O’zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti
Download 1.4 Mb.
|
Amaliyot
- Bu sahifa navigatsiya:
- Jami: 313,05 104,35 6,62
- Jami 27,63 9,21 57,75
- 13 – AMALIY ISH MAVZU: MISLI RUDALARNI BOYITISHNING TEXNOLOGIK SXEMASINI TANLASH VA HISOBLASH Mis
Masala: quyidagi texnologik sxema uchun miqdor ko’rsatkichlarini hisoblang Рудаларни флотация усулида бойитишнинг технологик схемаси Q=500 т/соат, , Аdabiyotlar Umаrоvа I.K., Solijonova G.Q. Fоydаli qаzilmаlаrni bоyitish vа qаytа ishlаsh. Darslik. ─ Т.: Cho’lpon, 2009. Авдохин В.М. Основы обогащения полезных ископаемых. Учебник - М.: МГГУ, 2006 13 – AMALIY ISH MAVZU: MISLI RUDALARNI BOYITISHNING TEXNOLOGIK SXEMASINI TANLASH VA HISOBLASH Mis — D.I. Mendeleev davriy jadvalining birinchi guruhiga kiruvchi kimyoviy element bo`lib, atom nomeri 29, nisbiy atom massasi 63,546. Kristal panjarasi — tomonlari 3,597∙10-10 m bo`lgan qirralari markazlashgan kub. Elektron strukturasi 1s22s22p63s23r63d104s1 va s-elemenga kiruvchi 7 ta erkin orbitalari soniga ega. Uch valentli misning birikmasi, masalan Si2O3 kuchli oksidlovchi hosoblanadi. Mis birqancha bir valentli birikmalar hosil qiladi, ammo u uchun ikki valentli birikma xarakterli hisoblanadi. Misning atom radiusi 1,28∙10-10 m, bir valentli misning ion radiusi 0,96∙10-10 m, ikki valentli misning ion radiusi esa 0,8∙10-10 m. Misning zichligi 20 °C haroratda 8,96 g/sm3 ga teng. Erish harorati 1083°S, qaynash harorati 2600°C. Misni keng qo`llanilishiga sabab bo`lgan asosiy xususiyatlaridan biri uning yuqori issiqlik o`tkazuvchanligi (20 °C haroratda 394,279 Vt/(m∙K) va kam elektr qarshilikka egaligidir (20 °S haroratda 1,68∙10-8 Om.m). Mis kumushdan so`ng eng yaxshi o`tkazuvchan hisoblanadi. Mis nomagnit, uning magnit singdiruvchanligi 5,27 .10-6 ga teng. Kam miqdordagi fosfor, margimush, surma va alyuminiy uning issiqlik o`tkazuvchanligini pasaytiradi, vismut va qo`rg‘oshin qo`shimchalari misni sinuvchanligini oshiradi, oltingugurt qo`shimchasi esa sovuqda havoda misni murtlashtiradi. Mis bilan qattiq aralashma hosil qiluvchi ko`p elementlar uning elektr o`tkazuvchanligini pasaytiradi. Misning kimyoviy faolligi sust. Xona haroratida namlik va SO2 gazi ta`sirida misning yuzasi karbonat qobig‘i bilan qoplanadi va u qobiq keyinchalik misni oksidlanishdan saqlaydi. 375 °C gacha qizdirilganda misning yuzasi SiO gacha oksidlanadi. 1100 °S gacha qizdirilganda misning sirt yuzasida SiO qatlami, ichida esa Si2O hosil bo`ladi. Mis (N. A. Menshutkin tasnifiga ko`ra) kumush, kadmiy, smob, qo`rg‘oshin va vismut bilan bir qatirda IV analitik guruhga kiradi va vodorod sulfidi bilan rN 0,5 da erimaydigan sulfidlar hosil qilgan holda engil cho`kadi. Temir, kobalt va nikel singari mis ham kompleks hosil qilishga moyil. Bu esa ammiakli kompleks olish uchun muhim sanoat ahamiyati kasb etadi. Misning yuqori elektr o`tkazuvchanligi, issiqlik o`tkazuvchanligi va egiluvchanligi uning texnikada keng qo`llanilishiga sabab bo`ladi. 50 % qazib olinadigan mis elektrotexnika sanoatida kabel, shin va boshqalarni ishlab chiqarish uchun sarflanadi. Misdan muzlatkichlarning detullari, issiqlikalmashtirgichlar yasaladi. Qazib olinayotgan misning 40 % ga yaqini har xil qotishmalar (ulardan asosiydari latun va bronza hisoblanadi) olish uchun ishlatiladi. Bundan tashqari mis sulfati, mineral o`g‘itlar va san`at asarlari uchun mahsulotlar olish uchun foydalaniladi. 2. Ma`lum bo`lgan 170 ta mis mineralidan hozirgi kunda 17 tasi sanoatda qo`llanilmoqda. Bu minerallar birinchi navbatda misning sulfidli minerallari – xalkopirit, bornit, xalkozin, kovellin, tetraedrit, tennantit, enargit, hamda oksidli minerallari – kuprit, malaxit, azurit, xrizokolla, broshantit, va xalkantitlardan iborat. Konlarda mis alohida mineral sifatida uchrab turadi. Unda misning miqdori 97 – 99% gacha, hamda temir, kumush, qo`rg‘oshin, oltin, smob va vismut qo`shimchalari uchraydi. Tug‘ma misning zichligi 8,4 – 8,9 g/sm3 va qatttiqligi 2,5 – 3 ga teng. Xalkopirit, yoki mis kolchedani, CuFeS2 misning asosiy minerallaridan biri hisoblanib, u deyarli barcha genetik tipdagi konlarda uchraydi, ammo uning asosiy sanoat ahamiyatiga molik bo`lgan qismi gidrotermal konlar bilan bog‘liq. Xalkopirit tarkibidagi misning miqdori 34,6%, temirning miqdori 30,5% va oltingugurtning miqdori 34,9% hamda juda kam miqdorda kumush, rux, oltin, mishyak, selen, tellur va qalay qo`shimchalari mavjud.u tetrogonal sistemada kristallanadi. Kristal tuzulishi xuddi sfaleritning kristal tuzulishi singari bo`lib, ruxning o`rnida mis va temirning atomlari tartiblangan holda joylashadi, oltingugurtning atomi esa misning ikkita atomi va temirning ikkita atomi hosil qilgan tetraedrning ichida joylashadi (1 rasm). Xalkopiritning rangi latunsimon sariq. YAnchish jarayonida sinish bzasida mis ioni hamda temir va oltingugurt ionlari joylashadi. Download 1.4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|