olingan 
avtotransportlar soni ortib borayotganligini kо‘rsatmoqda. Bu esa о‘z navbatida, unga 
ajratilayotgan xarajatlarning kо‘payishiga olib keladi. Ayni paytga kelib, ayrim uzoq 
masofali yо‘nalishlar bо‘yicha yuklarni bojxona kuzatuvi ostida manzil bojxona 
postlariga yetkazishda kо‘p vaqt sarflanayotgani mamlakatdagi tadbirkorlar, respublika 
hududi bо‘ylab yuklarini tranzit tarzida olib о‘tayotgan tashqi iqtisodiy faoliyat (TIF) 
qatnashchilari hamda yо‘l harakati boshqa ishtirokchilarining e’tirozlariga sabab 
bо‘lmoqda. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 4 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601