O‘zbekiston respublikasi navoiy kon metallurgiya kombinati

Loyqalar sianlashga



NaOH
11

Sorsiyadan chiqqan to’yingan ionit

H₂SO₄
11

Sianlash uchun NaCN

Tozalangan qatron sorbsiyaga

Ionit
Eritma
Chiqindiga


Tiomachevina eritmasi tayyorlash uchun jo’natiladi

Regenerat oltinni cho’ktirishga jo’natiladi

NaCN
11

Thio+
H₂SO₄
11

Chizma- 28. Ionitni regeneratsiyalash dastgohlar ketma-ketligi:

1- loyqalardan tozalash kalonnasi; 2- sianli qayta ishlash kalonnasi; 3- sianidan yuvish kalonnasi; 4- kislotali qayta ishlash kalonnasi; 5- tiomachevinani sorbsiyalash kalonnasi; 6- oltinni desorbsiyalash kalonnasi; 7- tiomachevinadan yuvish kalonnasi; 8- ishqorli qayta ishlash kalonnasi; 9- ishqordan tozalash kalonnasi; 10- oraliq aerolifti; 11- bosim bochkasi; 12- regenerat xom-ashyosini yig’uvchi(bochka); 13- kislotali va ishqorli eritmalarni zararsizlantiruvchi chan.
Regeneratsiya jarayoni bir necha kalonnalar ketma-ketligidan iborat dastgohlarda olib boriladi(chizma-28). To’yingan anionit 1-kalonnadan berilib oxirgi kalonnadan regeneratsiyalangan bo’sh qatron chiqadi. Har bir jarayon uchun bir yoki bir necha dastgoh biriktirilgan. Qatronlarning kalonna bo’ylab harakati davriy bo’lib bu vazifani aerilift ta’minlaydi. Qatron harakati oxirgi kalonnadan boshlanib regeneratsiyalangan qatron sorbsiyaga jo’natiladi, so’nga ketma ketlik bilan aerolift barcha kalonnalarni meyorga keltiradi. Shu tariqa har bir kalonnada ionitning yuqoridan pastga aralashishi vujudga keladi. Elyuatlar oxirgi kalonnadan o’z bosimi ostida keladi va birinchi kalonnadan chiqib ketadi. Shuning natijasida qatron va eritmaning qarama-qarshi oqimiga erishiladi. Eritmaning harakat tezligi jarayonga bog’liq bo’lib – elyuant sarfi va davomiyligi- V_p/V_c teng.

Jadval - 13. Harakatlanuvchi qatlamda ishlovchi regeneratsion kalonna texnik xossalari.

Ko’rsatgichlari	Kalonna o’lchamlarui, m
	0,2x5,5	0,3x5	0,5x6	0,55x7	0,7x7,2	0,9x9,0
Qatron bo’yicha ish unumdorlik, m^3/kun	0,15	0,5	1,0	1,5	2,5	5,0
O’lchamlari, mm:
Diametr	200	300	500	550	700	900
Balandlik	5500	5000	6000	7000	7200	9000
Balandlikning diametrga nisbati	27	16,7	12	12,7	10,3	10

«Elektrelyuirovaniya» kalonnasi (muallaqqatlamkalonnasi) to’yinganqatronlardanoltinvakumushnieritmadanelektrolizyor(chizma-28) qurilmasiyordamidacho’ktirishbilanajratishdaniborat. Ikki dastgoh ham yopiq holda ishlab, nodir metallar desorbsiyasini jadallashtiradi.

Kalonnaning konussimon qismi quvurlar bilan jihozlangan bo’lib: yuqorigisi- to’yingan qatronni yuklash uchun, o’rtadagisi-qatron va eritmadan na’muna olish uchun, pastdagisi- bo’shgan qatronni chiqarish uchun.
Kalonna bilan birga bir qancha dastgohlar ulangan bo’ladi: eritmani tindirish uchun filtr, yi’guvchi chan(bochka), elektrolizyor, nasoslar, quvurlar, issiqlik uzatuvchi. Desorbsiyalanadigan eritma aylanma tezligini kaonna-elektroliyorda shunday ushlash kerakki ular muallaq harakat qilsin. Qatronda oltin miqdorining kamayishi 0,1mg/g va eritmada 20mg/l bo’lishi bilan jarayon to’xtatiladi va bo’shatilgan qatron suv bilan yuvilib jarayondan chiqariladi va desorbsiyalash jarayoni yana yangi to’yingan qatron bilan qayta amalga oshiriladi. Jrayonning davomiyligi 10-12 soatni tashkil qiladi.



Qatronning chiqishi

Eritma

Namuna olinadigan joy

Shepaning chiqishi

Shamollatish

Qatron yuklash

Eritma

Chizma - 29. «Elektrelyuirovaniya»(elektrodesorbsiyalash) kalonnasi sxemasi:
1- qutisi; 2- panjara; 3 - qopqoq; 4-konus; 5-6 – to’r-setka; 7 – kuzatish darchasi; 8- panjara; 9-12 -mahkamlagich; 13-14- qistirma; 15- tayanch; 16- qisqich; 17 –termopara.
Elektr usulida desorbsiyalash quyidagi afzalliklarga ega:
1) desorbsiya jarayoni davomiyligini 10-12 soatgacha qisqartirish, dinamik harakatlanuvchi qatlamda ishlovchi regeneratsion kalonna.(HQK) desorbsiyalashda jarayon davomiyligi 60-75 soat; 2) desorbsiyalanadigan eritma miqdorini kamayishi dinamik kalonnada (HQK)4-5 m³, uning o’rniga 1,4-3,0m³; 3) desorbsiyalovchi eritma konsentratsiyasini 80-90 g/l dan 50g/l gacha pasaytirish imkoni mavjudligi.
Jarayonning kamchiligi uning davriyligida bo’lib, jarayonni to’xtovsiz qilish uchun juda ko’p kalonnalar talab qilinishidadir.