O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

To’g’ri burchakli boshqarish (rasm 11, b)
ishchi 
organni 
to’g’ri 
burchakli 
traektoriya bo’yicha harakatlanish 
uchun ishlatiladi. Bunday
boshqarishda ishchi asbob yoki organ bir vaqtda faqat bitta koordinat o’qi
bo’yicha harakat qiladi. 
Konturaviy yoki uzluksiz boshqarish 
(rasm 11, v) ishchi organni bir vaqtda bir 
necha koordinat o’qlari bo’yicha
belgilangan funktsional 
bog’lik 
asosida 
surilishini 
ta’minlaydi. 
Kombinatsiyalashgan boshqarish pozitsion va uzluksiz boshqarishlarning funktsiyalarini 
amalga oshirish imkoniyatiga ega. 
3.Bir vaqtda boshqariladigan ishchi harakatlar soni bo’yicha: a) bir koordinatali; b) ikki 
koordinatali; v) uch koordinatali; g) to’rt koordinatali; d) ko’p koordinatali.
4.Dastgohda joylashgan kesish asboblar soni bo’yicha: a) bir asbobli; b) rezets tutgichlar 
bilan (4 – 6 asbob); v) revolver kallaklar bilan (6 - 12 asbob); g) asbob magazainlari bilan (12 
asbobdan ziyod). 
5.Aniqlik jihatidan dastgohlar quyidagi (klasslar) sinflarga bo’linadi: a) normal (N); b) 
yuksalgan aniqlik sinfi (P); v) yuqori aniqlik sinfi (V); g) o’ta yuqori sinf (A); d) o’ta aniq sinfi (S). 
Dastgohni u yoki boshqa aniqlik klassiga mansubligi diskretlik miqdori, dastgohning 
aniqligi hamda “dastgoh - moslama - asbob - detal” (DMAD) tizimining bikrligiga bog’liq. 
Diskretlik bu ishchi organning koordinat o’qi bo’yicha dastur orqali eng kichik surilishi. 
6.Boshqarish dasturini dastgohga uzatish yo’li bo’yicha:
 Dastgohning boshqaruv pulti klaviaturasi orqali; 
 Kodlangan dasturni perfolentaga yozish orqali; 
 Kodlanmagan dasturni magnit tasmaga yozish orqali; 
 Boshqaruvchi elektron hisoblash mashinasi xotirasi orqali; 
 Kombinatsiyalashgan usullar orqali. 

---

Rasm 11. Ishchi organlarining
harakatini muvofiqlashtirish va koordinatsiya qilish 
bo’yicha dastgohlarning klassifikatsiyasi: 
a) pozitsion boshqarish;b) to’g’ri burchakli boshqarish;v) konturaviy boshqarish