O‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi тошкент давлат миллий рақс ва хореография олий мактаби хореография санъати факультети

3. Ta’lim va tarbiya mazmunining uyg‘unligi tamoyili – bu kishilarga bilim va tarbiya berish jarayonidan iborat bo‘lib, bunda egallangan bilim va ko‘nikmalarni hayotga qo‘llay olishga o‘rgatiladi, hayotda ta’lim oluvchilarning ham intellektual, ham ma’naviy jihatdan uyg‘unlikda rivojlanishi ta’minlanadi.

Yaxlit ta’lim - tarbiya jarayonida ikkala o‘zaro bog‘liq juftlik, ya’ni bilim berish va tarbiyaviy ko‘nikmalarni shakllantirish hamda shakllangan ta’limiy – tarbiyaviy bilimlar va ko‘nikmalar bo‘yicha faoliyat ko‘rsatishga o‘rgatish, obektiv borliqdagi qonuniyatlarni o‘rganish va uning amaliy munosabatlarini tarkib toptirishda namoyon bo‘ladi. Shu sababli ta’lim oluvchilarga bilim berishda egallangan bilimni amalda ishlatishga o‘rgatish bilan birga ta’lim tarbiyalovchi ham bo‘lishi kerak.

4. O‘quv materialini to‘g‘ri tanlash.

Bunda ta’lim mazmuniga oid quyidagi jihatlarga e’tibor beriladi: o‘quv materialini tanlashda mashg‘ulotning maqsadi, ta’lim oluvchilarning oldingi mashg‘ulotlarda olgan bilim va malakalariga, fan asoslariga oid bilimlarga, ta’lim oluvchilarning jismoniy rivojlanganligiga va shu kabilarga. O‘quv materiali mazmuni ta’lim oluvchilarning oldingi tajribalari va fan asoslari bo‘yicha olgan bilimlariga hamda mashg‘ulotning maqsadiga muvofiq holda tanlanadi.

5. Ta’lim mazmunining ko‘rgazmalilik tamoyili – bu ta’lim vositalaridan foydalanishning didaktik tamoyilidir. Shu sababli o‘rganilayotgan tushunchalarning mazmunini ochib berishga oid manbalar (pedagogik hodisa va jarayonlar) ajratib olinib o‘rganiladi va o‘rgatiladi. Ajratib olingan manbalarning ko‘rgazmaliligini kuchaytirish uchun turli kodlash usullari (rangli, raqamli, harfli va shu kabilar) qo‘llaniladi. Manbalarni o‘qitish jarayonida ular bilan ishlash uslublaridan asosiylari kuzatish va tajriba o‘tkazish hisoblanadi.

Ta’limning ko‘rgazmalilik tamoyili.

O‘rganilayotgan hodisa va voqealarni jonli idrok etish asosida o‘zlashtirishni ko‘zda tutadi. Bu o‘quv materialini aniq obrazlar orqali bevosita idrok qilishni ta’minlaydi.

Ta’lim jarayonida ko‘rgazmali vositalardan to‘g‘ri foydalanish ta’lim oluvchilarning pedagogika, psixologiya, tarbiyaviy ishlar metodikasi, o‘qitish uslubi va texnikaga oid fanlarni puxta o‘zlashtirib olishga ularda malaka hosil bo‘lishiga yordam beradi. Agar ko‘rgazmali qurol biron fikrni bildirish uchun yordamchi vosita bo‘lsa, nutq asosiy qurol hisoblanadi. Ko‘rgazmali qurol kuzatishni rivojlantirish uchun qo‘llanilsa, nutq qisqa bo‘lib kuzatishning maqsad va vazifalarini amalga oshirishga qaratilgan bo‘ladi [4].

Ta’limning ko‘rgazmalilik tamoyili – bu ta’lim jarayonidagi sifatni oshirishga, ta’lim oluvchilarning bilim olishlarini osonlashtirishga (oydinlashtirishga) qaratilgan faoliyat bo‘lib, unda ta’lim oluvchilardagi o‘rganilayotgan jarayonlarni (narsa va hodisalarni) bevosita hissiy – amaliy jihatdan idrok qilish asosida bilimlarni ongli ravishda o‘zlashtirish jarayoniga asosdir.

6. Ta’limda uzviylik va uzluksizlik tamoyili – bu ta’limda zarur fiziologik – psixologik qonuniyat hisoblanib, bilimni mantiqiy bog‘liqlikda o‘rganishni ta’minlab beradi. Bu tamoyil har bir fan bo‘yicha dasturiy va uslubiy tavsiyanomalar yaratishda joriy qilinadi va ular tushunchalar, dalillar va boshqa fikrlar orasidagi aloqadorliklardan kelib chiqqan qonun va qoidalar bilan amaliy ishlarni bajarish o‘rtasidagi mantiqiy bog‘liqliklarni o‘rganish orqali amalga oshiriladi. Bu qonuniyat ta’limni tashkil etishning asosi hisoblanadi. Bunga amal qilmaslik ta’lim mazmuniga salbiy ta’sirni keltirib chiqaradi, ya’ni ta’lim oluvchilar tafakkurida o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan uzuq – yuluq bilimlarning paydo bo‘lishiga olib keladi.

7. Ta’limda onglilik va faollik tamoyili. Bunda ta’lim oluvchilar bilimini hayotda qo‘llay bilishlari uchun ta’lim mazmuni va unga mos ta’lim berish jarayonini faol fikrlash faoliyatiga aylantirishga to‘g‘ri keladi, ya’ni o‘qitishni shunday tashkil etish kerakki, bunda ta’lim oluvchilar bilimlarini dars mashg‘ulotlarida ongli va faol qatnashib egallab olsinlar. Shunda ta’lim oluvchilarda ong o‘sib, ijtimoiy tashabbuskorlik va o‘quv faoliyatida mustaqillik tarkib topadi.

Ta’limning onglilik tamoyili ta’lim oluvchilarda ta’rif, tushuncha va qoidalarni yodlash va esda saqlash bilan ularni egallash emas, balki bu bilimlarni hayotiy hodisalar va jarayonlar bilan bog‘liq bo‘lgan mazmunini tushunishlaridadir. Bu tamoyil tafakkurini shakllantiruvchi qoida bo‘lganligi uchun ham ta’lim oluvchilarni muammoni mustaqil hal qilishga o‘rgatadi.

8. Ta’lim mazmunini ilmiy asosda tashkil etish tamoyili. Bu ta’lim oluvchilarni o‘qitish ishlarini faollashtiradigan, ongini o‘stiradigan, ilmiy dunyoqarashini kengaytiradigan, ularni mustaqil ta’lim olishga yo‘naltiradigan usullarga o‘rgatadi hamda pedagogik, texnik atamalardan to‘g‘ri foydalanishga odatlantiradi.
Тушунчалар ва таянч иборалар.

Касб таълими, умумий ўрта таълим, олий таълим, интеграция, механизм, методик, ўзаро таъсир

Мавзунинг қисқача таърифи.

Касб таълимини умумий ўрта таълим ва олий таълим билан интеграциялаш омиллари. Касб таълимининг илмий тадқиқот ишлари билан интеграцияси. Касб таълимини умумий ўрта таълим ва олий таълим билан интеграцияси. Интеграциянинг у ёки бу даражасини таълим жараёнида қўллаш натижасида ўқувчининг вақти ва кучи тежалади, унинг билиш имкониятлари кенгаяди. Ота-оналарнинг ҳамда давлатнинг ўқиш жараёнига сарфлайдиган маблағини иқтисод қилиш имконияти вужудга келади; мавзулараро интеграция асосида ўқув-билув жараёни натижаларини истиқболлик қилиш механизмлари яратилади; интеграциялаштирилган таълим жараёнини бошқарадиган ўқитувчиларини тайёрлаш ва малакасини оширишни йўлга қўйиш учун ҳуқуқий методик имкониятлар яратилади.

Таълим-тарбия жараёнида шунингдек касб-ҳунар таълими жараёнида ўқитувчи ва ўқувчиларнинг ўзаро ҳамкорлиги ушбу жараёнлар иштирокчиси ҳисобланади. Бу иштирокчиларнинг ўзаро ҳамкорлиги натижасида, яъни ўзаро таъсир, мулоқот ва муносабатлари туфайли таълим-тарбия жараёни амалга оширилади.
Касб таълимини умумий ўрта таълим ва олий таълим билан интеграциялаш омиллари.

Табақалаштирилганликнинг акси таълим тизимининг интегративлиги ҳисобланади. Агар табақалаштирганлик – таълим тизимининг бўлиниш даражасини тавсифловчи сифат бўлса, интегративлик аксинча, таълим тизимининг айрим элементлари ва унинг кичик тизимларининг ўзаро боғлиқлик даражасини тавсифлайдиган сифатдир.

Интеграцияга эҳтиёж табақалашув, яъни меҳнат тақсимоти оқибатида юзага келади. Тизимнинг интегративлиги унинг алоҳида тизимларида (масалан, бошланғич ва ўрта мактабда ёки алоҳида синфларда) таълим мақсадлари, мазмуни, шакл ва методларини мувофиқлаштириш, таълим соҳалари ва ўқув фанлари ўртасида, асосий ва қўшимча таълим дастурлари ўртасида алоқа ўрнатиш билан таъминланади.

Таълим тизимларида табақалаштирилганлик ва интегративлик даражаси муносиблиги турлича бўлиши мумкин.

Табақалаштирилганлик ва интегративлик даражасининг пастлигига умумтаълим мактабларидаги анъанавий тизимни мисол сифатида келтириш мумкин: унда жараён синфлар ва ўқув фанлари, таълим ва тарбия функциялари бўйича табақалаштирилган, бироқ турли таълим жараёнлари ўзаро заиф боғланган.

Паст даражада интеграциялашган табақалаштирилган таълим – бу, масалан, ўқувчиларни бошқа босқичга ўтишини таъминлайдиган (“саралаш модели”) механизмга эга бўлмаган таълимнинг даражали модели вариантидир. Унинг асосий мақсадларига ўқувчилар билан ишлаш мазмуни, шакл ва услубларини табақалаштириш орқали эришилади.

Паст даражада табақалаштирилган интегратив тизимлар таълимнинг ўқув фанлариаро дастурига эга бўлган кам ўқувчили мактабларда учраши мумкин: уларда ўзига хос таълим муҳити, интеграцияловчи педагогик жараённи юзага келтириш осон. “Боғча – бошланғич мактаб” мажмуида ҳам тизим шундай. Куннинг иккинчи ярмини болалар “оила” тамойили бўйича яратилган ёшлараро гуруҳларда ўтказади, унинг таркибига тарбиячилар, кичик ва ўрта ёшдаги болалар киради.

Ва ниҳоят, таълим муассасаларида таълим жараёни юқори даражада табақалаштирилган ва интеграциялашган тизимни яратиш мумкин. Унинг ғояси жараённи индивидуллаштириш, бироқ бунда ягона таълим муҳитини ва “таълим йўналишини” танлаш имкониятини сақлаб қолишдан иборат. Бунда таълим тизимини дастлабки табақалаштириш, масалан, даражали таълимнинг “саралаш” моделини яратиш, сўнгра интеграцияловчи махсус механизмлар ёрдамида табақалаштирилган кичик тизимларни интеграциялаш; тайёрлов бўлимлар, бошқа синфлар ўқувчиларининг таркиби бўйича табақалаштирлганлардан гуруҳларидан шакллантирилган синфлар, фанлараро дарслар ва бошқалар ҳисобига эришилади[45; 278-279].

Бу таъдлим тизимларининг барчаси таълим муассасаларида ташкилий тузилмасини яратишда турли хил ёндашувларни талаб этади.

Интегратив таълим тизимини яратишнинг асосий ғояси унинг табақалашган элементларини бирлаштиришдан иборат. Таълим муассасалари учун турли даражада интеграциялашган жараёнга эга тузилмани яратишнинг асосий муаммоси меҳнатни ихтисослаштириш ва ишларни кенг кўламли асослар бўйича гуруҳлашнинг мақбул усулларини топиш, кичик тизимларни интеграциялаш механизмларини танлашдан иборат [45; 278-279].

Касб таълимининг илмий тадқиқот ишлари билан интеграцияси.

Касб таълимини илмий тадқиқот ишлари билан интеграциялашда баъзи тушунчаларга тўхталиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади:

Диссертация – (юнонча dissertatio – тадқиқот, мулоҳаза) – бу илмий даража олиш учун тақдим этиладиган ва илмий жамоатчилик олдида якка тартибда ҳимоя қилинадиган илмий асар. Диссертация фан ва амалиётга муҳим ҳисса бўлиб қўшилувчи, илмий масалаларни назарий умумлаштирувчи ва ҳал қилувчи мустақил илмий тадқиқот иши. Диссертация талабанинг таълим дастурларини ўзлаштиришни якунловчи ва ўқиш даврида эгаллаган назарий ва амалий билимлари асосида бажарган илмий–тадқиқот ишларининг натижаси ҳисобланади [30; 42].

Аннотация – китоб, қўлланма ва шу кабиларнинг аҳамияти, мазмуни ҳақида қисқача маълумот [30; 10].

Илмий мавзу – тадқиқот учун танланган мавзу.

Илмий тадқиқот – янги билимлар ва назарияларни аниқлаш жараёни.

Илмий тадқиқотчилик фаолияти – таълим олувчининг мустақил изланиш, муайян илмий муаммони ҳал қилишга қаратилган фаолияти.

Илмий тахмин – муаммони ечишнинг тахминий йўлини илмий тасдиқлаш, усули.

Илмий ғоя – илмий тадқиқот ишининг ва умуман илмий билиш жараёнининг дастлабки ҳаракатлантирувчи омил бўлиб, у тадқиқот мақсади, унинг йўналиши ва моҳиятини ифодалайдиган илмий билиш шакли [30; 45].

Касбий таълим – муайян соҳага оид иш фаолиятини шакллантириш ва ривожлантиришга йўналтирилган таълим [30; 45].
17.5. Мустақил иш.

Назорат савол ва топшириқлари:

1. Илмий ғоя нима?

2. Касбий таълим тушунчасига изоҳ беринг.

3. Илмий тадқиқот қандай олиб борилади?

4. Илмий тадқиқотчилик фаолиятининг аҳамияти қандай?

5. Интеграция қандай амалга оширилади?

Мустақил иш топшириқлари:

1. 
   Қуйидаги “Тоифалаш жадвал”ларини тўлдиринг:
   

1-жадвал

Ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг мақсади	Ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг вазифалари	Ўрта махсус, касб-ҳунар таълимини ташкил этиш

O‘z-o‘zini nazorat va muhokama qilish uchun savollar:

1. Zamonaviy ta’limning ahamiyatini izohlab bering.

2. Zamonaviy ta’lim qanday vazifalarni bajaradi?

3. Aniq bir mavzuni o‘rganish jarayonida izohlab bering.

4. Zamonaviy ta’limga doimo e’tibor berish kerak deb o‘ylaysizmi?

5. Ta’lim, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchilar hamkorligi – samarali ta’lim jarayonining asosi sifatida deganda nimani tushunasiz?

Tavsiya etilgan adabiyotlar:

1. 
   Abdiquddusov O., Rashidov H. Kasb-hunar ta’limi pedagogikasi.O‘quv qo‘llanma. – T: O‘MKHTTKMOvaUQT instituti, 2009. - 120 b.
   
2. 
   Muslimov N.A., Mullaxmetov R.G. Kasb tanlashga yo‘llash. O‘quv qo‘llanma. –T.: 2007. - 165 b.
   
3. 
   Olimov Q.T. Kasb ta’limi uslubiyati. O‘quv qo‘llanma. –T.: 2006. - 164 b.
   
4. 
   Xakimova M.Kasbiy pedagogika. O‘quv qo‘llanma. –T.: 2007. - 193 b.
   
5. 
   Xasanboyev J., Sariboyev H., Niyozov G., Hasanboyeva O., Usmonboyeva M. Pedagogika. O‘quv qo‘llanma. –T.: 2006. - 158 b.
   
6. 
   Xasanboyev J., To‘rakulov X., Xaydarov M., Xasanboyeva O., Usmonov N. Pedagogika fanidan izohli lug‘at. – T.: Fan va texnologiya, 2009.
   
7. 
   Kurbanov SH.YE., Seytxalilov YE.A. Ta’lim sifatini boshkarish. - T.: Shark, 2006. – 592 b.
   

GLOSSARIY

Anketalashtirish – anketa yordamida ijtimoiy, iqtisodiy, demografik, psixologik, pedagogik va boshqa tadqiqotlar uchun dastlabki materiallarni yig‘ish jarayoni.

Axborotli malaka – ta’lim-tarbiya masalalariga axborotlarni moslashtirish va talqin qilish malakasi.

Axloq - shaxsning jamiyatga va boshqa kishilarga nisbatan burchini belgilab beruvchi meyorlar tizimi, ma’naviy xulq qoidalari, u ijtimoiy ong shakllaridan biri.

Boshqarish – tashkil etish, qaror qabul qilishga qaratilgan faoliyat, obektni o‘z xizmat vazifasi doirasida nazorat qilish, tartibga solish, ishonchli axborotlar asosida tahlil qilish va yakun yasash.

Vazifa – maqsad va uni amalga oshirish bosqichlarining oydinlashtirilishi.

Davlat ta’lim standarti – uzluksiz ta’limning muayyan bosqichida shaxs (mutaxassis)ning tayyorgarlik darajasi va mazmuniga qo‘yiladigan minimum talablar.

Didaktika – ta’lim va o‘qitish nazariyasi hamda o‘qitish jarayonida tarbiyalash mazmunini ifodalovchi pedagogikaning tarkibiy qismi.

Izohlash, tushuntirish – og‘zaki izoh, yoritilishi lozim bo‘lgan turli materiallarni izohlash, isbotlash, tahlil qilish.

Ilmiy muammo – fan orqali hal qilinadigan asosiy ziddiyatlar.

Istiqbolni belgilash malakasi – ijtimoiy va bilish jarayonlarini rejalashtirish va boshqarish.

Kasbiy – pedagogik muloqot – pedagog va talabaning o‘zaro zich ijtimoiy-psixologik aloqasi tizimi bo‘lib, uning mazmuni axborotlar ayriboshlash, tarbiyaviy ta’sir o‘tkazish, kommunikativ vositalar yordamida o‘zaro munosabatlarini tashkil etish hisoblanadi.

Kasbiy tayyorgarlik – bo‘lajak mutaxassisning psixologik, psixofiziologik, jismoniy hamda ilmiy-nazariy va amaliy tayyorgarligi.

Kasbiy bilimdonlik – pedagogik faoliyat yuritish uchun zarur bo‘lgan nazariy va amaliy tayyorgarlik birligi.

Kuzatish – biror pedagogik hodisa bo‘yicha aniq faktik material olish maqsadini ko‘zlagan idrok etishning shakli.

Ko‘nikma – o‘rganish natijasida qo‘lga kiritilgan, beixtiyor, avtomatik tarzda bajariladigan harakat. Ko‘nikmalar biror harakatni nazoratsiz, avtomatik tarzda bajarish qobiliyatidir.

Laboratoriya ishi – asbob-uskunalar va boshqa texnik moslamalardan foydalangan holda talabalar bilan tajribalar o‘tkazish, biror hodisani maxsus jihozlar yordamida o‘rganish.

Ma’ruza – odatda oliy o‘quv yurtida biror fan mazmunini og‘zaki bayon qilishga asoslangan o‘quv jarayoni, metodi.

Malaka – shaxsning o‘zi egallagan bilimlari asosida ularning yangi sharoitdagi yangiliklar bilan birga, ma’lum bir faoliyatni samarali bajarish qobiliyatidir.

Mafkura - g‘oya va qarashlar tizimi.

Metod – 1) tabiiy va ijtimoiy hayot hodisalarini tadqiq qilish, bilish usuli; 2) harakat qilish usuli, tarzi.

Metodika – biror ishni tashkil qilishda maqsadga muvofiq qo‘llanadigan metodlar.

Motiv – ma’lum ehtiyojlarni qondirish uchun asos bo‘ladigan kishining ichik faoliyat mazmuni.

Muammoli o‘qitish – o‘quv mashg‘ulotini tashkil etish shakli bo‘lib, unda pedagog rahbarligida muammoli vaziyat yuzaga keltiriladi va uning hal qilinishida ta’lim oluvchilar faol mustaqil harakat qiladilar.

Pedagogik jarayon – ta’lim masalalari, uning taraqqiyotini hal qilishga qaratilgan, maxsus tashkil etilgan pedagog va talabalarning maqsadli o‘zaro munosabatlari.

Pedagogik malaka – muayyan toifdagi vazifalarni hal qilish imkoniyatiga ega bo‘lgan mutaxassisning kasbiy pedagogik tayyorgarligi darajasi va turi.

Pedagogik texnologiya – 1) oldindan loyihalashtirilgan pedagogik jarayonni amaliyotga rejali va bir maromda tatbiq etish yoki pedagogik masalani yechishga qaratilgan pedagogning uzluksiz o‘zaro bog‘langan harakatlari tizimidir; 2) ta’lim-tarbiya metodlarini u yoki bu to‘plamini qo‘llash bilan bog‘liq bo‘lgan pedagogning uzluksiz, o‘zaro shartlangan harakatlari tizimidir; 3) ta’lim shakllarini optimallashtirishga qaratilgan, texnika hamda inson omillari, uning o‘zaro hamkorligi asosida o‘qitish jarayoni va bilimlarni egallash, yaratish, qo‘llash hamda belgilashning tizimli metodidir.

Pedagogik faoliyat – ta’lim maqsadlarini amalga oshirishga qaratilgan ijtimoiy faoliyatning alohida turi.

Faoliyat – 1) ongli maqsad bilan boshqariladigan kishining ichik (ruhiy), tashqi (jismoniy) faolligi; 2) atrof-muhitning kishilar tomonidan maqsadga muvofiq qayta bunyod etilishi.

Shaxs – 1) kishilarning ijtimoiy xulqi, insonlar orasida o‘zini tutishini aks ettiradigan ruhiy sifatlari majmuini bildiruvchi tushuncha; 2)turli-tuman sifatlar tizimidagi kishining ruhiy, ma’naviy mohiyati; 3) ijtimoiy mohiyat kasb etgan va o‘z-o‘zini anglash qobiliyatiga ega bo‘lgan kishi.

TEST

1. 
   «Kasb pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi quyidagilarda namoyon bо‘ladi:
   

a) о‘z tadqiqot doirasiga mos ravishda kasbiy pedagogika boshqa fanlardan g‘oyalar, dalillar oladi va ularni qayta ishlaydi;

b) boshqa fanlarni kerakli pedagogik muammolar bilan ta’minlaydi;

v) tarbiyaning mohiyati boshqa fanlar yutuqlari hisobiga atroflicha yoritiladi;

g) olamning yaxlit manzarasini ifodalashda kо‘rinadi;

d) pedagogik voqelik tо‘laroq aks ettiriladi.

2. 
   Dialektik-materialistik metodologik konsepsiyaga muvofiq shaxsning rivojlanishi va shakllanishida aniqlovchi xususiyatga ega bо‘lgan omilni belgilang?
   

a) tarbiya;

b) irsiyat;

v) ijtimoiy muhit;

g) о‘z-о‘zini tarbiyalash;

d) pedagogik jarayon.

3. 
   Pedagogik nazariyaning о‘qituvchi kasbiy faoliyatidagi ahamiyati xususan shundaki:
   

a) о‘qituvchi pedagogik tafakkurini shakllantiradi;

b) о‘qituvchini kasbiy-metodologik bilimlar va kо‘nikmalar bilan qurollantiradi;

v) о‘qituvchini о‘z fani bо‘yicha maxsus bilimlar bilan qurollantiradi;

g) о‘qituvchida tashkilotchilik qobiliyatlarini shakllantiradi;

d) о‘qituvchida pedagogik qobiliyatlarini shakllantiradi.

4. 
   Kasb pedagogikaning tarkibiy qismlarini belgilang?
   

a) о‘quv-tarbiya jarayonining maqsadi, vazifalari, motivlari, mazmuni, vositalari, topshiriqlar;

b) alohida о‘qitish jarayoni va tarbiyalash jarayonlari;

v) tarbiya va о‘z-о‘zini tarbiyalash jarayonlari;

g) о‘qitish va о‘quv-bilish jarayonlari;

d) tarbiya, о‘z-о‘zini tarbiyalash va qayta tarbiyalash jarayonlari.

5. 
   Kasbiy ta’lim vazifalariga nimalar kiradi?
   

a) inson shaxsining rivojlanishi va tarbiya orasidagi qonuniy aloqalarni tadqiq qilish va uning negizida tarbiyaviy faoliyatning nazariy-metodik masalalarini ishlab chiqish;

b) kasbiy-texnik ta’limning yangi konsepsiyalarini amalga oshirish vosita va yо‘llarini yaratishga e’tiborni qaratish, faol, ijodkor shaxsni tarbiyalash;

v) о‘quvchilar bilimlarini chuqur egallashga yangicha yondoshuvlarni ishlab chiqish;

g) tarbiya qonuniyatlari va prinsiplarini о‘rganish;

d) ta’lim-tarbiyaning samarali metodlarini ishlab chiqish.

6. 
   Kasb pedagogikaning falsafiy-metodologik asoslariga nimalar kiradi?
   

a) psixologik qonuniyatlar va prinsiplar;

b) pedagogik qonuniyatlar va prinsiplar;

v) falsafa qonunlari, bilish nazariyasi, shaxs nazariyasi, faoliyat nazariyasi, malakaviy pedagogika;

g) malakaviy о‘qitishda erishilgan yutuq va tajriba;

d) psixologik qonuniyatlar va prinsiplar.

7. 
   Kasb pedagogika fanining predmetiga qaysilar kiradi?
   

a) inson shaxsining rivojlanishi va tarbiya orasidagi qonuniy aloqalarni tadqiq qilish va uning negizida tarbiyaviy faoliyatining nazariy-metodik masalalarini ishlab chiqish;

b) о‘qituvchining kundalik, о‘quv va tarbiyaviy ishlariga, о‘qituvchi va о‘quvchi orasidagi о‘zaro munosabatga, ta’lim-tarbiya ishlarida о‘quvchining bilim, kо‘nikma va malakalariga bog‘liq;

v) о‘qitish qoununiyatlarini tadqiq qilish;

g) tarbiya qonuniyatlari va prinsiplarini о‘rganish;

d) konkret metodlardan va tashkiliy shakllardan samarali foydalanish.

8. 
   Qaysi yosh davrida ulg‘ayotgan inson uchun yetakchi faoliyat turi bо‘lib, kasbiy faoliyat uchun xizmat qiladi?
   

a) tug‘ilgandan 3 yoshgacha;

b) tug‘ilgandan 6 yoshgacha;

v) 6 yoshdan 10 yoshgacha;

g) 11 yoshdan 15 yoshgacha;

d) 15 yoshdan 17(18) yoshgacha.

9. 
   Bо‘lajak iqtisodchi-pedagog egallaydigan bilimlar tarkibiga qaysilar kiradi?
   

a) iqtisodchi-pedagogning egallaydigan ish о‘rni;

b) iqtisodchining dunyoqarash sifati;

v) bо‘lajak mutaxassisning standart talablariga javob berishi;

g) ish о‘rnida qо‘llaydigan bilim, kо‘nikma va malakasi;

d) bо‘lajak iqtisodchi-pedagogning mutaxassis sifatida shakllanishi va ijodiy ish olib borishi;

10. 
    Kasbiy pedagogikaning asosiy izlanish metodlariga qaysilar kiradi?
    

a) nazariy, empirik, umumiy;

b) suhbat, kuzatish, test;

v) analiz, sintez, tajriba;

g) reyting va о‘z-о‘zini nazorat qilish;

d) hammasi tо‘g‘ri.

11. 
    Pedagogik jarayon modelini tashkil qiluvchi elementlarga qaysilar kiradi?
    

a) pedagoglar, ota-onalar, о‘quvchilar, maqsad va vazifalar, mazmun, vositalar, shakllar, uslublar va usullar, topshiriqlar;

b) pedagoglar, ota-onalar;

v) ehtiyojlar, yо‘l-yо‘riqlar, motivlar, maqsad va vazifalar;

g) о‘quv-tarbiya jarayoni, о‘qituvchi, о‘quvchilar, maktab jamoasi, oila;

d) о‘qitish, tarbiya, maktab jamoasi, pedagog-о‘quvchi.

12. 
    Ishchi mutaxassisni keng miqyosidagi ish modelini kо‘rsating?
    

a) ilg‘or ishchilarning mehnat faoliyati;

b) ishchi mutaxassisning ish qobiliyati;

v) prognostik va malakaviy;

g) ish jarayonida qо‘llaniladigan usul va metodlar;

d) texnik ijodkorligi.

13. 
    Kasbiy ta’limda ishlab chiqarish davrlarini aniqlang?
    

a) boshlang‘ich, tayyorgarlik, kasbni о‘zlashtirish, nazorat qilish, yakunlash;

b) ta’lim oluvchilarning shaxsiy xususiyatlarini aniqlashi;

v) mehnat xavfsizligi qoidalarini о‘rganishi;

g) zamonaviy moslama va qurilmalardan foydalana bilishi;

d) ishlab chiqarishda ilg‘or metodlarni qо‘llashi.

14. 
    Bо‘lajak iqtisodchi-pedagoglar malakasini oshirishning asosiy shakllarini kо‘rsating?
    

a) mustaqil bilimlar egallash va malaka oshirish kurslarida о‘qish;

b) pedagogik kengashlarda ishtirok etish;

v) jamoatchilik ishlarida faol qatnashish;

g) uzluksiz ta’limni davom ettirish;

d) ochiq darslar о‘tkazish.

15. 
    Kasbiy ta’limning tamoyillari qaysi javobda tо‘g‘ri berilgan?
    

a) texnika va ilmni о‘qitish, zamonaviy ishlab chiqarish;

b) politexnik, amaliyot va nazariya, modellashtirish, mobillik, tartibli ketma-ketlik, atrof-muhitni tashkil etish;

v) о‘qitilayotgan fanni kelajakda amaliyotda qо‘llash;

g) kasbiy bilim berish;

d) nazariy bilimlarni amaliyotda sinash.

16. 
    Kasb pedagogikada tarbiyaning bosh maqsadi nimalarda kо‘rinadi?
    

a) о‘quvchi yoshlarda insoniy fazilatlarni tarkib toptirish;

b) har tomonlama yetuk, garmonik rivojlangan shaxsni shakllantirish;

v) shaxsda biron-bir kasbga doir kо‘nikmalarni shakllantirish;

g) shaxsni mustaqil hayotga, kasb-hunar egallashga tayyorlash;

d) shaxsning hayotiy intilishlari va ehtiyojlarini rо‘yobga chiqarish.

16. 
    Ta’lim oluvchining asosiy belgilari qaysi javobda tо‘g‘ri berilgan?
    

a) onglilik, javobgarlik, shaxsiy qadr-qimmat, erkinlik, individuallik;

b) bilim, malaka va kо‘nikmalar;

v) tajriba va yо‘nalganlik;

g) dunyoqarash va e’tiqodlar;

d) ijtimoiy va biologik xususiyatlar majmui.

18. 
    Kasbiy ta’limning samaradorlik mezonini kо‘rsating?
    

a) kasbiy faoliyatda mustaqil fikrlash va о‘z-о‘zini nazorat qilib borish;

b) mehnat xavfsizligi qoidalariga amal qilish;

v) mehnat madaniyatini shakllantirish;

g) mas’uliyatlilik hissi;

d) mehnatga ijodiy yondoshish.

18. 
    О‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standarti – bu...
    

a) ta’lim oluvchining davlat belgilagan ta’lim standartini chuqurroq о‘rganishi;

b) ta’lim standarti ta’lim mazmunining zaruriy о‘zagi hisoblanadi;

v) davlat standartlari ta’limning zarur va yetarli darajasi va о‘quv yuklamalari hajmiga qо‘yiladigan asosiy davlat talablarini belgilab beradi;

g) ta’lim standarti о‘quv-tarbiya jarayonining barcha ishtirokchilari uchun majburiy hisoblanadi;

d) ta’lim standarti vositasida respublika xududidagi turli о‘quv muassasalarida ta’limning barqaror darajasi ta’minlanadi.

18. 
    О‘quvchilarning qiziqishlari, qobiliyatlari, imkoniyatlari va ijtimoiy ehtiyojlarini e’tiborga olgan holda ularni kasb-korlar bilan tanishtirish va ularga bо‘lajak mutaxassisliklarini tо‘g‘ri tanlashga yordamlashish jarayonini aniqlang?
    

a) kasb-hunar ta’limi;

b) kasb-hunarga yо‘naltirish;

v) politexnik ta’lim;

g) kasbiy tanlov;

d) kasbga moslashtirish.

18. 
    Ishlab chiqarish ta’lim metodlari qaysi javobda tо‘g‘ri berilgan?
    

a) og‘zaki bayon, suhbat, tushuntirish;

b) tajriba, kuzatuv, amaliy ishlar;

v) kitob bilan ishlash, kо‘rgazmali, amaliy;

g) mehnatni tashkil qilish, kasbiy mustaqillik, mashqlar, faollik;

d) kо‘rgazmali va amaliy.

18. 
    Keltirilgan javoblarning qaysisi tarbiyaviy jarayon bosqichlari qatoriga kirmaydi?
    

a) ma’lum bilimlar asosida shaxsning qandaydir sifatlariga ijobiy munosabatni shakllantirish;

b) ilmiy dunyoqarashni shakllantirish;

v) ma’lum shaxsiy sifatlar va ongli munosabatni shakllantirish;

g) shaxsiy sifatlar namoyon qilishga barqaror qarashlar va e’tiqodlarni shakllantirish;

d) barqaror xulq-atvor malakalarini shakllantirish.

18. 
    Kasb ta’limi о‘qituvchisi shaxsiga qо‘yiladigan talablarni aniqlang?
    

a) bilimlarni о‘quvchiga yetkaza bilishi, о‘z fanini yaxshi bilishi;

b) tashkilotchilik malakalarining mavjudligi, katta obrо‘ga egalik, yuksak g‘oyaviylik va onglilik darajasining mavjudligi;

v) о‘qitish metodikasini mukammal egallashi, pedagogik tayyorgarligi;

g) о‘qitishga ijodiy yondoshuvi, bolalarga muhabbati;

d) о‘quvchilarni kasb-hunarga qiziqtira bilishi, mehnat ta’limini ilmiy asosda tashkil etishi, pedagogik mahorati va о‘z fanini yaxshi bilishi.

18. 
    Ishlab chiqarish ta’limi jarayonida ta’lim oluvchilarning bilim, kо‘nikmalari qanday nazorat qilinadi?
    

a) ta’lim oluvchilarning о‘quv faoliyatini nazorat qilish;

b) ta’lim oluvchilarning bilim, malakalarini tekshirish;

v) ta’lim oluvchilarning bilimlarini og‘zaki hamda yozma tekshirish, «texnik diktant» о‘tkazish, texnik hujjatlarni muhokama qilish, laboratoriya va amaliy ishlar orqali nazorat qilish;

g) о‘quv ishlab chiqarishda bajargan va bajarayotgan ishlari orqali nazorat qilish;

d) ta’lim oluvchilar bilim, kо‘nikmalarini evristik tipdagi produktiv harakat orqali tekshirish va nazorat qilish.

18. 
    Faoliyatni tashkil qilish va ijtimoiy xulq-atvor tajribasini shakllantirish metodlari:
    

a) suhbat, ma’ruza, о‘rnak;

b) pedagogik talab, odatlantirish, ijtimoiy fikr, mashq qildirish;

v) rag‘batlantirish, jazolash;

g) musobaqa, ma’qullash;

d) tarbiyalovchi vaziyatlar yaratish, munozaralar.

18. 
    Zamonaviy pedagogik texnologiyaga berilgan tо‘g‘ri ta’rifni toping?
    

a) pedagogik texnologiya – bu о‘qituvchi amaliyotga joriy etishi mumkin bо‘lgan pedagogik tizim loyihasidir;

b) pedagogik texnologiya – bu о‘qituvchining ta’lim-tarbiya vositalari yordamida о‘quvchilarga muayyan sharoitda va ma’lum ketma-ketlikda ta’sir kо‘rsatishidir;

v) pedagogik texnologiya – bu ta’lim shakllarini optimallashtirish maqsadida texnik vositalar, inson salohiyati hamda ularning о‘zaro ta’sirini inobatga olib о‘qitishdir;

g) pedagogik texnologiya – о‘quv jarayonini harakatlantiruvchi kuch yoki oldindan belgilab qо‘yilgan aniq maqsad yо‘lidan о‘qituvchining kasbiy faoliyatini yangilovchi va ta’limda yakuniy natijani kafolatlaydigan tadbirlar majmuasi;

d) hammasi tо‘g‘ri.

18. 
    Hozirgi zamon о‘quv vositalarini aniqlang?
    

a) moddiy о‘qitish vositalari;

b) tabiiy obyektlar;

v) EHM vositalari;

g) natural obyektlar, о‘quv modellari, mulyajlar, maketlar, grafiklar, chizmalar, diagramma, tovushli о‘qitish vositalari;

d) universal texnik vositalar.

18. 
    Kasbiy tarbiya jarayonining asosiy qonuniyatlariga taalluqli emas:
    

a) kasbiy tarbiyaning ijtimoiy ehtiyojlar va sharoitlar bilan aniqlanishi;

b) kasbiy tarbiyada tarbiyalanuvchilarning ijobiy sifatlariga tayanish;

v) kasbiy tarbiyada ta’lim, kasb-hunar egallash va shaxsning rivojlanish jarayonlarining birligi va о‘zaro bog‘liqligi;

g) kasbiy tarbiya jarayonida jamoa va shaxsning о‘zaro aloqadorligi;

d) kasbiy tarbiyada о‘zaro tarbiyaviy ta’sir va tarbiyalanuvchilar shaxsiy faolligining qonuniy bog‘liqligi.

29. Virtual stend nima?

a) virtual stend – maktablar, kollejlar, litseylarda joriy etilgan kо‘rgazma qurollari;

b) virtual stend – о‘quv amaliy stendi yoki о‘quv malaka ustaxonasi bо‘lib, talabalarning nazariy bilimlarini mustahkamlashga kompyuter dastur va texnologiyalari orqali ma’lum yо‘nalishda kо‘nikmalarni hosil qilishga yordam beradi;

v) virtual stend – talabaning shaxsiy о‘quv anjomi;

g) barcha javoblar tо‘g‘ri.

30. 
    О‘quvchilarda mehnat madaniyatini shakllantirishdagi asosiy omillarni kо‘rsating?
    

a) bilim, kо‘nikmalarni takomillashtirish, yangiliklar ixtiro qilish;

b) о‘qish va ish burchiga vijdonan qarash;

v) о‘rtoqlari orasida obrо‘ va e’tibor qozonish;

g) о‘quv yurti, korxona ehtiyojlarini shaxsiy ish deb hisoblash;

d) shaxsiy qiziqishga e’tibor berish.

30. 
    Kasb tanlash ishlarini tashkil etish metodikasi – bu...
    

a) kasb tanlash ishlarini rejalashtirish;

b) kasb tanlash bо‘yicha ota-onalar bilan ishlash;

v) kasb tanlash bо‘yicha о‘quvchilar mayllarini aniqlash;

g) kasb tanlash bо‘yicha maktab, kasb-hunar kollejlari, ishlab chiqarish va jamoatchilik bilan ishlash;

d) о‘quvchilar tanlagan kasblariga kо‘nikishini aniqlash.

30. 
    Yaqin va uzoq istiqbollarni kо‘zlab amalga oshirilishi zarur bо‘lgan tarbiya prinsiplarini aniqlang?
    

a) tarbiyaning hayot bilan aloqadorligi;

b) tarbiyaning aniq bir maqsadga yо‘naltirilganligi;

v) ong va xulq-atvorning birligi;

d) tarbiyaga kompleks yondoshuv;

g) shaxsni jamoada tarbiyalash.

30. 
    Kasb ta’limi bо‘yicha dars shakllari qanday bо‘lishi kerak?
    

a) yakka tartibda, zveno, frontal;

b) о‘quv-ishlab chiqarish ishlari, nazariy bilim va amaliy kо‘nikmalarni sinash;

v) dars-sinov, ekskursiya darslari;

g) ishlab chiqarish amaliyoti;

d) mavzular va ishlab chiqarish ehtiyojlari bо‘yicha darslar.

30. 
    Kasb-hunar ta’limida о‘quvchilar о‘zlashtirishi lozim bо‘lgan jarayonni aniqlang?
    

a) olingan bilimlarni amalda qо‘llash, о‘zlashtirilgan malakaga ijodiy yondoshish;

b) nazariy bilimlarni о‘zlashtirish;

v) о‘zlashtirilgan kо‘nikmaga ijodiy yondoshish;

g) olingan bilimlarni mustahkamlash;

d) mashq qilish va kо‘nikma hosil qilish.

35. Pedagogik texnologiya usulining ilmiy uslubiy asoslari

a) ta’lim-tarbiya qonuniyatlari;

b) bixevioristik ta’limot;

v) ishlab chiqarish texnologiyasi;

g) pedagogik tizim nazariyasi, tizimli, texnologik yondashuv.

36. Noan’anaviy darslarning ahamiyati:

a) о‘qituvchining bilish faoliyatini о‘stiradi;

b) darslarni qiziqarli, samarali bо‘lishini ta’minlaydi;

v) talabalarni shu fanga bо‘lgan qiziqishini orttiradi;

g) barcha javoblar tо‘g‘ri.

37. Ta’lim texnologiyasi tushunchasi nimalarni о‘z ichiga oladi?

a) ta’lim-tarbiyaning maqsadi va mazmuni;

b) о‘quv jarayoni, loyiha, ta’lim texnologiyalari, vosita va shakllar;

v) ta’lim – tarbiyaning usul va shakllari;

g) a va b javoblar tо‘g‘ri.

38. Kasb ta’limi о‘qituvchilarini tayyorlash yо‘nalishini aniqlang?

a) shakllangan bilim, kо‘nikma va malakalarni ixtisos bilan bog‘lab amaliy ravishda uzluksiz qо‘llash;

b) psixologik, pedagogik va metodik tayyorgarlik;

v) umumtexnologik tayyorgarlik;

g) mehnat va ishlab chiqarish ta’limi bо‘yicha tayyorgarlik;

d) umumiy ta’lim fanlarini о‘qitishga tayyorgarlik.

39. 
    О‘quvchilarning tarbiyalanganlik va rivojlanganlik darajalarini yuqoriroq pog‘onaga kо‘tarish zarur, bu...
    

a) maktab, oila va jamoatchilik pedagogik talablarining birligi orqali;

b) pedagogik ta’sirlarning ketma-ketligi va muntazamligi orqali;

v) о‘quvchilarning ijodiy sifatlariga tayanish orqali;

g) tarbiyada individual yondoshish orqali ;

d) pedagogik rahbarlikni о‘quvchilarning tashabbuskorligi va mustaqilligi bilan olib borish orqali.

39. 
    Kasb ta’limida о‘quvchilarda kо‘nikma va malakalar shakllanishining asosiy shartlarini kо‘rsating?
    

a) kasb ta’limi mashg‘ulotlarining tо‘g‘ri tashkil qilinishi;

b) о‘quvchilarda yetarli darajadagi kasbiy bilimlarning mavjudligi;

v) vazifa, maqsad va usullarning aniqligi;

g) о‘qituvchilarning tо‘g‘ri yо‘l-yо‘riqlar kо‘rsatishi;

d) shakllanadigan kо‘nikma va malakalar xususiyatiga mos ta’lim metodlarining mavjudligi.

41. Pedagogik texnologiyaning muhim belgilari (xususiyatlari)

a) ta’lim jarayonini oldindan loyihalash;

b) о‘quv faoliyatini tasvirlaydigan loyihali tizim;

v) oydinlashtirilgan maqsadli, qaytarila oladigan samarali jarayon;

g) о‘zlashtirish jarayonini uzluksiz kuzatib, tо‘g‘rilab borish.

42. 
    Mehnat tarbiyasining mazmun va mohiyatini aniqlang?
    

a) mehnat tarbiyasi shaxsning har tomonlama rivojlantirishning ajralmas qismidir;

b) mehnat tarbiyasi shaxsning har tomonlama shakllanish vositasi, uning shaxs sifatida ulg‘ayish omilidir;

v) mehnat inson hayotining zaruriy shartidir;

g) mehnat ta’limi mehnat ma’lumoti berishning tarkibiy qismidir;

d) mehnat butun moddiy va ma’naviy boyliklarning ijtimoiy taraqqiyotning negizidir;

42. 
    О‘qitish vositalari tizimini shakllantirish texnologiyasini kо‘rsating?
    

a) kо‘rgazmali va texnik vositalarni surunkali kо‘rinishini ta’minlash va ta’lim oluvchilarda ular bilan ishlash kо‘nikma va malakalarini oshirish;

b) о‘quv jarayonida asosiy zvenolarni qamrab olish;

v) ta’lim oluvchilarda о‘qitish vositalari bilan ishlash kо‘nikma va malakalarni oshirish;

g) ta’lim vositalari tizimini о‘quv majmuasida qо‘llash;

d) о‘quv jarayonida о‘qitish vositalarini belgilangan didaktik funksiyalarga qarab moslashtirish.

42. 
    Kasb ta’limi muassasalarida axloqiy tarbiya muammosi qaysi javobda tо‘g‘ri berilgan?
    

a) kasb ta’limi muassasida о‘qitish jarayonini ilg‘or pedagogik texnologiya va axborot texnologiyalari asosida uyushtirish;

b) о‘qituvchi va talaba о‘rtasidagi axloqiy va aqliy saviyani oshirishga erishish;

v) о‘quv-tarbiya jarayoni qat’iy reja asosida olib borilishi;

g) kasb muassasida emotsional sharoit yaratish;

d) ta’lim oluvchilarni о‘quv muassasining umumiy tartibga rioya qilishga erishishini ta’minlash.

Keng qamrovli soha ishchilari va yuqori malakali ishchilar bajaradigan asosiy ish funksiyalariga nimalar kiradi?

a) ishchi о‘z jismoniy harakati bilan aylantiruvchi va harakatlantiruvchi harakatlar hosil qilishi uchun mehnat qurollarini ishlatadi;

b) ishchilar mehnat qurollarini boshqaradi va ularga ta’sir kо‘rsatadi;

v) mehnat qurollarini tо‘g‘rilaydi va ta’mirlaydi;

g) ish qurollarini loyihalashtiradi;

d) mehnat qurollarini ishlab chiqarish jarayoniga tatbiq qiladi.

46. Ta’lim vazifalariga nimalar kiradi?

a) inson shaxsining rivojlanishi va tarbiya orasidagi qonuniy aloqalarni tadqiq qilish va uning negizida tarbiyaviy faoliyatning nazariy-metodik masalalarini ishlab chiqish;

b) kasbiy-texnik ta’limning yangi konsepsiyalarini amalga oshirish vosita va yо‘llarini yaratishga e’tiborni qaratish, faol, ijodkor shaxsni tarbiyalash;

v) talabalar bilimlarini chuqur egallashga yangicha yondoshuvlarni ishlab chiqish;

g) tarbiya qonuniyatlari va prinsiplarini о‘rganish;

d) ta’lim-tarbiyaning samarali metodlarini ishlab chiqish.

47. Pedagogikaning tarkibiy qismlarini belgilang?

a) о‘quv-tarbiya jarayonining maqsadi, vazifalari, motivlari, mazmuni, vositalari, topshiriqlar;

b) alohida о‘qitish jarayoni va tarbiyalash jarayonlari;

v) tarbiya va о‘z-о‘zini tarbiyalash jarayonlari;

g) о‘qitish va о‘quv-bilish jarayonlari;

d) tarbiya, о‘z-о‘zini tarbiyalash va qayta tarbiyalash jarayonlari.

48. Texnologik xarita nima?

a) pedagogik bilimlarni amaliyotda qо‘llash

b) о‘tiladigan mavzularning rejalari

v) noan’anaviy darslarning rejalari

g) jarayonni bosqichma-bosqich usulda ifodalash, bunda maqbul vositalar kо‘rsatiladi;

d) о‘qituvchi va talabaning hamkorligi.

49. Pedagogik jarayon modelini tashkil qiluvchi elementlarga qaysilar kiradi?

a) pedagoglar, ota-onalar, talabalar, maqsad va vazifalar, mazmun, vositalar, shakllar, uslublar va usullar, topshiriqlar;

b) pedagoglar, ota-onalar;

v) ehtiyojlar, yо‘l-yо‘riqlar, motivlar, maqsad va vazifalar;

g) о‘quv-tarbiya jarayoni, о‘qituvchi, talabalar, maktab jamoasi, oila;

d) о‘qitish, tarbiya, muassasa, pedagog-talaba.

50. «Fikrlar hujumi» - bu qanday usul?

a) fikrlarni tо‘g‘ri ifodalash;

b) katta miqdordagi g‘oyalarni yig‘ish, talabalarni bir xil fikrlash inersiyasidan holi qilish, ijodiy vazifalarini yechish jarayonida dastlab paydo bо‘lgan fikrlarni yechish, о‘tiladigan mavzularning rejalari;

v) yangi pedagogik texnologiyalarni о‘qitish jarayonida fikrlar majmuasida yetkazib berish noan’anaviy darslarning rejalari;

g) barcha javoblar tо‘g‘ri.

51. Masofaviy о‘qitish an’anaviy о‘qitish shakllaridan qanday xususiyatlari bilan farqlanadi?

a) egiluv chanlik, modullik, qurshov, tejamkorlik, texnologiklik, baynalminallik, ijtimoiy teng huquqlik;

b) dastur bо‘yicha barcha mavzularni qamrab olish;

v) sun’iy intellekt tizimlari, axborot texnologiyalari;

g) texnik vositalardan foydalanish.

52. Yangi axborot texnologiyalarining joriy etilishi bilan yuzaga keladigan muammolar:

a) texnik, dastur, tayyorgarlik;

b) sun’iy intellekt tizimlari;

v) telekonferensiyalar;

g) dasturlashgan ta’lim.

53.Talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning asosiy tamoyillari, bu –

a) barcha talabalarni jalb etish;

b) dastur bо‘yicha barcha mavzularni qamrab olish;

v) talabalarga adolatli yondashish;

g) talabalarga tabaqali yondoshish;

d) hammasi tо‘g‘ri.

54. Interfaol dars о‘tish uslublariga quyidagilardan qaysi birlarini kiritish mumkin?

a) savol-javob, darsni suhbat tarzida olib borish, tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri bayon qilish;

b) aqliy hujum, klaster, bumerang, veyer, iqtisodchi, sinkveyn;

v) referat, ma’ruza, masala, test;

g) esse yozish, test yechish;

d) b va g tо‘g‘ri.

55. Axborot texnologiyalarini boshqarish qanday rivojlanish tо‘lqini natijasida yuzaga kelishini kо‘rsating?

a) ma’lumotlarni ishlab chiqish, axborot resurslari, axborot tizimlari;

b) sun’iy intellekt tizimlari;

v) axborotning mashina о‘qiydigan tashuvchilarda jamlash;

g) telekonferensiyalar;

d) texnik dasturlar.